مسیر ترانزیتی کریدور شمال – جنوب INSTC با محوریت ایران از جمله پروژه‌های منحصر به فردی است که بسیاری از کشور‌ها از جمله هند و روسیه همواره فراتر از مسائل سیاسی، نگاه ویژه‌ای به آن داشته و با توجه به انگیزه افزایش روابط تجاری و دستیابی به بازار‌های جدید بر توسعه هر چه سریعتر این کریدور تأکید دارند.

راه‌گذر شمال - جنوب یا کریدور شمال-جنوب از مسیر‌های راهبردی در نیم‌کره شرقی زمین است که بخش مهمی از آن از ایران عبور می‌کند و اگر بعضی مسیر‌های ناتمام ریلی و جاده‌ای کشور تکمیل شود ایران می‌تواند از عبور و ترانزیت کالا از خطوط ریلی و جاده‌ای خود از این مسیر، درآمد سرشاری داشته باشد؛ بنابراین می‌توان انتظار داشت با فعال شدن این کریدور به عنوان حلقه تجارت میان آسیا و اروپا، علاوه بر ایجاد فرصت‌های اقتصادی و پویایی بیشتر ژئواکونومیک منطقه، همگرایی منافع استراتژیک کشور‌های مسیر نیز افزایش یافته و حتی در افقی فراتر منجر به تغییر ژئوپلیتیک در اوراسیا شود.

دولت تدبیر و امید در چند سال اخیر تلاش کرده تا با رفع موانع موجود روند فعال کردن این کریدور استراتژیک را سرعت بخشیده و حمل بار در این مسیر را عملیاتی کند.

با توجه عدم اتصال ریلی مسیر آستارا – رشت و پیچیدگی‌های حمل ترکیبی از لحاظ عملیاتی و گمرکی، انجام حمل ترکیبی در این کریدور از جمله تلاش‌های انجام شده توسط راه آهن بوده تا بتوان تا زمان تکمیل شدن خط ریلی بندرعباس – آستارا و اتصال شبکه ریلی کشور به ایستگاه ریلی آستارا از مزایای این کریدور بهره‌مند شد.

پروژه حمل ۳۲ دستگاه کانتینر محموله کاغذ از مبدأ «هلسینکی» در فنلاند به مقصد بندر «نهاواشوا» در هند با همکاری چند شرکت لجستیکی از کشور‌های روسیه، جمهوری آذربایجان، هند و ایران عملیاتی شده است و قطار حامل کانتینر‌ها روز گذشته از مرز آستارا وارد کشور شده است.

یکی از شرکت‌های ریلی، انتقال مسیر ایران از مبدأ آستارا تا مقصد نهایی در هند را به عهده داشته و با برنامه‌ریزی‌های انجام شده عملیات حمل ترکیبی از آستارا تا رشت به صورت جاده‌ای و پس از انتقال کانتینر‌ها به روی واگن در ایستگاه رشت، تا اسکله شهید رجایی در بندرعباس به صورت ریلی و پس از آن به وسیله کشتی به بندرنهاواشوا انجام خواهد داد.

ایران تلاش دارد تا با رفع موانع موجود کل عملیات حمل از «هلسینکی» فنلاند تا «بندرنهاواشوا» هند را طی ۲۲ روز انجام شود.

پس از حادثه اخیر در کانال سوئز اهمیت کریدور شمال و جنوب چه از لحاظ استراتژیک و چه از لحاظ کارایی اقتصادی بیش از پیش افزایش یافته و پیش‌بینی می‌شود علاوه بر کشور‌های منطقه، سایر کشور‌های پیشرفته نیز نگاه ویژه‌ای به این کریدور داشته باشند.

به طور حتم با انجام این عملیات و افزایش جابجایی حجم بار ترانزیت در این مسیر، نه تنها ایران را در موقعیت ویژه‌ای از نظر حمل و نقل بین المللی در سطح جهان قرار می‌دهد بلکه باعث افزایش امنیت و درآمد غیرنفتی برای کشور نیز خواهد شد.