دارایی‌های رمزنگاری شده، جهان جدیدی از فرصت‌ها نظیر پرداخت سریع و آسان، خدمات مالی نوآورانه و دسترسی مالی همه جانبه به بخش‌هایی از جهان که فاقد بانک هستند، را ارائه کرده اند و همه این موارد به وسیله اکوسیستم ارز‌های رمزنگاری شده امکان پذیر شده است.
اما در کنار این فرصت ها، چالش‌ها و ریسک‌هایی نیز در این عرصه وجود دارد. جدیدترین گزارش ثبات مالی جهانی، خطرات ناشی از اکوسیستم رمزنگاری شده را توصیف می‌کند و برخی از خطی مشی‌های عملیاتی و سیاست‌های پیشنهادی جهت کمک به حرکت در این قلمرو ناشناخته را ارائه می‌دهد.

اکوسیستم رمزنگاری شده چیست و چه چیزی در این بستر در خطر است؟

ارزش کل بازار دارایی‌های رمزنگاری شده تا سپتامبر ۲۰۲۱ از ۲ تریلیون دلار فراتر رفت. این ارزش از اوایل سال ۲۰۲۰ تاکنون، ۱۰ برابر شده است. در واقع، یک اکوسیستم کامل در حال شکوفایی است که مملو از مبادلات، کیف پول ها، دستگاه‌های استخراج رمز ارز و ناشران استیبل کوین‌ها است.
بسیاری از بخش‌های این اکوسیستم در حال شکوفایی، فاقد کارکرد‌های عملیاتی قوی، مدیریت مناسب منابع و مدیریت ریسک هستند. به عنوان مثال، صرافی‌های ارز‌های رمزنگاری شده در دوره‌های آشفتگی بازار‌های مالی با اختلالات قابل توجهی روبرو شده اند. همچنین موارد عدیده‌ای از دستبرد سایبری به حساب‌های کاربران در صرافی‌های آنلاین گزارش شده است. البته تاکنون این حوادث تأثیر قابل توجهی بر ثبات مالی جهان نداشته است. با این حال، با افزایش ارزش دارایی‌های رمزنگاری شده، اهمیت آن‌ها از نظر پیامد‌های بالقوه برای اقتصاد جهانی وسیع‌تر خواهد شد.

خطرات حمایت از کاربران در این حوزه با توجه به افشاء و در دسترس بودن اطلاعات کاربران و نظارت محدود یا ناکافی سرور‌ها قابل ملاحظه است. به عنوان مثال، بیش از ۱۶۰۰۰ توکن در صرافی‌های مختلف فهرست شده اند که حدود ۹۰۰۰ توکن یا از بین رفته اند یا دسترسی به آن‌ها توسط هیچ کاربری وجود ندارد که این احتمال وجود دارد که این توکن‌ها برای کنجکاوی یا حتی اهداف کلاهبرداری آشکار ایجاد شده اند.
ناشناخته بودن (شبه) دارایی‌های رمزنگاری شده، هم شکاف داده را برای نهاد‌های نظارتی ایجاد می‌کند و هم می‌تواند در‌های ناخواسته‌ای را برای پولشویی و همچنین تامین مالی تروریسم باز کند. اگرچه ممکن است مقامات حاکمیتی بتوانند معاملات غیر قانونی را ردیابی کنند، اما نمی‌توانند طرفین چنین معاملاتی را شناسایی کنند. علاوه بر این، اکوسیستم رمزنگاری شده در کشور‌های مختلف تحت چارچوب‌های مختلف نظارتی قرار می‌گیرد و هماهنگی‌ها در این بستر را چالش برانگیزتر می‌کنند. به عنوان مثال، بیشتر مبادلات دارایی‌های رمزنگاری شده از طریق واحد‌ها و نهاد‌هایی انجام می‌شود که عمدتاً در مراکز مالی دور از دسترس و به اصطلاح شناور فعالیت می‌کنند. این امر بدون نظارت بین المللی نه تنها چالش برانگیز است، بلکه می‌توان گفت کنترل آن تقریباً غیر ممکن است.
استیبل کوین‌ها (که برابری ارزش خود را معمولاً در برابر دلار آمریکا قرار می‌دهند) نیز با سرعت بسیار زیادی در حال رشد هستند و عرضه آن‌ها در طول ۲۰۲۱ تا ۴ برابر افزایش یافته و به ۱۲۰ میلیارد دلار رسیده است.
اصطلاح استیبل کوین ها، گروه بسیار متنوعی از دارایی‌های رمزنگاری شده را در بر می‌گیرد. با توجه به ترکیب ذخایر آن ها، برخی از استیبل کوین‌ها ممکن است تأثیرات منفی بر سیستم مالی داشته باشند. این روند می‌تواند ناشی از نگرانی سرمایه گذاران در مورد کیفیت ذخایر آن‌ها یا سرعت تجزیه ذخایر برای رفع بازخرید‌های احتمالی باشد.

چالش‌های مهم پیش رو
اگرچه اندازه گیری میزان پذیرش دارایی‌های رمزنگاری شده دشوار است، اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که بازار‌های نوظهور و کشور‌های دارای اقتصاد‌های در حال توسعه ممکن است در این حوزه پیشگام باشند. مهم‌تر از آن اینکه، آمار‌ها نشان می‌دهد ساکنان این کشور‌ها حجم معاملات خود را در مبادلات رمزنگاری شده در سال ۲۰۲۱ به شدت افزایش داده اند.
با نگاهی به آینده‌ی پیش رو، پذیرش گسترده و سریع دارایی رمزنگاری شده می‌تواند با تقویت این امر در کشور‌هایی که ساکنان آن شروع به استفاده از دارایی‌های رمزنگاری شده به جای وجه رایج کشور خود کرده اند، چالش‌های مهمی را ایجاد کند. دارایی رمزنگاری شده می‌تواند توانایی بانک‌های مرکزی در اجرای موثر سیاست‌های پولی را کاهش دهد. همچنین می‌تواند خطراتی از طریق منابع مالی و ریسک‌های پرداخت بدهی ناشی از عدم تطابق ارز، در حیطه ثبات مالی ایجاد کند. همچنین این امر، اهمیت برخی از خطرات قبلاً ذکر شده در حمایت از کاربران و چالش‌های یکپارچگی مالی را قوت می‌بخشد.
با توجه به پتانسیل دارایی‌های رمزنگاری شده برای تسهیل فرار مالیاتی، تهدید‌های مربوط به سیاست‌های مالی نیز می‌تواند تشدید شود. همچنین ممکن است حق الضرب (سود حاصل از حق صدور ارز) کاهش یابد. افزایش تقاضا برای دارایی‌های رمزنگاری شده نیز می‌تواند خروج سرمایه را که بر بازار ارز تاثیر می‌گذارد، تسهیل کند. سرانجام، با توجه به مقدار زیاد انرژی مورد نیاز برای فعالیت دستگاه‌های استخراج رمز ارز، مهاجرت فعالیت‌های "استخراج" رمز ارز‌ها از چین به سایر بازار‌های نوظهور و اقتصاد‌های در حال توسعه می‌تواند تأثیر مهمی بر مصرف انرژی داخلی آن کشور‌ها بگذارد (به ویژه در کشور‌هایی که به اشکال بیشتری از انرژی C۰۲ متکی هستند و همچنین کشور‌هایی که هزینه‌های انرژی را به صورت یارانه می‌پردازند).

خط مشی عملیاتی
به عنوان اولین گام، نهاد‌های نظارتی باید بتوانند تحولات سریع در اکوسیستم دارایی‌های رمزنگاری شده و خطرات ناشی از آن‌ها را با برخورد به موقع با شکاف داده ها، زیر نظر داشته و مدیریت کنند. ماهیت جهانی دارایی‌های رمزنگاری شده به این معناست که سیاستگذاران باید هماهنگی بین المللی لازم در جهت به حداقل رساندن آربیتراژ قانونی را تقویت کرده و اجرا و نظارت موثر بر آن را تضمین کنند.
همچنین نهاد‌های نظارتی ملی می‌بایست اجرای استاندارد‌های جهانی موجود را در اولویت خود قرار دهند. استاندارد‌های متمرکز بر دارایی‌های رمزنگاری شده در حال حاضر بیشتر محدود به پولشویی و مسائل مربوط به مواجهه با امور بانکی است. با این حال، سایر استاندارد‌های بین المللی نظیر مقررات مربوط به اوراق بهادار، مباحث مربوط به پرداخت‌ها و تسویه حساب‌ها نیز ممکن است قابل اجرا باشد و لذا این امر نیاز به توجه ویژه دارد.
همانطور که نقش استیبل کوین‌ها در مناسبات مالی به مرور در حال افزایش است، مقررات مربوطه نیز می‌بایست متناسب با خطرات و عملکرد‌های اقتصادی ناشی از آن‌ها وضع گردد. به عنوان مثال، قوانین مربوطه باید با قوانین نهاد‌هایی که محصولات مالی مشابه ارائه می‌دهند (به عنوان مثال سپرده‌های بانکی یا وجوه بازار پول) هماهنگ و متناسب باشد.
در برخی از بازار‌های نوظهور و اقتصاد‌های در حال توسعه، رونق پدیده دارایی‌های رمزنگاری شده می‌تواند ناشی از ضعف اعتبار و عملکرد بانک مرکزی، نظام‌های بانکی آسیب پذیر، ناکارآمدی سیستم‌های پرداخت و دسترسی محدود به خدمات مالی باشد؛ لذا حکمرانان و تصمیم گیران اقتصادی و سیاسی این کشور‌ها می‌بایست تقویت سیاست‌های کلان اقتصادی را در اولویت کار خود قرار داده و مزایای انتشار ارز‌های دیجیتالی اختصاصی بانک مرکزی خود و بهبود سیستم‌های پرداخت را به طور ویژه مدنظر داشته باشند. اگر ارز‌های دیجیتال اختصاصی بانک مرکزی، به رفع نیاز‌های فناوری‌های پرداخت در آن کشور‌ها کمک شایان کنند، ممکن است بتوانند موجب کاهش فشار دارایی‌های رمزنگاری شده شوند.
در سطح جهانی، سیاست گذاران می‌بایست از طریق نقشه‌ی راه پرداخت‌های میان مرزی گروه G۲۰، پرداخت‌های بین المللی سریع تر، ارزان تر، شفاف‌تر و فراگیرتر را در اولویت قرار دهند.
در این امر، زمان از اهمیت بالایی برخوردار است و اقدامات در سطح جهانی می‌بایست قاطع، پرشتاب و هماهنگ صورت پذیرد تا هم منافع مالی به جریان بیفتند و در عین حال آسیب پذیری‌ها را برطرف گردد.