گروه بهداشت و درمان بازارنیوز- سعید ترکاشوند؛ «محمدرضا واعظ مهدوی» دبیر انجمن اقتصاد سلامت ایران در گفتگو با بازارنیوز به مسئله قاچاق معکوس دارو اشاره و پیرامون امتناع معاونت غذا و دارو وزارت بهداشت برای ثبت دارو‌های وارداتی در سامانه تیتک اظهار کرد: به طور کلی اجرا و مهم دانستن سامانه تیتک در نظام توزیع و گردش اقتصادی دارو و تجهیزات پزشکی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ به هر مقدار ارزی که برای تولید و یا خرید دارو تخصیص داده می‌‎شود به همان انداره محاسباتی برای تهیه مقدار مشخصی نوعی از دارو در قالب تولید و یا خرید برآورد می‌شود.

رئیس انجمن اقتصاد سلامت ایران به تشریح بیشتر این موضوع پرداخت و گفت: در چنین شرایطی و با در نظر گرفتن مقدار مواد اولیه تولید استامینوفن می‌توان برآورد که در زنجیره دارویی کشور چه تعداد از این نوع دارو در حال مصرف و یا چرخش است؛ کارخانه تولیدکننده دارو موظف است تعداد دارویی را که بر اساس تعهد، مواد اولیه دریافت کرده را تحویل شرکت پخش دهد؛ در مقابل شرکت پخش‌هم موظف است همان مقدار دارو را تحویل داروخانه‌ها دهد.

وی متذکر شد: در داروخانه‌ها همه شهروندان هنگام دریافت دارو کمی معطل می‌شوند؛ این مسئله بخاطر این است که متصدی داروخانه، دارو‌های اشاره شده در نسخه را ابتدا در رایانه خود و در سامانه تیتک چک و ثبت می‌کند و پس از انجام این فرایند، دارو تحویل مصرف‌کننده می‌دهد؛ در نتیجه خروج دارو از این شبکه عملا امکان پذیر نیست و تنها نقطه نشتی در انتقال دارو در جایی است که فرد خریدار به جای مصرف، دارو را وارد بازار سیاه کند.

واعظ مهدی در ادامه تصریح: آنچه که پیرامون قاچاق معکوس دارو گفته می‌شود عملا حرف درستی نیست و مقدار داروی قاچاق شده قابل ذکر و چشمگیر نیست؛ مضاف بر این مسئله هنگامی که شرکت‌های دارویی کشور می‌خواهند از طریق کانال‎‌های رسمی دارو‌های خود را در کشور‌های همسایه ثبت و به فروش برسانند با مشکلات بروکراتیک بسیاری رو به رو می‌شوند و بعضا در این فرایند مجبورند برای دریافت تاییدیه، استاندارد‌های بسیار پیچیده‌ای را اعمال کند.

وی خاطر نشان کرد: بازار دارو کشور‌های همسایه جمهوری اسلامی ایران عمدتا در اختیار شرکت‌های چند ملیتی است چرا که اکثر این‌ها فاقد نظام‌های ملی دارویی بوده و به همین خاطر شرکت‌های چند ملیتی اجازه ورود رقیبی حتی با تمام استاندارد‌ها و امکانت را نمی‌دهد حال چگونه امکان دارد دارو‌های قاچاق به شکل غیر قانونی و بدون استاندارد در بازار کشور‌های همسایه ورود پیدا کنند.

دست باز مافیای دارو به دلیل عدم ثبت دارو در سامانه تیتک

واعظ مهدوی در ادامه به وضعیت مبهم دارو‌های ثبت نشده در سامانه تیتک اشاره وپیرامون آن گفت: اکنون این سوال هنوز باقی است که چرا با وجود نقش کم رنگ قاچاق دارو، بخش قابل توجهی از دارو‌های ثبت نشده در سامانه تیتک در وضعیت غیر شفافی قرار دارند؛ اکنون به نظر می‌رسد که دارو‎‌های وارداتی که در سامانه تیتک ثبت نشده‌اند ، از بازار سیاه ناصر خسرو سر در آورده اند.

رئیس انجمن اقتصاد سلامت ایران افزود: درحال حاضر به جای این که ارز کمتری را به تولیدکننده برای تهیه مواد اولیه تولید دارو تخصیص دهند، همان ارز را برای واردات دارو تخصیص می‌دهند و این درحالی است که تولیدکننده دارو می‌تواند از طریق همان ارز ترتیبی را فراهم کند که هم دارو را ارزان عرضه شود و در کنار ان عده‌ای هم به شغلی مشغول شوند.

وی یادآور شد: در سنوات گذشته گزارش‌های متعددی را داشته‌ایم که بیش از چند صد میلیون دلار در زمان اوج شرایط تحریم، دارو‌های تولید داخلی را وارد کردند و این مسئله فقط بیان‌گر نفوذ بیش از حد مافیای دارو در نظام توزیع دارو کشور است؛ دارو‌‍‌های وارداتی به دلیل برند بودن و در صورت عدم ثبت در سامانه تیتک و فقدان کد پیگیری از چرخه نظام دارویی کشور خارج شده و وارد بازارسیاه ناصر خسرو می‌رود؛ در مواقعی، برخی از دارو‌های وارداتی قیمتش چند برابر دارویی بوده است که از داروخانه‌ها خریداری شده است.

رئیس انجمن اقتصاد سلامت ایران تشریح کرد: به طور مثال واردکننده‌ای، قیمت دارویی را ۱۰۰ دلار اعلام کرده، اما در حقیقت آن را با قیمت واقعی ۲۰ دلار تهیه کرده است؛ در این بین برای تهیه دارو از دولت ۵۰۰ دلار دریافت کرده، اما میزان هزینه‌های صرف شده ۱۰۰ دلار بوده و در این میان ۴۰۰ دلار باقی مانده را دارو‌هایی را وارد کرده و آن را به شکل غیرقانونی در بازار سیاه ناصر خسرو تزریق کرده است.

معاونت غذا و دارو خود متولی است، اما از اجرای سامانه تیتک خود داری می‌کند

واعظ مهدوی در ادامه به مسئله امتناع سازمان غذا و دارو برای ثبت دارو‌های وارداتی در سامانه تیتک اشاره و در خصوص آن گفت: در حال حاضر دلیل منطقی پیرامون امتناع معاونت غذا و دارو وزارت بهداشت برای ثبت دارو‌ها در سامانه تیتک وجود ندارد؛ در فروردین سال گذشته جمع وسیعی از متخصصین دارو و درمان و مدیران سابق وزارت بهداشت نامه‌اتی را به وزیر بهداشت دولت دوازدهم ارسال کردند؛ وزیر بهداشت ضمن تایید محتوای نامه ۲۱ امضای، دستور داد که سامانه تیتک محور اقدامات وزارت بهداشت قرارگیرد.

رئیس انجمن اقتصاد سلامت ایران تصریح کرد: در این زمینه حتی وزیر بهداشت هم دستور داد که کمیسیونی با عضویت دو نفر از امضاکنندگان این نامه و چند نفر از دیگر اشخاص تشکیل شود، اما عملا این کار انجام نشد؛ این مسئله نشان دهنده این است که مافیای دارو قدرتی دارد که حتی می‌تواند دستورات وزیر بهداشت را هم وتو کند و برای حفظ منافع خود عدم ثبت بسیاری از دارو‌ها در سامانه تیتک را به تعویق می‌اندازد.

وی متذکر شد: این امر تحلیل کارشناسان حوزه اقتصاد سلامت از بیرون ساختار اداری وزارت بهداشت است، اما این که چرا سازمان غذا و دارو که متولی اصلی اجرای کامل سامانه تیتک است از انجام آن سر باز می‌زند باید جواب آن را از مقامات عالی رتبه وزارت بهداشت پرسید.

پای نظام قیت‌گذاری بر گلوی تولیدکنندگان دارو

واعظ مهدوی همچنین خاطر نشان کرد: اکنون در نظام دارویی شاهد آن هستیم که نظام قیت‌گذاری دارو پای خود را بر گلوی تولیدکنندگان گذاشته و شرایطی را فراهم ساخته است که صنعت تولید دارو کشور در معرض ورشکستگی قرار بگیرد.

رئیس انجمن اقتصاد سلامت ایران افرود: در مواردی برای برخی از دارو‌ها قیمت‌گذاری‌ها بسیار متنوع انجام شده است؛ دارو‌یی که در داخل تولید می‌شودئ برای یک شرکت ۱۰۰ تومان قیمت می‎‌دهند و به شرکت دیگر ۲۰ تومان قیمت‌گذاری می‌کنند؛ معلوم است که قیمت ۲۰ هزار تومان در جهت ورشستگی تولیدکنندگانی در نظر گرفته شده است که از عملکرد مناسب و قابل قبولی در تولید با کیفیت دارو در نظام توزیع دارو کشور برخوردار هستند.

وی در پایان تاکید کرد: علاوه بر کوتاهی‌هایی موجود در حوزه تیتک، اکنون مشاهده می‌کنیم که برخورد حمایت گرایانه‌‍‌ای از تولید داخلی در سازمان غذا و دارو وجود ندارد و بر همین اساس از وزیر جدید بهداشت تقاضا داریم که عزم جدی برای مقابله با امضا‌های طلایی و حضور مافیای دارو در طول مدیریت خود داشته باشد.

پایان پیام//