گروه اقتصاد کلان بازارنیوز- محسن سلمانی؛ سید حسین رضوی‌پور، کارشناس اقتصادی در گفتگو با بازارنیوز پیرامون مشکلات بودجه‌ای در ایران، اظهار کرد: مسئله بودجه، بسیار پیچیده است که در ساختار بودجه نویسی به یک سری اطلاحات نیاز داریم. به این معنا که بودجه ما شفاف‌تر و قابل کنترل‌ باشد.

وی افزود: یک سری بحث‌هایی داریم در مورد اینکه چگونه منابع و مصارف بودجه رو مدیریت کنیم؛ هم در سمت منابع به اصلاحاتی نیاز داریم و هم در سمت مصارفش بودجه؛ این موضوع، جدای از ساختار بودجه و نحوه کنترل پذیری آن است.

رضوی پور، در خصوص این که سمت منابع بودجه چه اتفاقاتی باید بیافتد، گفت:  نرخ مالیات و نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی که قرار بوده طبق برنامه ششم توسعه، افزایش پیدا کند، کاهش یافته است. طبق آمار تقریبی، حدود ۵.۳ درصد شده درحالی که اول برنامه ششم توسعه حدود ۷ درصد بود و قرار بود ما این را تا پایان برنامه به ۱۰ درصد برسانیم. پس سازوکار فعلی مالیاتی جوابگوی نیاز کشور نیست و نتوانسته نیاز‌های کشور رو فراهم کند، این جدای از اینه که در شرایط کرونایی مالیات بیشتر یا کمتر بگیریم و آن را به نسبت تولید ناخالصی داخلی می‌سنجیم. این یعنی اینکه فرار مالیاتی‌ها و ناکارآمدی‌های نظام مالیاتی افزایش پیدا کرده است.

وی افزود: بنابراین یک بخشی از کار این است که نظام مالیاتی را هر چه زودتر توسعه دهیم، به نحوی که از پایه‌های مالیاتی جدید، مالیات‌های عادلانه‌تر و شفاف‌تری تامین شود. هر چه قدر که ما درآمد‌های پایدار دولت را نتوانیم  از محل مالیات محقق کنیم، نتیجه آن مالیات ستانی تورمی خواهد شد. یعنی دولت به سمت اقداماتی خواهد رفت برای تامین هزینه‌های خود که نتیجه‌ای جز تورم نخواهد داشت. تفاقی که در چند سال گذشته هم شاهد آن بودیم.

رضوی پور ادامه داد: سمت مصار، هم به شکل بسیار افسار گسیخته‌ای رشد کرده است. بودجه عمومی دولت که حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ بوده، در ۱۴۰۰ به حدود ۹۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که گزارش تفریغ بودجه ۹۹ هم که به تازگی منتشر شده، نشان می‌دهد که عملکرد بودجه این سال هم ۱۲۵ درصد بوده؛ یعنی ۲۵ درصد از آنچه که باید، فزونی یافته است.

وی ادامه داد: این نشان می‌دهد که ما چه مقدار بی انضباطی مالی در هزینه‌های دولت داریم، یعنی نه در تدوین بودجه توانستیم هزینه‌ها را مناسب ببینم و ترسیم کنیم و نه در هزینه کردن توانستیم مدیریت و انضباط ایجاد کنیم. پس این ضعف ساختار بودجه نویسی ما را نشان می‌دهد. هم در تدوین و تخصیص بودجه  و هم کنترل هزینه‌های آن اصلاحات جدی نیاز است.

این کارشناس اقتصادی اصلاحات لازم برای بودجه را تشریح کرد و گفت: یکی از اصلاحات این است که چرخه نقدی دولت شفاف شود. یکی دیگر، پرداخت به ذی نفع نهایی در همه هزینه‌های پرسنلی و کنترل آن است. یک اصلاح دیگر این هست که این تشتتی که در نظام جبران خدمت داریم و هر دسته‌ای به یک شکل پرداخت می‌کند و کنترل جامع یک پارچه‌ای روی آن وجود ندارد رل سر وسامانی بدهیم و عدالت در پرداخت‌ها ایجاد کنیم. اکنون یک رقابت قشری ایجاد شده و هر قشری برای خود یک فزونی نسبت به سایر اقشار و درآمد‌ها مطالبه می‌کند.

وی با انتقاد از طرح‌های غیرکارشناسانه مجلس در خصوص بودجه، اظهار کرد: اکنون چندین طرح مختلف در مجلس مطرح است که هر کدام می‌خواهد دستمزد و حقوق یک قشر خاص از کارمندان دولت را بالا ببرد؛ اعم از رتبه بندی فرهنگیان، تسریع فوق العاده مشاغل کارمندان زندان و سایر کارمندان قوه قضاییه. جالب‌تر این که یک طرح تسری مجددا مطرح شده که آن فوق العاده کارمندان قوه قضائیه به جهاد کشاورزی هم تسری پیدا کند؛ روی چه حسابی؟

رضوی پور در انتها تاکید کرد: ما باید بتوانیم مخارج پایدار دولت را در محدوده درآمد‌های پایدار دولت مدیریت کنیم یا باید بپذیریم منابع پایدار دولت از محل مالیات افزایش پیدا کند یا باید باید کنترل و مدیریت شود. تاکنون هیچ کدوم این دو اتفاق نیافتاده و مجلس هم با رویه بسیار پر شتابی به تشدید هزینه‌های جاری دولت دامن می‌زند.

پایان پیام//