امروزه پیشرفتهای بسیاری در زمینه تکنولوژی صورت گرفته است که به ارائه امکانات جدید به مردم در قالب خدمات و انواع دستگاهها کمک کردهاست. به ویژه با پیشرفت فناوری در زمینه کامپیوتر و الکترونیک، امکان استفاده گسترده از سیستمهای بیومتریک فراهم شده است.
این فناوریها در موارد گوناگونی مانند احراز هویت افراد و کنترل تردد، در فرآیندهایی مانند ثبت نام در سامانههای مختلف، استفاده از تلفن همراه، کامپیوترها و خدمات آنلاین آموزشی و تجارت الکترونیکی مورد استفاده قرار گرفته است.
سیستمهای تشخیص زنده بودن چهره، کاربردهای گستردهای در کنترل دسترسی فیزیکی و یا منطقی دارند زیرا میتوان از آنها برای احراز هویت غیر حضوری یا آنلاین افراد استفاده نمود.
بعد از اسکن اثر انگشت، تشخیص چهره پرکاربردترین شیوه احراز هویت مورد استفاده توسط تولید کنندگان تلفن همراه و یا کامپیوترها است.
سیستمهای تشخیص چهره جزو محبوبترین روشهای احراز هویت دنیای امروز هستند که در سازمانهای دولتی و بخشهای خصوصی نیز استفاده میشوند. به طور مثال در ایران نیز قوه قضائیه در احراز هویت سامانه ثنا در این تکنولوژی استفاده میکند. البته کاربردهای گسترده این سیستمها، تکامل و استفاده آنها به صورت آنلاین، نگرانیهایی درباره میزان امنیت این روش ایجاد کردهاست.
ممکن است اطلاعات کاربران و تصویر آنها را با جستوجو در شبکههای مجازی و یا صفحات وب دریافت نمود و بدون اطلاع وی، از این تصاویر برای بازسازی چهره و ایجاد یک چهره مصنوعی استفاده کرد و سیستم تشخیص چهره را فریب داد.
بنابراین در دنیای امروزی استفاده از امکان تشخیص زنده بودن چهره در سیستمهای تشخیص چهره به یک ویژگی حیاتی برای این سیستمها تبدیل شده است.
قابلیت تشخیص زنده بودن در اسکن چهره
در مقابل اثر انگشت و اسکن عنبیه چشم، تشخیص چهره قابلیت دسترسی آسانتری دارد اما مهاجمان به سادگی میتوانند چهره افراد را بازسازی نمایند، بنابراین چندین روش برای محافظت از سیستمهای تشخیص چهره در برابر اینگونه آسیبها ایجاد شده است.
بسیاری از فناوریهای تشخیص چهره از کاربران درخواست مینمایند تا کارهای سادهای مانند پلک زدن، چرخاندن سر، خواندن عبارتی ساده و یا حرکت دادن تلفن همراه را انجام دهند.
در این روش کاربران برای تکمیل مراحل احراز هویت، ملزم هستند تا چالشهای ارائه شده توسط سیستم را با موفقیت بگذرانند که منجر به صرف زمان بیشتر و تلاش کاربر خواهد شد.
همچنین این راهکارها نیاز به نصب یک نرمافزار بر روی دستگاه دارد و برای تشخیص، تجزیه و تحلیل نیاز به چندین تصویر و یا چندین ثانیه ویدئو است.
ممکن است نیاز باشد تا میان دستگاه کاربر و سرور سامانه موردنظر دادههای اضافی ارسال و دریافت گردد و این مسئله در نواحی دارای پهنای باند کم مشکلاتی را ایجاد میکند.
سرعت بررسی در این روش نیز قدری پایین است زیرا که این رویکرد تعداد تلاشهای کاربر را افزایش میدهد و در نتیجه بررسی زنده بودن تصویر به طول میانجامد.
اما این روش مسئلههای اساسیای را ایجاد میکند، به طور مثال مهاجمان ممکن است عکسی با برش قسمت چشمها ارائه نمایند، از ماسک استفاده کنند و یا ویدئویی برای فریب سیستم تشخیص به آن ارائه کنند.
در یک روش دیگر، هیچ نشانهای از کاربر درخواست نمیشود و کاربران نیاز به انجام هیچگونه حرکت اضافهای نخواهند داشت، در این روش تشخیص زنده بودن تصویر در پس زمینه اتفاق میافتد.
یکی از مزیتهای این روش آن است که نیاز به اقدامی از طرف کاربر نیست و همین امر سبب میشود تا اصطکاک کمتری با سیستم در طی فرآیند تشخیص برای مشتری ایجاد شود.
تجزیه و تحلیل تصویر در این روش بنابر فناوری مورد استفاده ممکن است حتی با یک تصویر واحد و در لحظه نیز انجام شود.
این راهکار منجر به ترافیک بیشتری برای سرور نمیشود و پهنای باند منطقه عملکرد آن را تحت شعاع قرار نخواهد داد زیرا از همان تصویر سلفی گرفته شده برای پردازش تشخیص زنده بودن استفاده مینماید
این فناوری به کاربر هشداری نمیدهد و بنابراین راههای کلاهبرداری در این روش برای مهاجمان بسیار دشوارتر است زیرا آنان متوجه نخواهند شد معیارهای سیستم برای تشخیص زنده بودن تصویر یا فیلم ارائه شده چیست.
این روش نسبت به روش قبلی دارای چندین مزیت است که از جمله آنها به امنیت بالا در فرآیند تشخیص، فرآیند روانتر و آسانتر و سریعتر طی شدن مراحل احراز هویت اشاره نمود.
علاوه بر اینکه عملیاتهای مختلفی که از کاربر در روش اول درخواست میشود ممکن است زمانبر باشد، امکان اینکه پاسخ کاربر متناسب با استانداردهای سیستم نباشد نیز بالا است و از کاربر خواسته میشود تا دوباره آن مرحله را تکرار نماید، که همین امر سبب طولانیتر شدن فرآیند احراز هویت .و نارضایتی کاربران نیز خواهد شد.
چرا استفاده از تشخیص زنده بودن تصاویر الزامی است؟
امروزه روشهای قدیمی برای احراز هویت، علاوه بر زمانبر بودن با مشکلات جعل هویت و کلاهبرداری نیز رو به رو هستند.
به همین دلیل بسیاری از شرکتهای پیشرفته و سازمانهایی که سطح امنیتی بالایی دارند، از روشهای احراز هویت در لحظه و آنلاین استفاده مینمایند.
احراز هویت آنلاین افراد با استفاده از ویژگیهای بیومتریک و تکنولوژیهای تشخیص زنده بودن چهره کاربران، تا سطح بالایی امنیت فرآیندها را افزایش میدهند و همچنین کلاهبرداریها و حملات مهاجمان سایبری را کنترل نموده و مانع از آنها خواهند شد.
الگوریتمهای تشخیص هویت افراد با چهره آنها و تشخیص زنده بودن آن، بسیار پیچیده هستند و امکان مهندسی معکوس آنها به سادگی وجود ندارد و بسیار کمتر مورد هدف افراد سودجو قرار میگیرند.