یکی از نقدهای اصلی که به عبدالناصر همتی رئیس‌کل فعلی بانک مرکزی و نامزد ریاست‌جمهوری، وارد است مدیریت او در حوزه تورم و نقدینگی است. بررسی این دو شاخص آماری در دوره مدیریت همتی بر بانک مرکزی نشان می‌دهد که رکوردهای بالایی در نقدینگی و تورم ثبت شده است حال آنکه همتی مدعی است جلوی فروپاشی اقتصاد را گرفته است.

بررسی آمارهای بانک مرکزی از رشد نقدینگی و پایه پولی نشان می‌دهد که رقم نقدینگی در دوره عبدالناصر همتی تقریبا دو برابر شده و از 1600 هزار میلیارد تومان در تیرماه سال 97 ( قبل از روی کار آمدن همتی) به 3130 هزار میلیارد تومان (در آذر 99) رسیده است. در واقع نصف نقدینگی موجود در تاریخ اقتصاد ایران حاصل دسترنج رئیس کل بانک مرکزی است.

در حوزه پایه پولی هم 220 هزار میلیارد تومان ابتدای دوره همتی تا پایان آذر 99 به 407 هزار میلیارد رسیده که تقریبا 46 درصد آن در دوره مدیریت رئیس کل فعلی بانک مرکزی بوده است.

بانک مرکزی البته در واکنش به این انتقادات اعلام کرده بود: وقتی به دلیل مشکلات ساختاری متوسط رشد نقدینگی در 20 سال گذشته 27.6 درصد است، ریاضیات پایه به ما می‌گوید هر سه سال نقدینگی دو برابر می‌شود؛ فرقی نمی‌کند سیاستگذار پولی چه کسی باشد.

با این حال اما این روزها و همزمان با داغ شدن تنور انتخابات ریاست جمهوری، همتی که جزء 7 کاندیدای ریاست جمهوری است در تلاش است تا کارنامه خود در بانک مرکزی را موفق نشان دهد و در عین حال به دلیل کارنامه نسبتاً‌ افتضاح دولت در اقتصاد، خود را از دولتی ها جدا کند.

همتی در روزهای اخیر چه از طریق صفحات مجازی خود و چه از طریق رسانه‌های خبری و صدا و سیما خود را نه تنها از بانیان وضع موجود جدا کرده بلکه می گوید که از دلایل تغییر وضع موجود است؛ او هم البته به مانند سایر اعضای دولتِ روحانی اصرار دارد که اگر نبود فروپاشی می شد و ...

همتی شب گذشته نیز در کلاب هاوس بار دیگر این گفته‌های خود را تکرار کرد وبه دفاع از عملکردش در بانک مرکزی پرداخت و به سوالات برخی از فعالان رسانه ای نیز پاسخ داد.

خبرنگار تسنیم به همتی گفت: "آمارها نشان می دهد، رشد نقدینگی در سال1397-23.1 درصد در سال 1398-31.3 درصد و در سال 1399- 40.6 درصد شده است. حجم نقدینگی از 1883 هزار میلیارد تومان در سال 1397 به 3476 هزار میلیارد تومان در سال 1399رسیده است، یعنی 84 درصد رشد.

ضمن اینکه در سال 1399 نسبت به سال قبل بیش از 1000 هزار میلیارد تومان به نقدینگی کشور اضافه شده یعنی 1.5 برابر کل بودجه عمومی کشور در این سال.

این آمار حاکی از فاصله گرفتن نگران کننده رشد نقدینگی از روند بلندمدت در دوره مسئولیت آقای دکتر همتی است و بانک مرکزی در انجام وظیفه خود عملکرد بسیار ضعیفی داشته است.

مورد دیگر اینکه شما شیوه عجیبی در پاسخ دادن به نقدها برگزیده اید و آن اینکه در جواب هر انتقادی به عملکردتان میگویید اگر من نبودم فلان طور (بدتر) میشد! چیزی که اصلاً امکان ارزیابی ندارد؛ هرکسی میتواند بنشیند و بگوید من نبودم وضع بدتر میشد و کسی هم نتواند بسنجد که واقعا چه میشد؟

آیا اگر دولت را به دست بگیرید باز هم به جای ارائه کارنامه ی روشن خودتان، مدام در مواجهه با بدتر شدن اوضاع خواهید گفت اگر من نبودم اوضاع از این هم بدتر میشد؟!!"

همتی در پاسخ به خبرنگار تسنیم گفت: " اشاره کرده بودم،‌ در طول 20 سال گذشته نرخ رشد نقدینگی به طور متوسط 27 درصد بوده است (در شرایط عادی و غیرعادی)؛ نقدینگی اگر 27 درصد رشد کند یعنی هر سه سال به اندازه دوره قبلش، اضافه می شود یعنی دو برابر می شود.

من فکر میکنم بعضی از رسانه ها و دوستان جفا می کنند و به جای اینکه مار بنویسند عکس مار را می کشند؛ می گویند نقدینگی در سه سال دوره همتی، اندازه کل تاریخ اضافه شد. این متر را به سال قبل ببرید و مقایسه کنید با 6 سال قبل از آن بازهم همین نتیجه را می گیرد.

این عیب همتی نیست، عیب ساختاری اقتصاد کشور است؛ نقدینگی در این سه سال از 27 درصد،‌40 درصد شده؛ می پذیرم! ولی اگر همتی نبود این رشد 70-80 درصد می شد نه 40 درصد! ما در سال 99 کرونا داشتیم. وام های قرض الحسنه را از همین ناحیه دادیم. کرونا در امریکا باعث شد رشد پایه پولی بیش از 50 درصد شود، امریکا مجبور شد پول چاپ کند.

همتی توانست کنترل کند، ‌همتی در کنار کرونا تحریم هم داشت. درآمد 45 میلیاردی بانک مرکزی، 5 میلیارد دلار شد. از رئیس کل بانک مرکزی انتظار دارید معجزه کند؟ البته از معجزه هم بالاتر نیاز است. رئیس کل بانک مرکزی اجازه داد فروپاشی اتفاق بیافتد؟"

رشد نقدینگی که عمدتاً به دلیل تامین کسری بودجه و بی‌انضباطی مالی دولت‌هاست،‌ مهمترین عامل افزایش تورم ساختاری در اقتصاد ایران است.

به طور معمول دولت‌ها برای جبران کسری بودجه خود به استقراض مستقیم و غیرمستقیم از بانک مرکزی روی می‌آورند که در نهایت با خلق پول جدید و رشد پایه پولی همراه است و در نهایت افزایش نرخ تورم را به اقتصاد تحمیل می‌کند./ تسنیم