گروه بین الملل بازارنیوز:سید مهدی میرحسینی؛در یادداشت سوم از سری یادداشت های تأمین مالی گروه تروریستی به سایر روش­های تأمین مالی گروه تروریستی داعش پرداخته می شود:

9. قاچاق مواد مخدر

با توجه به گزارش های سرویس فدرال کنترل مواد مخدر روسیه، قاچاق مواد مخدر یکی از منابع مالی برای گروه تروریستی داعش می باشد که درآمدی بالغ بر یک میلیارد دلار ناشی از فروش مواد مخدر در مناطق تحت سیطره این گروه را باعث می شود. این سرویس همچنین خبر از افزایش ترانزیت هروئین از عراق از زمان تجاوز داعش به این کشور تاکنون را دارد. مقامات روسی می گویند بنا بر آمار واصله بیشتر از نصف هروئین موجود در اروپا تحت کنترل گروه های تروریستی بالاخص داعش وارد خاک اروپا می شود. در واقع سود ناشی از ترانزیت و فروش مواد مخدر برای داعش درآمدی بالاتر از سایر روش های تامین مالی به وجود می آورد. داعش در کنار بهره گیری از کشت مواد مخدر در افغانستان، خود به تولید و کاشت مواد مخدر همچون تریاک و حشیش در برخی از مناطق همچون حمام العلیل و محلبیه پرداخته است. این در حالی است که همزمان با کشت و فروش مواد مخدر، تمایل این گروه تروریستی برای تولید مواد روان گردان همچون قرص های کپتاگون نیز افزایش پیدا کرده است. چنانچه گروه تروریستی داعش پس از یک ماه تسلط بر چندین کارخانه داروسازی در حلب، موسوم به کارخانه های داروسازی "آسیا" اقدام به تولید قرص های مخدر از این کارخانه ها کرده است که از جمله خطرناک ترین و قوی ترین قرص های مخدر مصنوعی به شمار می رود.

10. فروش زنان و کودکان به عنوان برده

بازار برده فروشی شهر موصل در کوی القدس دایر شده، تا به تبع آن در شهر رقه، در شمال سوریه نیز بازار مشابهی به همین منظور تشکیل و در عمل، برده فروشی به یکی از منابع درآمد ثابت داعش تبدیل شود. البته برده فروشی بیش از آنکه درآمد مالی داشته باشد، به منظور تهییج نیروهای داعش استفاده می شود. برخی گزارش ها نشان می دهد داعش این زنان و کودکان را در اختیار گروه های سازمان یافته قاچاق انسان قرار می دهد تا برای کمپ ها و کلوپ های جنسی از آنها بهره ببرند. فروش زنان ایزدی نیز یکی دیگر از منابع درآمدی داعش است. حدود 13 تا 18 دلار برای زنان برده توسط جنگجویان داعش پرداخت می شود. در صورتی که برای آزادی زنان ایزدی مبلغ 3000 دلار پرداخت می کنند. هر ماه حدود 8 میلیون دلار از فروش زنان و برده ها فقط در موصل به دست داعش می رسید.

11. غصب کشاورزی

غصب کشاورزی فرصت دیگری برای افزایش و تولید منابع درآمدی داعش است. داعش در سوریه از محصولات کشاورزی زکات می گیرد. براساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل 40 درصد زمین های کشاورزی عراق در اختیار داعش است. درآمد حاصل از فروش محصولات اساسی کشاورزی تحت کنترل مناطق داعش، با ترساندن کشاورزان به وقوع می پیوندد. در گذشته، داعش با کنترل منابع آبی مانند سد فلوجه، به تخریب زمین های کشاورزی اقدام می کرد و نمونه آن زیر آب بردن 160 کیلومتر از زمین های زیر کشت بود که باعث بی آبی مردم کربلا، نجف و بابل شد.

12. استخراج و تولید سایر منابع

داعش با استخراج از معدن و کارخانه سولفات، درآمد دیگری برای گذران امور خود به دست آورد. همچنین با در اختیار گرفتن 5 کارخانه سیمان عراق و استخراج منابع سولفور در سوریه برای خود درآمدزایی می کرد.

13. مالیات ستانی و جزیه

سرزمینی که داعش در اوج گسترش قلمرو سرزمینی خود در اختیار داشت، جمعیتی در حدود 8 میلیون نفر را در بر می گرفت. دریافت انواع مالیات از این جمعیت یکی از عمده ترین منابع درآمدی این گروه بود. یک برآورد نشان می داد داعش سالیانه در حدود 900 میلیون دلار از این طریق درآمد داشته است. این مالیات ها که عموماً به اسم زکات توجیه می شدند، گستره  زیادی از کالاها و خدمات را شامل می شدند. آن ها عموماً 2.5 درصد از عایدی گندم، جو، پنبه، دامداری و همین طور عواید ناشی از خدمات را تحت همین عنوان اخذ می کردند. در پاره ای از موارد تحت این عنوان که آن ها در حال جنگ هستند، حتی تا 10 درصد این عواید توسط این گروه تحت همین عنوان از مردم گرفته می شد. به طور کلی، داعش مالیات های مختلفی وضع کرد تا بتواند درآمدهای زیادی از این راه کسب نماید. این مالیات ها از مالیات بر تحصیلات و سوخت گرفته تا مالیات بر وسایل نقیله و مالیات بر حقوق های نقدی کارمندان عراقی را شامل می شد. برای نمونه در مناطق پرجمعیت مانند موصل، مالیات اعمال شده بر یک کامیون بزرگ به طور معمول 400 دلار، کامیون های کوچک حدود 50 تا 100 دلار بود. همچنین با توجه به اینکه دولت عراق از انتقال الکترونیک پول به مناطق تحت کنترل داعش جلوگیری می کند، حقوق کارمندان عراقی به صورت نقد ارسال می شود که داعش از آن ها تا 50 درصد مالیات می گرفت.

علاوه بر مالیات ستانی از مسلمانان، آن ها از طریق دریافت جزیه از غیرمسلمانان نیز منابع مالی به دست می­آوردند. چنانچه طبق احکام صادره از سوی هیئت های داعش، هر مرد غیر مسلمان ساکن در مناطق تحت مالکیت داعش باید سالانه 720 دلار به عنوان جزیه به دولت اسلامی پرداخت می نمود.

منابع

1. توکلی، سعید،" القاعده، داعش؛ افتراقات و تشابهات"، فصلنامه آفاق امنیت، سال هفتم، شماره23، 1393.
2. حاتمی، عباس و رضایی، فاطمه، "تحلیل تطبیقی شیوه های تأمین منابع مالی القاعده و داعش: رهیافتی در اقتصاد سیاسی تروریسم"، مجله مطالعات اقتصاد سیاسی بین الملل، دوره دوم، شماره 2، 1398 .
3. قوامی، میرحسن، دانشور دیلمی، محمدرضا، قضاتی، امیررضا، " روش ها و منابع تامین مالی جریان تروریستی داعش و راهکارهای مقابله با آن ها"، فصلنامه اقتصاد دفاع، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی-گروه منابع و اقتصاد دفاع، سال دوم، شماره پنجم، پاییز 1396.
4. نساج، حمید، نظری، مینا، پوررنجبر، مهدیه، " شناسایی و تامین مالی داعش"، نشریه حبل المتین، سال چهارم، شماره یازدهم، 1394.
5. Abu al-Khair, W. (2014), “ISIL abusing zakat in Syria’s al-Raqa: residents”, Al-Shorfa, http://al-shorfa. com/en_GB/articles/meii/ features/2014/06/24/feature-01, accessed.
6. Gambhir ,Harleen, (2015),” ISIS Global Intellig ence Summary”,The Institute for the Study of War (ISW),March 1 - May 7
7. Caris ,Charles and Reynolds, Samuel (2014),“ISIS Governance in Syria”, Middle East Security Report No.22, Institute for the Study of War.
8. Chulov, Martin(2014),”How an arrest in Iraq revealed Isis’s $2bn jihadist network”, The Guardian, 16 June , online.
9. Clarke, C. P. (2018),” An Overview of Current Trends in Terrorism and Illicit Finance: Lessons from the Islamic State in Iraq and Syria and Other Emerging Threats”, Santa Monica: Rand Corporation.
10. Enders, W., & Sandler, T. (2011),” The political economy of terrorism” ,Cambridge University Press.
11. FATF (2015), “Financing of the terrorist organisation Islamic State in Iraq and the Levant (ISIL)”, FATF, www.fatf-gafi.org/topics/methodsandtrends/ documents/financing-of-terrorist-organisation-isil.html.
12. Fick, Maggie (2014), “Special Report: Islamic State uses grain to tighten grip in Iraq”. at: https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-wheat/special-reportislamic-state-uses-grain-to-tighten-grip-in-iraq-idUSKCN0HP12J2014093
13. Kohn, D. (2014), “ISIS’s Looting Campaign”, The New Yorker, 14. Available At https://www.newyorker.com/tech/annals-of-technology/isis-looting-campaigniraq-syria.
14. Solomon, Erika and et.al (2015), “Inside ISIS: The journey of a barrel of oil”, at: https://ig.ft.com/sites/2015/isis-oil/
15. Spencer, R. (2014),” Militant Islamist group in Syria orders Christians to pay protection tax”, The Telegraph, 27(2).