یکی از چالش‌های زیست محیطی در سطح بین المللی، بیابانزایی است. طبق گزارش سازمان ملل متحد میزان بیابانزایی ۳۰ برابر سریعتر از گذشته در حال افزایش است و به طور میانگین بین ۱۲ تا ۱۴ میلیون هکتار در هر سال به مساحت بیابان‌ها افزوده می‌شود و در هر روز تخریب اراضی با بیابانی شدن برای بشر حدود ۳ میلیارد دلار هزینه دارد. با توجه به خسارات فراوان بیابانزایی، موضوع بیابانزدایی و مقابله با بیابانی شدن اراضی زراعی و مرتعی از دیرباز جزء برنامه‌های دولت‌ها در کل دنیا بوده است و در دهه اخیر توجه به طرح‌های بیابان زدایی با رویکرد ایجاد ارزش اقتصادی با همکاری و مشارکت مردم مورد توجه قرار گرفته است. در این گزارش به دو نمونه از طرح‌های بزرگ زیست محیطی دنیا که با هدف بیابانزدایی با رویکرد اقتصادی در دنیا در حال انجام است، می‌پردازیم:

پروژه دیوار بزرگ سبز آفریقا

دیوار بزرگ سبز نه تنها به عنوان یک پروژه بزرگ مقابله با بیابانزایی بلکه به عنوان یک جنبشی حماسی در قاره آفریقا هست که در سال ۲۰۰۷ برای سبز کردن کل عرض آفریقا با مشارکت وسیع مردم آغاز شد، منطقه‌ای بسیار خشک که از سنگال تا جیبوتی امتداد دارد. این پروژه اهداف رویکردی یکپارچه در زمینه توسعه پایدار در بهره برداری از زمین، معیشت و اشتغالزایی و ایجاد امنیت و آرامش در منطقه را مدنظر قرار داشته است. این طرح قرار است ۱۰ میلیون شغل سبز و فرصت‌های اقتصادی بیشماری را برای جوانان ایجاد کند، همچنین امنیت غذایی برای میلیون‌ها تضمین نماید. در حال حاضر ۲۱ کشور آفریقایی میزبان این پروژه هستند. به گزارش کنوانسیون سازمان ملل برای مبارزه با بیابان زایی، کمی بیش از ۲۰ میلیون هکتار از زمین (حدود ۲۰ درصد هدف) در اتیوپی، سنگال، نیجریه، سودان، بورکینافاسو، مالی، نیجر و چند کشور دیگر احیا شده است. دیوار بزرگ سبز آفریقا قصد دارد ۱۰۰ میلیون هکتار زمین احیا کند و ۲۵۰ میلیون تن کربن را تا سال ۲۰۳۰ از هوا حذف کند.

کمربند سبز چین برای توقف بیابانزایی

دولت چین در سال ۱۹۷۸ سه برنامه توسعه بیابانزدایی را به عنوان طرح حفاظتی شمالی را تصویب کرد. این طرح‌ها بزرگترین تلاش برای جنگل زدایی است که تاکنون اجرایی شده است. نامگذاری این طرح به «سه شمال» به ۳ منطقه در شمال چین اشاره دارد که با هدف جلوگیری از گسترش بیابان برنامه ریزی شده است. به گفته مسئولان چینی این طرح می‌تواند بیابانزدایی را مهار و طوفان‌های گردوغبار و شن را محاصره و کنترل کند. البته این طرح را می‌توان به عنوان بزرگترین برنامه زیست محیطی جهان به حساب آورد. در این طرح یک دیوار از درختان سازگار با مناطق مختلف به عرض ۵۰ متر و طول حدود ۴۵۰۰ کیلیومتر با هدف افزایش جنگل از نیم درصد به ۱۵ درصد احداث خواهد شد.

در چارچوب دیوار بزرگ سبز چین شاید یکی از موفق‌ترین الگو‌های پیاده شده در چین و جهان، طرح بیابانزدایی اقتصادی در مغولستان داخلی در کشور چین را بتوان نام برد. احیای این صحرا از ۲۲ سال پیش به یک کنسرسیوم بزرگ به نام الیون با هدف توسعه زیست بوم منطقه تحت پوشش طراحی جامع واگذار شده است. الیون یکی از بزرگترین شرکت‌های زیست محیطی است که زمینه کاری و تخصصی آن احیای زیست بوم‌های بیابانی است. در طول اجرای پروژه برنامه توسعه‌ای به نحوی تنظیم شده است که در طول اجرای ۲۰ سال الیون به منابع و درآمد‌های خودش متکی بوده است.

به ادعای چینی‌ها این طرح بزرگ زیست محیطی دستاورد‌های مهمی داشته است که از جمله این دستاورد‌ها می‌توان به کاهش طوفان‌های گردوغبار از ۵۰ بار در سال به یکبار، افزایش بارش از ۱۰۰ میلیمتر در سال ۱۹۸۸ به ۴۵۶ در سال ۲۰۱۶ و همچنین افزایش پوشش گیاهی از ۳ تا ۵ درصد به ۵۳ درصد در سال ۲۰۱۶ اشاره کرد. / تسنیم