همچنین خروج این کشور از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و به تبع آن مشکلاتی که در حوزه فروش نفت و ارزآوری کشور داشتیم بسیار اثر‌گذار بود و باعث شد نتوانیم ارز کافی برای واردات کالا‌های اساسی و ضروری در اختیار داشته باشیم. در نهایت هم شیوع کرونا در همه ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور را درگیر کرد.
جمیع این عوامل سبب شد علاوه بر کوچک شدن سفره معیشت مردم رشد اقتصادی کشور منفی شده و بیکاری و تورم افزایش یابد. در این شرایط دولت تلاش کرد با حداقل امکانات با مشکلات پیش آمده مقابله کند در این حین با اظهارنظر غیرمنصفانه مخالفان دولت هم مواجه بود؛ یعنی دولت شرایط لازم برای ایستادگی قاطعانه در مقابل برخی تصمیمات را نداشت.
در واقع می‌توان گفت دولت حسن روحانی تلاش خود را برای رفع مشکلات داشت ولو اینکه این تلاش ناقص و نارسا باشد. دشمنان ما در جنگ اقتصادی قویاً تلاش کردند اقتصاد کشور را از پا درآورند و دولت همین که توانست مقاومت کند و نیاز‌های اساسی مردم تأمین شد قابل توجه است. هرچند که با رفاه ایده‌آل برای مردم و جایگاه اقتصادی قابل قبول فاصله داریم، اما اداره کشور در شرایط فشار‌های حداکثری باعث می‌شود که ارزیابی مثبتی از عملکرد دولت یازدهم و دوازدهم داشته باشیم.
همچنین باید گفت مشکلات اقتصادی موجود تا سال‌های متمادی اثر خود را بر شاخص‌های کلان و زندگی مردم می‌گذارد و فایق آمدن بر آن برای هر دولتی مستلزم صرف زمان است.
البته در تحلیل مشکلات اقتصادی کشور باید به این نکته توجه داشت که موضوع اقتصاد یک امر حاکمیتی است و هر سه قوه در تصمیمات آن دخالت داشته‌اند. حال با روی کار آمدن دولت سیزدهم امید داریم شرایط به گونه‌ای پیش رود که شاهد تغییر شاخص‌های اقتصادی و بهبود سطح معیشت مردم باشیم چرا که این موضوع از اهمیت و اولویت ویژه‌ای برخوردار است. شرایط کنونی ایجاب می‌کند که دولت جدید نگاهی بدیع به مسائل داشته باشد و زیرساخت‌ها را در مرکز توجه خود قرار دهد که لازمه پیشرفت و توسعه کشور است. امید می‌رود حال که قوای سه‌گانه از منظر سیاسی همسو و هم جهت هستند بتوانند بر مشکلات اقتصادی غلبه کرده و به شرایط مناسب برای توسعه اقتصادی دست پیدا کنیم و از قبل آن مشکلات اقتصادی مردم مرتفع شود.
ایران با بهره‌مندی از شرایط مناسب اکولوژیکی و برخورداری از منابع ارزشمند نفت و گاز و پتروشیمی، تنوع آب و هوایی و پیشینه تاریخی و غنای فرهنگی این قابلیت را دارد که با استفاده از یک برنامه کوتاه‌مدت یک‌ساله و برنامه توسعه میان مدت ۷ ساله و برنامه بلند مدت ۲۰ ساله دورنمای روشنی داشته باشد. البته باید در نظر داشت که بدون تعامل با دنیا مسیر توسعه هموار نخواهد بود. /ایران