«بیت کوین» شبکه‌ای از کامپیوترها و دستگاه‌هایی است که در سرتاسر دنیا وجود دارد و اصطلاحاً به نام ماینر یا استخراج‌کننده شناخته می‌شوند و تأیید تراکنش‌ها و ایجاد بیت‌کوین جدید بر عهده ماینرها یا همان استخراج‌کنندگان بیت‌کوین است.

این ماینرها هستند که شبکه بیت‌کوین را پایدار نگه‌داشته‌اند و دستگاه‌های آن‌ها برای کار کردن، برق زیادی مصرف می‌کنند، اما چه دلیلی دارد ماینرها مبالغ زیادی برای خرید دستگاه‌های استخراج بیت کوین و برق هزینه کنند؟ پاسخ در یک کلمه خلاصه می‌شود:«کسب درآمد».

استخراج بیت کوین یک صنعت چند میلیارد دلاری در دنیاست که با رشد قیمت بیت کوین در سال‌های اخیر، افراد زیادی برای استخراج ارز هجوم آورده‌اند. در ایران نیز به دلیل قیمت پایین برق، هزینه استخراج بیت کوین کمتر از برخی کشورهای دنیاست به همین خاطر در مدتی محدود، مزارع استخراج بیت کوین زیادی با برق کشاورزی، برق صنعتی و … راه‌اندازی شده است.

«رویترز» در گزارشی به نقل از یک شرکت تحقیقاتی حوزه بلاک چین به نام «Elliptic» گفته ایران مسئول ۴.۵ درصد استخراج بیت کوین در جهان است.

هر بیت کوین چقدر برق مصرف می‌کند؟
استخراج یک بی‌ ‌کوین به‌اندازه مصرف ۲۴ واحد مسکونی در طول یک سال برق مصرف می‌کند. مصطفی رجبی‌مشهدی کارشناس و سخنگوی صنعت برق این را گفته که یک آمار رسمی به‌حساب می‌آید و لذا با کمک همین جمله می‌توان میزان برق لازم برای استخراج یک بیت کوین را محاسبه کرد.

آمار شرکت توانیر نشان می‌دهد هرسال در ایران مشترکان خانگی رقمی حدود ۸۳ میلیارد کیلووات ساعت برق مصرف می‌کنند و اگر این رقم را به تعداد ۲۸ میلیون مشترک خانگی در کل کشور تقسیم کنیم، می‌بینیم مصرف سالانه برق هر واحد مسکونی رقمی حدود دو هزار و ۹۵۰ کیلووات ساعت است. با این حساب وقتی سخنگوی توانیر می‌گوید یک بیت کوین به‌اندازه مصرف ۲۴ واحد مسکونی در سال برق مصرف می‌کند، این یعنی احتمالاً استخراج هر بیت کوین‌ ۷۲ هزار کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند.

استخر ارز قانونی یا غیرقانونی؟
همان‌طور که هرروز در اخبار متعدد به چشم می‌خورد این روزها شیب‌راه اندازی مزارع بیت کوین و ارزهای دیجیتال به سمت کارگاه‌های صنعتی سوق پیداکرده است.

کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی به دلیل فضای کافی و سایر مزیت‌ها من‌جمله مصرف بالای برق که به‌هیچ‌وجه شک‌برانگیز نیست به مکان خوبی برای نصب دستگاه‌های ماینر تبدیل‌شده است.

در این راستا سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار مبنی بر اینکه بالاخره استخراج ارز ازنظر این سازمان قانونی است یا خیر پاسخ می‌دهد: پارسال وزارت صمت دستورالعمل صدور مجوز برای متقاضیان استخراج رمز ارز را صادر کرد و سازمان صمت خراسان رضوی نیز جوازهای تأسیس را در این زمینه به متقاضیان اعطا نمود اما تاکنون به دلیل نا همپوشانی دستورالعمل‌های سه ارگان مورداشاره، هیچ‌یک از دریافت‌کنندگان مجوز موفق به اخذ پروانه بهره‌برداری برای استخراج قانونی رمز ارز نشده‌اند.

جواد خزاعی در پاسخ به سؤال ما مبنی بر اینکه در حاضر استخراج ارز جرم است یا خیر به ما می‌گوید: متأسفانه فعالیت برای استخراج رمز ارز در حالی در سطح کشور رواج و رسمیت یافته که دستورالعمل صادره برای آن یکسان نیست به‌طوری‌که بانک مرکزی، وزارت صمت و وزارت نیرو دستورالعمل‌های مختلفی در این خصوص دارند که همپوشانی لازم را ندارد و منجر به یک مجوز رسمی برای متقاضی استخراج رمز ارز نمی‌شود.

وی افزود: این وضعیت در حالی رخ‌داده که وقتی یک فعالیت اقتصادی مانند استخراج رمز ارز در کشور به‌عنوان اقدامی رسمی شناخته می‌شود پس لاجرم می‌بایست دستورالعمل واحدی نیز برای آن به استان‌ها ابلاغ شود که چنین نشده است.

سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی ادامه داد: سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: معاونت بازرسی این سازمان موظف است با همکاری شرکت برق نسبت به شناسایی و برخورد قانونی با استخراج غیرقانونی رمز ارز اقدام کند.

نبود شفافیت
رضا عارفی کارشناس برق نیروگاهی نیز در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: در حال حاضر ما جزء ۵ کشور اول دنیا در استخراج رمز ارزها هستیم اما این موضوع در حالی است که هنوز قانون شفافی برای آن نداریم.

استخراج رمز ارزها درواقع غیرقانونی نیست بلکه تعرفه برقی که برخی از این‌ها از آن استفاده می‌کنند ممکن است غیرقانونی باشد

وی برق ارزان را دلیل مهم روی آوردن به استخراج ارز عنوان کرده و می‌گوید: آزاد بودن فروش دستگاه‌های ماینر و در مقابل نبود قانون و تعرفه مشخص برای استخراج رمز ارزها را مشکلی می‌داند که باید هر چه زودتر برای آن فکری شود.

این کارشناس برق با اشاره به پیشنهادها و راهکارهایی که پیرامون نرخ برق صادراتی برای استخراج و یا مثلاً بحث جمع‌آوری ماینر ها مطرح است به ما می‌گوید: احتساب نرخ برق صادراتی برای ماینرها را پاک‌کرده صورت‌مسئله است زیرا وقتی ما هزینه برق را خیلی افزایش دهیم طبیعی است که سرمایه‌گذار بی‌خیال استخراج‌شده و عملاً پولش را از این محل برداشته و برای سرمایه‌گذاری به مزرعه دیگری می‌برد.

عارفی معتقد است که جمع‌آوری ماینر ها هم به شکل قهری اقدام درستی نیست چون ما در زمان تحریم می‌توانیم از این راه ارز وارد کشور کنیم.

وی در این رابطه به ما می گوید: این در حالی است که اگر قانونی برای این موضوع تعیین نشود و در مقابل بخواهیم همه ماینرها را به بهانه مصرف برق جمع کنیم در شرایط فعلی تماماً زیان است. به‌هرحال کسانی که به این صنعت واردشده‌اند زمینه اشتغال افراد زیادی را در این حوزه از تعمیرات و تهیه قطعات گرفته تا ساخت باکس‌ها و بسیاری فعالیت‌های دیگر فراهم آورده‌اند و با جمع‌کردن ماینرها همه این‌ها متوقف خواهد شد.

این کارشناس برق یادآور می‌شود: جمع‌آوری و برخورد قهری به این شکل اصلاً راه‌حل نیست یعنی شما عملاً دارید صورت‌مسئله را پاک می‌کنید و ماینرها را از کشور حذف می‌کنید.

وی اذعان می‌کند: از طرفی چه شما این تعرفه را در نظر بگیرید و چه نگیرید مصرف برق تغییری نمی‌کند چراکه در مقابل عده‌ای که دستگاه‌هایشان را جمع می‌کنند، عده‌ای هم ممکن است جمع نکنند چراکه اکنون بسیاری از این دستگاه‌ها به برق صنعتی متصل هستند و برای آن‌ها برق صنعتی محاسبه می‌شود لذا باید یک قانون منطقی نوشته شود تا برای کسی که دستگاه دارد صرفه اقتصادی داشته باشد.

این کارشناس برق عنوان می‌کند: استخراج رمز ارزها درواقع غیرقانونی نیست بلکه تعرفه برقی که برخی از این‌ها از آن استفاده می‌کنند ممکن است غیرقانونی باشد.