یک کارشناس حوزه اقتصاد سلامت ضمن انتقاد از فعالیت گسترده مافیای دارو در بازار این کالا خاطرنشان کرد: با اجرای کامل سامانه تیتک مبدا و اصالت همه دارو در داروخانه و بیمارستان ها شفاف و مشخص میشود.
گروه بهداشت و درمان بازارنیوز- سعید ترکاشوند؛ این روزها و در بحبوحه یکه تازی کرونا، یقینا شاهد صفهای طولانی و ازدحام مردم در مقابل برخی از داروخانههای دولتی بوده اید که برای دریافت برخی از داروهای کمیاب و یا حتی گران قیمت به این داروخانهها مراجعت کرده اند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند وضعیت فعلی، ناشی ازاختلال و نقصهایی است که نظام توزیع دارو کشور با آن رو به رو است و اکنون به دلیل کمیابی داروهای وارداتی حاصل از ارز ترجیحی، مشکلات این چالش دوچندان شده است.
درحال حاضر بسیاری از افراد بر این اصل معتقدند که تعداد محدودی داروخانهها و بیمارستانها از بانیان این بی ثباتی در بازار دارو هستند چرا که در این خصوص بعضی از مراکز درمانی مذکور، از اصالت بخشی دارو توسط سامانه تیتک سر باز میزنند و تمایل دارند دارویی را که با ارز ترجیحی وارد کشور شده را با قیمت آزاد به فروش برسانند.
«داریوش چیوایی» کارشناس و پژوهشگر اقتصاد سلامت درگفتگو با بازارنیوز به مسئله فروش داروهای آزاد و بدون اصالت در داروخانه و بیمارستانهای کشور اشاره و در توضیح این مسئله گفت: درخصوص این مسئله باید خاطرنشان کرد که فقط رجیستری این داروها در سامانه «تیتک» میتواند مبدا و اصالتشان را مشخص کند؛ با اجرای کامل اصول این سامانه، شفافقیت قابل توجهی محقق میشود و از این طریق میتوان از فروش این گونه داروها در داروخانه و بیمارستانها جلوگیری کرد.
این کارشناس اقتصاد سلامت تشریح کرد: درحال حاضر در بسیاری از داروخانهها و بیمارستانها به ویژه بخش بستری، سامانه تیتک به طور کامل اجرا نمیشود و بعضا مشاهده میکنیم که در این دو بخش داروهایی مورد استفاده قرار میگیرد که در سامانه تیتک مورد شناسایی قرار نگرفته اند.
وی افزود: درحال حاضر برای اجرای این سامانه میتوان حداقل با یک بخشنامه کار را شروع کرد؛ در گام نخست معاونت درمان وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی به عنوان نهادهای مرتبط با این مسئله موظف هستند اجرای این سامانه را پیگیری کنند.
جلوگیری از اجرای «تیتک» در راستای منافع افراد سودجو
چیوایی در ادامه به دلایل اصلی عدم اجرای سامانه تیتک در نظام سلامت کشور اشاره کرد و گفت: اجرای کامل سامانه تیتک در نهایت منجر به شفافیت در سیستم توزیع دارو کشور میشود؛ هنگامی که سامانهای در راستای ایجاد شفافیت به وجود میآید یقینا افرادی هم هستند که برای حفظ منافع خود مخالفتهایی را نسبت به عملکرد این گونه سامانهها وارد کنند.
این پژوهشگر حوزه اقتصاد سلامت تاکید کرد: کسانی نسبت به این مسئله معترض هستند که به هیچ وجه مایل نیستند که بازار و سیستم توزیع دارو شفاف شود؛ نکته مهم این است که همواره شفافیت در مقابل فساد قرار دارد به طوری که هر جا که شفافیت وجود داشته باشد فساد نیست و بالعکس هر جا که فساد باشد شفافیتی در کار نخواهد بود.
وی متذکر شد: افرادی که در حوزه دارو میزان فساد مالی بالایی دارند با هر گونه سامانه شفاف کننده مخالفند و تیتک نیز یکی از دستاورد حوزه مدیریت دارو بوده و این سامانه میتواند یک رهگیری خوبی را از فرآوردههای دارویی و کالاهای بهداشت و درمان داشته باشد؛ ابعاد این مسئله به گونهای است که وزیر بهداشت و آموزش پزشکی به همراه معاونان خود باید به این موضع توجه ویژهای داشته باشند.
شفافیت ابزاری برای پیشگیری از فساد
چیوایی در ادامه به رویکردهای مقابله با گروههای مافیایی دارویی اشاره و در تشریح این مسئله گفت: درحال حاضر بیشتر فسادهایی که در مورد سیستم توزیع دارو به وقوع پیوسته، ناشی از سیاستگذاریهای غلطی است که در هئیت دولت گذشته به تصویب رسیده و برای جبران و مبارزه با این فساد، باید اصلاح سیاستهای کلان در دستور کار دولت جدید قرار گیرد.
این کارشناس حوزه اقتصاد سلامت اذعان کرد: با توجه به نکته مذکور، باید این مسئله را در نظر داشته باشیم که برای مبارزه با فساد باید سازوکار جدید و منسجمی را در خصوص سیستم توزیع دارو تدوین کرد؛ یکی از نتایج چنین سازوکاری ایجاد شفافیت در زمینه پخش و توزیع دارو خواهد بود و میتوان از طریق آن از وقوع فساد و تخلف در عرضه داروهای بدون اصالت جلوگیری کرد.
وی تاکید کرد: البته باید این این نکته را متذکر شد که ما نباید شافیت را برای کشف فساد در این بازار مد نظر قرار دهیم بلکه این مسئله باید به منزله ابزاری باشد که از طریق آن بتوان از وقوع فساد در سیستم توزیع دارو جلوگیری کرد، زیرا پس از اجرای شفافیت دیگر برای دلالان هیچ صرفه اقتصادی وجود نخواهد داشت.
ارز ترجیحی، عاملی مخرب در نظام توزیع دارو کشور
چیوایی با تاکید بر فساد زا بودن سیاست ارز ترجیحی برای بخش دارو گفت: ارز ترجیحی یکی از مهمترین عواملی است که تاکنون باعث وقوع فسادهای متعددی در بخش نظام توزیع دارو کشور شده است؛ تخصیص ارز ترجیحی برای خرید دارو، در حقیقیت این سیاست یک رانت عجیب و سنگینی را برای نظام توزیع دارو به ارمغان آورده است.
این پژوهشگر حوزه اقتصاد سلامت در تشریح این مسئله گفت: درحال حاضر و بدون در نظر گرفتن نوسانات ارز، قیمت فعلی دلار در بازار حدود ۲۸ هزار تومان است و با توزیع ارز ترجیحی در اصل آن را با قیمت بسیار پایینی و به نسبت یکششم و یا یکهفتم آن را به وارد کنندگان تخصیص میدهیم؛ در چنین شرایطی این موضوع میتواند برای واردکنندگان سود سرشاری به ارمغان بیاورد.
وی اذعان کرد: واردکننده با هر یک میلیون دلار واردات دارو از طریق ارز ترجیحی، میتواند ۶ تا ۷ میلیون دلار سود بدست آورد؛ چطور میشود جلوی چنین رانتی را گرفت؛ تا کنون سیاستگذاریهای غلطی وجود داشته که باعث عدم شفافیت در حوزه توزیع داروها به ویژه داروهای آزاد در داروخانه و بیمارستانها شده است؛ ارز ترجیحی هم نمونهای از همین نوع سیاستگذاری غلط بود که آثار مخربی را بر روی اقتصاد ما به جا گذاشته است.
چیوایی در ادامه به مسئله واردات انسولین با استفاده از ارز ترجیحی و ظهور صادارات معکوس این دارو اشاره کرد و گفت: در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ انسولین بیشتری وارد کشور شد، اما پس از مدتی کمبود آن در بازار دارو بیشتر شد چرا که این داروی مهم با استفاده ارز ترجیحی وارد کشور شده و پس از مدتی این داروها به دلیل ضعف نظام توزیع دارو کشوردر حالت صادرات معکوس قرارمیگرفت.
این کارشناس اقتصاد سلامت در آخر در مورد قاچاق معکوس داروهایی نظیر انسولین گفت: اگر انسولین با ۶ دلار وارد کشور میشود، درحقیقت هزینه واردات این دارو با ۶ دلار ارز ترجیحی انجام میشود، اما با قاچاق معکوس این دارو میتواند آن را با ۶ دلار ارز آزاد فروخت و در نتیجه چنین مبادلهای سود سرشاری نصیب مافیای دارو کشور میکند.
پایان پیام//