گروه کشت وصنعت بازارنیوز- سعیدترکاشوند؛ در این ماه‌ها مردم علیرغم افزایش قیمت و کمبود اقلام مواد غذایی، شاهد جهش قیمت و کمبود کالا‌هایی هستند که شاید در ظاهر جزو نیاز اساسی ایشان نباشد، اما با کمی دقت متوجه می‌شویم که هر گونه خلاء در عرضه این گونه کالا‌ها می‌تواند نوسانات شدیدی را بر جنبه‌های دیگری از زندگی اقتصادی و اجتماعی  افراد به ویژه بخش خدمات وارد کند.

گرانی و کمبود عرضه برخی از کالاها، از جمله‌هایی مولفه‌هایی بود که مردم از سال ۹۶ تا ماه‌های آخر دولت روحانی با آن دست و پنجه نرم می‌کردند، بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که عواملی که به بی ثباتی بازار و افزایش قیمت کالا‌های مورد نیاز مردم انجامیده، عدم انسجام در ساختار‌های نظارتی و ضعف سیستم توضیع و پخش کالا‌ها است.

تایر خودرو‌های سنگین و سبک از جمله کالا‌هایی است که در این چند سال از این قائده مستثنی نبوده و به دلیل عدم نظارت دقیق برخی از نهاد‌های ذی ربط، فراز و نشیب‌های متعددی را در بازار تجربه کرده است؛ در ماه‌های آغازین سال ۹۷ مشکلات متعدد برای صنف کامیون داران وخودر‌های سنگین در تهیه تایر‌های به وجود آمد.

بسیاری از کارشناسان حوزه حمل و نقل، مشکلات پدید آمده در مورد بازار لاستیک و تایر خودرو‌های سنگین را ناشی از مولفه‌هایی نظیر حذف ارز ترجیحی برای واردات تایر، عدم نظارت وساختار سنتی سیستم توزیع و فعالیت گسترده دلالان و سوداگران در این بازار می‌دانند؛ به تبع با توجه به این مولفه‌های تاثیرگذار در بی ثباتی بازار لاستیک، دو وزارت خانه صمت و راه و شهرسازی در سال ۹۸ در راستای ایجاد شفافیت در این بازار با تدوین و تهیه سازوکار‌هایی به موضوع کمبود و افزایش قیمت لاستیک پرداختند.

خروجی این همکاری مشترک این دو وزارت خانه «سامانه توزیع سیستمی تایر» بود و اکنون طبق آخرین برآورد‌ها این سیستم توانسته است در راستای شفافیت تهیه و توزیع لاستیک برای رانندگان خودرو‌های سنگین موثر واقع شود.

بازار تایر قربانی سیاست‌های غلط ارزی

  یکی از مولفه‌های تاثیر گذار در بی ثباتی بازار لاستیک  عدم تعادل نرخ  ارز و تغییر سیاست‌هایی بود که دولت در خصوص منابع ارزی کشور در نظر گرفت؛ با توجه به این که بخشی از بازار لاستیک وارداتی است تبعاً این تغییر نرخ آثار منفی را بر روی این بازار گذاشت.

 همان گونه که مطرح شد لاستیک همواره جزو یکی از مهم‌ترین و چالش بر انگیز‌ترین کالا‌هایی است که که باعث به زحمت افتادن بسیاری از رانندگان خودرو‌های سنگین در تهیه آن می‌شود و اکنون می‌توان به جرائت گفت که این کالا برای اعضای این صنف یک کالای اساسی محسوب می‌شود.

 به  دنبال این مسئله، بسیاری از رانندگان خودرو‌های سنگین کشور در آن برهه زمانی به دلیل اهمیت این کالای مهم در سیستم حمل و نقل کشور، خواهان واردات لاستیک‌های سنگین با ارز ترجیحی بودند و برحسب اهمیت این کالا از دولت خواستند لاستیک را درکنار دیگر کالا‌های اساسی در اولویت تخصیص ارز ترجیحی قرار دهد.

 البته این خواسته کامیون داران تنها عمر چند ماهه‌ای را سپری کرد و پس از تغییر نرخ ارز و چرخش ناگهانی دولت در محدودیت تخصیص منابع ارزی قیمت لاستیک‌های سنگین به جای ارز ترجیحی با استفاده از ارز نیمایی محاسبه و تهیه می‌شد.

قاچاق، نتیجه‌ای قابل پیشبینی از افزایش تقاضا وکمبود عرضه

یقینا با توجه به نیاز شدید رانندگان خودرو‌های سنگین و عدم تخصیص منابع ارزی مناسب برای واردات لاستیک، بروز یک وضعیت عدم تعادل در بازار لاستیک‌های سنگین مسئله‌ای دور از ذهنی نبود.

متاسفانه در بازار آزاد قیمت تایر خودرو‌های سنگینی که با ارز نیمایی تهیه می‌شد بسیار بیشتر و متفاوت‌تر از قیمت تایر‌های دیگر در سطح بازار بود و همین موضوع باعث ایجاد سردرگمی‌های متعددی برای مصرف کنندگان می‌شد.

بسیاری از کارشناسان و فعالان این بازار بر این امر اجماع نظر دارند که حضور دلالان و سوداگران در بازار آزاد لاستیک به شدت پر رنگ است و همین موضوع زنجیره تولید به مصرف این کالا را بسیاری طولانی کرده است؛ نکته مهم این است که طبق نکات مذکور، اکنون مشکل اصلی ما به دلیل نبود یک نظارت منسجم بر بازار است و درنتیجه  این خلاء سوداگران اقدامات مد نظر خود را به راحتی به اجرا در می‌آورند.

در حال حاضر بسیاری از فعالان صنفی و اعضای اتحادیه‌های مرتبط با لاستیک و تایر بر اساس آمار‌هایی مدعی هستند بازار لاستیک کاملا اشباع شده و در این زمینه هیچ مشکلی نداریم؛ علیرغم این موضوع ادعا می‌شود که اکنون توان داخلی ما به گونه‌ای است که می‌توان نیاز داخلی کشور را به خوبی تامین کرد، اما تا کنون بسیاری از مصرف کنندگان نسبت به وضعیت بازار معترض بوده و باید دید وضعیت این بازار در آینده به شکل خواهد شد.


«سامانه توزیع سیستمی تایر» موفق شد؟

 در نقطه مقابل وضعیت آشفته بازار، سامانه توزیع سیستمی تایر است که به نظر می‌رسد در چنین بازار بی ثباتی، طی گذشت دو سال از تاریخ شروع به کار خود کار نامه موفقی به همراه داشته و توانسته رضایت مصرف کنندگان بازار تایر را به خود جلب کند.

بنا بر گزارش‌های میدانی، با اجرایی شدن طرح توزیع سیستمی تایرسنگین و با تعامل گسترده میان سامانه جامع تجارت، سامانه توزیع لاستیک حمل برون‌شهری و سامانه توزیع لاستیک حمل درون‌شهری، این پلتفرم روند منسجم و شفافی را در فرایند فروش و عرضه لاستیک خودرو هایسنگین به اجرا درآورده؛ اکنون عرضه لاستیک از دست تولیدکنندگان یا واردکنندگان به دست عاملین فروش و یا حتی مصرف کنندگان به سهولت انجام می‌شود.

بسیاری از کارشناسان معتقدند به دلیل استفاده از سامانه توزیع سیستمی تایر، شفافیت رضایت بخشی به ارمغان آمده و بر حسب برسی داده‌های موجود، ارز‌های تخصیص یافته برای این امر به طور کامل و بدون هیچ عیبی خرج شده است

در این راستا «مصطفی تنها» سخنگوی انجمن صنفی صنعت تایر در گفتگو کوتاهی با بازارنیوز خاطر نشان کرد که تاکنون مشکل کامیون داران از طریق سامانه توزیع سسیتمی برآورده شده و با کمی نظارت بیشتر مشکل تامین لاستیک خودرو‌های سبک‌تر هم حل خواهد شد.

علاوه بر این «علی انصافی» رئیس اتحادیه مسافربری استان تهران ضمن اشاره به چالش‌های رانندگان ناوگان حمل و نقل کشور در تهیه لاستیک‌های سنگین از طریق سامانه توزیع سیستمی تایر گفت: پس از گذشته چند سال از شروع به کار این سامانه برخی از همکاران ما که از سواد و مهارت کافی در استفاده از رایانه برخوردار نیستند با مشکلات متعددی رو به رو شده اند، اما بقیه همکاران ما به ویژه قشر جوان در این زمینه هیچ مشکلی ندارند.

رئیس اتحادیه مسافربری استان تهران تاکید کرد: نکته حائز اهمیت این است که این گونه سامانه‌ها و یا درگاه‌های اینترنتی می‌توانند نقش ویژه‌ای را در مبارزه با قاچاق و احتکار کالا‌های متعددی را ایفا کنند؛ لاستیک خودرو‌های سنگین  از جمله کالا‌هایی است که به دلیل اهمیت آن در سیستم حمل و نقلی کشور این امکان را  فراهم می‌سازد که توسط سوداگران احتکار شود؛ تقویت بیشتر سامانه توزیع سیستمی تایرمی تواند شفافیت‌های لازمی را محقق سازدکه از طریق آن بتوان از قاچاق و احتکار جلوگیری کرد.

وی همچنین خاطر نشان کرد: بهتر است وزارت صمت و نهاد‌های مرتبط با این موضوع، اتحادیه‌ها و کانون‌های مرتبط با لاستیک را در اجرا این سامانه دخیل کنند، یقینا با حضور تشکل و اتحادیه مرتبط با این موضوع می‌توان بازدهی ایجاد شفافیت این سامانه را بیش از پیش افزایش داد.

 گفتنی است که آخرین بار بازار لاستیک در آواخر آبان ۹۹ افزایش قیمت ۵۰ درصدی را تجربه کرده بود؛ حال باید دید که علیرغم کارایی مثبت سامانه توزیع سیستمی تایر وضعیت بازار لاستیک به چه شکل خواهد شد.

 

پایان پیام//