در حالی که بسیاری از واکسن های موجود کرونا نیازمند تزریق در دو مرحله می باشند، حال کمبود جهانی واکسن کرونا باعث شده تا برخی کارشناسان و پژوهشگران خواستار آن باشند که فعلا تزریق واکسن کرونا برای یک مرحله برنامه ریزی شود.

این محققان گفته اند در حال حاضر به دلیل کمبود واکسن کرونا، همان یک دوز تزریق صورت گیرد تا افراد بیشتری در مرحله نخست واکسن کرونارا  دریافت کنند.

براساس توصیه شرکت فایزر، فاصله زمانی برای تزریق دوز دوم واکسن این شرکت ۲۱ روز و این فاصله برای واکسن کرونای شرکت مدرنا ۲۸ روز اعلام شده است.

اما به تازگی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های واگیردار آمریکا اعلام کرده این فاصله زمانی تا ۴۲ روز هم می تواند ادامه یابد، اگرچه توصیه شرکت ها برای رعایت فاصله زمانی کمتر نیز مورد تائید این مرکز است.

حتی شرکت آسترازنکا اعلام کرده فاصله زمانی برای تزریق دوز دوم واکسن کرونای این شرکت انگلیسی تا ۱۲ هفته نیز می تواند به طول انجامد و این فاصله زمانی استاندارد است.

همچنین بهترین پاسخ ایمنی برای واکسن اسپوتنیک وی از حدود ۶ هفته بعد از دریافت نوبت دوم واکسن ایجاد می‌شود، ولی طول مدت محافظت این واکسن همانند سایر واکسن‌های کرونا هنوز مشخص نیست.

چرا ما نیازمند تزریق دوز دوم واکسن کرونا هستیم؟
به طور کلی کارکرد واکسن ها در بدن به این شکل است که آن ها اقدام به ایجاد حافظه ایمنی شناسی یا ایمونولوژیک در بدن می کنند تا سیستم ایمنی بدن بتواند ویروس مهاجم را تشخیص داده و با آن مقابله کنند.

«توماس دنی»، محقق ویروس شناسی درباره تزریق دوز دوم واکسن های کرونا معتقد است که این کار  برای ایجاد کارایی بهتر و طولانی مدت تر لازم است، چون اگرچه واکسن های کرونا در اولین دوز حافظه ایمونولوژیک را ایجاد می کنند، اما در دوز دوم این حافظ ایمنی شناسی تقویت و تثبیت می شود.

به گفته این محقق، اولین دوز واکسن های کرونا میزان کمتری ایمنی ایجاد می کنند و در دوز دوم این ایمنی افزایش می باید. به عنوان نمونه در اولین دوز تزریق واکسن مدرنا ۸۰ درصد ایمنی ایجاد می شود و در دوز دوم خطر ابتلای  افراد تا ۹۵ درصد کاهش  می یابد.

چالش دوز دوم واکسن کرونا
در حالی که در بسیاری از کشورها هنوز تزریق گسترده و فراگیر واکسن کرونا در مرحله اول هم انجام نشده است، فکر کردن به مرحله دوم تزریق واکسن کرونا برای بسیاری از کشورها حتی در غرب چالش بزرگ به شمار می رود.

به عنوان مثال در آمریکا فرایند واکسیناسیون تا کنون بسیار کند و با سرعت کم عمل کرده و فقط ۳ درصد از کسانی که مرحله اول واکسن کرونا را دریافت کرده اند، موفق به ردیافت مرحله دوم واکسن کرونا شده اند.

براین اساس چالش تامین واکسن کرونا برای مرحله دوم حال دامن گیر بسیاری از کشورهایی شده که مرحله اول را آغاز کرده و برای آغاز مرحله دوم تزریق واکسن کافی در اختیار ندارند.

خطر بزرگترجهش کرونا پس از مرحله اول واکسیناسیون
از سوی دیگر خطر بزرگ همه گیری کرونا پس از مرحله اول ناشی از آن است که بخشی از جوامعی که در مرحله اول واکسن کرونا را دریافت کرده و بدن آن ها بین ۵۰ تا حداکثر ۸۰ درصد ایمنی ایجاد کرده است، در جریان برخورد ویروس با آن ها، ویروس نیز دچار جهش شود و به عبارت دیگر در این شرایط تقابل ویروس کرونا با افرادی که ایمنی آن ها کامل نشده، ممکن است به تغییرات ژنتیکی ویروس منجر شود.

تغییر شکل و جهش ژنتیکی ویروس کرونا در جوامعی که فقط یک مرحله واکسن را دریافت کرده اند در صورت همه گیری گسترده چالشی بنام کاهش تاثیر واکسن مرحله اول را ایجاد خواهد کرد و در عمل فرایند واکسیناسیون را پیچیده تر و شاید تاثیر مرحله اول واکسن را  دچار افول و کاهش قابل توجه کند.

پیشتر نیز دکتر «چاد ناگ پاول»، رئیس انجمن پزشکی انگلیس درباره کارایی تزریق واکسن کرونا در مرحله اول گفته بوود: نگرانی‌های فزاینده‌ای نسبت به کارایی کمتر واکسن‌هایی که با فاصله ۱۲ هفته ای بین دو دوز تزریق می‌شود، وجود دارد. دکتر ناگ پاول همچنین گفته است: بدیهی است که این محافظت پس از ۶ هفته از بین نمی‌رود، اما آن چه که ما نمی‌دانیم این است که سطح کمتری از حفاظت پس از مرحله  اول وجود خواهد داشت و برای تکمیل این فرایند انجام مرحله دوم در فاصله زمانی کمتر توصیه می شود.

با این حال سازمان بهداشت جهانی در تلاش است تا میزان ضرورت تزریق واکسن کرونا در دو مرحله را مورد ارزیابی قرار دهد و به تازگی نیز گزارشی از این سازمان اعلام کرده است که اولین دوز تجویز شده به بهبودیافتگان، دارای همان تأثیر دوز دوم است زیرا بدن برای مقابله با ویروس، آموزش دیده و سیستم ایمنی، قادر به کنترل و مقابله سریع با پاندمی است؛ بنابراین و بر اساس این نتیجه‌گیری، محققان خواستار بررسی پروتکل‌های واکسیناسیون و اصلاح آنها شدند تا واکسن به یک دوز محدود گردد که می‌تواند به تأمین مقادیر زیاد واکسن و توزیع آنها در بسیاری از کشورهایی منجر شود که به آنها نیاز دارند.