گروه بین الملل بازارنیوز- مهناز میرزاده- کارشناس اقتصادی؛ عراق به عنوان یکی از اقتصاد‌های نفتی در منطقه غرب آسیا، در نتیجه کاهش قیمت نفت (در عراق ۹۲ درصد بودجه مالیه عمومی به درآمد نفت متکی است) و شیوع ویروس کرونا با بحران اقتصادی گسترده ­ای مواجه شده است به گونه­‌ای در بسیاری از موارد شاهد اعتراضات اجتماعی بوده­ایم. به گفته برخی از کارشناسان وقوع این بحران از سال ۲۰۰۳ و پس از سقوط صدام بی سابقه بوده است. در جدیدترین گزارش صندوق بین المللی پول، اقتصاد عراق به میزان ۱۱ درصدی در سال ۲۰۲۰ کوچک شده است که این منجر به ضعف‌های اقتصادی طولانی مدت شده است.

به گزارش بغداد الیوم، اخیراً، پیشنهادی برای حذف ۳ صفر از واحد پول عراق برای احیای ارزش پول ملی عراق یعنی دینار برای مواجه به بحران مالی ناشی از کاهش قیمت نفت و کمبود نقدینگی برای تأمین مالی حقوق کارکنان و هزینه­‌های اساسی ارائه شده است. این در حالی است که این تصمیم با مخالف برخی از نمایندگان مجلس در کمیته مالی مواجه شده است. به گونه‌­ای که احمد الصفار، در مصاحبه با بغداد الیوم، بیان کرده است که "حذف صفر‌ها از واحد پول تأثیری بر تأمین مالی دولت ندارد و کشور را از بحران خارج نمی‌کند و این فقط جنبه روانشناختی دارد. "

وی افزود: "حذف صفر از پول ملی بر هزینه‌های دولت تأثیر گذار است به گونه‌ای که نیاز به چاپ پول جدید است و با توجه به وابستگی چاپ پول به خارج از کشور، این اقدام هزینه بسیاری را برای دولت رقم خواهد زد، بنابراین این اقدام در شرایط فعلی که دولت با کمبود منابع مالی مواجه است، اقدام مناسبی نیست.

احمد حمه، از دیگر اعضای کمیته مالی عراق به بغداد الیوم گفت که، "خروج از بحران مالی فقط با حذف صفر از واحد پول عراق امکان­پذیر نیست، زیرا این بحران در درجه اول یک بحران اقتصادی است" بنابراین باید در صدد اجرای راهکار‌های اقتصادی برای حل آن بود. وی خاطرنشان کرد که "هزینه چاپ پول جدید از اسکناس‌های مختلف تا ۶۰ تریلیون دینار عراق خواهد بود و تحمل این هزینه به دولت عراق سنگین است"؛ و خلیفه الزبیدی، اقتصاددان عراقی، در مقاله‌ای می‌گوید که حذف صفر از واحد پول محلی فرآیند جایگزینی ارز قدیمی با ارز جدید است که با توجه به تعداد صفر‌های پاک شده، قیمت آن کمتر از ارز قدیمی است. به عنوان مثال، حذف سه صفر از واحد پول عراق به این معنی است که یک دینار واحد پول جدید معادل ۱۰۰۰ دینار از پول قدیمی است.

وی اضافه می‌کند: ایده حذف صفر‌ها از واحد پول محلی پس از جنگ جهانی اول آغاز شد. در سال ۱۹۲۳، آلمان ۱۲ صفر را از پول خود حذف کرد، سپس مجارستان در سال ۱۹۴۶،  ۲۹ صفر را از واحد پول خود حذف کرد و همچنین چین در همان سال، ۸ صفر را حذف کرد و در زمان ما چندین کشور چنین کار‌هایی را انجام داده‌اند. این حرکت در زیمباوه، سودان، ونزوئلا، آرژانتین، برزیل، هلند، ترکیه و سایر کشور‌ها انجام شده است و بر اساس مطالعات انجام شده در دانشگاه کارولینای شمالی، ۷۰ کشور این روش را از سال ۱۹۶۰ انجام داده اند، جایی که ۱۹ کشور یک بار و ده کشور دو بار این کار را انجام داده‌اند.

 

کشوری که بیشترین تلاش برای حذف صفر پول ملی را داشته است، برزیل است، جایی که آن­ها شش بار این کار را انجام دادند و ۱۸ صفر را حذف کردند. ایران ممکن است آخرین کشوری باشد که پس از کاهش چشمگیر ارزش تومان در برابر دلار تصمیم گرفت ۴ صفر را از واحد پول خود حذف کند هر چند برخی بر این باورند که به دلیل تحریم‌های اقتصادی اعمال شده بر این کشور، این اقدام هیچ تأثیر مثبتی بر اقتصاد ایران نخواهد داشت. " جدول زیر نشان دهنده تاریخچه جهانی حذف صفر از واحد پولی ملی کشورهاست.

الزبیدی ادعا می‌کند که "هدف این مرحله کنترل تورم و افزایش قیمت‌ها و تسهیل روند خرید و فروش و مبادلات است که مشکلات زیادی را برای شهروندان در حمل مقدار زیادی ارز و همچنین در خواندن قیمت‌ها ایجاد می‌کند. باید به این موارد خطا‌های محاسبه در هنگام خواندن تعداد زیاد صفر که اتفاق می­افتد نیز اشاره نمود. به تمامی این موارد باید هزینه چاپ را نیز در نظر گرفت.

وی خاطرنشان ساخت: هلند در سال ۱۹۶۰ در حذف صفر موفق عمل کرد، زیرا سیاست سخت گیرانه‌ای برای کنترل قیمت­ها و نقدینگی ایجاد کرد. همچنین ترکیه به اذعان صندوق بین المللی پول با اقدامات مؤثر در مقابله با تورم در این اقدام موفق شد. به گونه‌ای که توانست افزایش ارزش لیر ترکیه از طریق اصلاحات اقتصادی انجام شده توسط دولت در همه زمینه‌ها که منجر به ثبات اقتصادی در کشور شد را تضمین کند؛ بنابراین از چاپ تعداد زیادی اسکناس خلاص شد و همچنین خواندن قیمت‌ها شهروندان از طریق حذف صفر را آسان‌تر کرد.

 

از سوی دیگر، بسیاری از کشور‌ها وقتی چنین اقدامی را برای حل مشکل اقتصادی انجام دادند، شکست خوردند، به ویژه زیمباوه، آرژانتین و برزیل، جایی که تورم همچنان افزایش می‌یابد به گونه‌ای که عدم موفقیت در اقدامات اقتصادی در این کشور‌ها باعث شد برای چندین بار اقدام به حذف صفر از پول ملی کنند که بعضاً هیچ نتیجه‌ای در پی نداشت و در برخی موارد مجبور به حذف ارز ملی و استفاده از ارز‌های جهان روا مثل دلار در معاملات ملی خود شدند.

وی می‌افزاید: بنابراین، به طور کلی می‌توان گفت که حذف صفر‌ها از واحد پول ملی بدون اصلاحات اقتصادی عملی و مؤثر در تمام بخش‌های اقتصادی، منفی خواهد بود و هیچ تأثیر مثبتی بر اقتصاد ملی نخواهد داشت و به کاهش تورم کمک نمی‌کند، اگر چه برخی ممکن است فکر کنند که قیمت‌ها کاهش یافته و قدرت خرید بهتر شده است؛ بنابراین می‌توان گفت آنچه در بالا ذکر شد در مورد اقتصاد عراق صدق می‌کند و اگر برنامه ریزی دقیق و همراه با اقدامات موثر اقتصادی مانند احیای مجدد صنعت ملی و حمایت از بخش خصوصی برای پیشبرد اقتصاد ملی صورت نگیرد، حذف صفر از پول ملی نمی‌تواند نتایج قابل توجه اقتصادی داشته باشد. 

 

پایان پیام//