گروه صنعت، معدن و تجارت بازارنیوز- علی نجفی (کارشناس آمار اقتصادی)؛ انسان از ابتدای تمدن، بعد از نیاز به آب، هوا و غذا برای زنده ماندن، نیاز به پوششی دارد که در مقابل گرما و سرما از خود محافظت کند. به همین منظور منطقی‌ترین حالت این است که قبل از هر چیزی با بهره گیری از حداقل امکانات برای خود پوششی تهیه کند. تهیه پوشش (البسه، پوشاک و کفش) برای خانوارها، هزینه‌های دارد که از ضروری‌ترین هزینه‌هایی است که خانوار‌ها در سبد هزینه کرد خود دارند.

در واقع البسه، پوشاک و کفش از مهم‌ترین اقلام هزینه‌ای خانوار‌ها است که ارتباط مستقیم با بعد خانوار دارد. طبق اولویت بندی کالایی در گزارش‌های شاخص قیمت مصرف کننده مرکز آمار، پوشاک و کفش با ضریب اهمیت ۵/۴ در اولویت پنجم مصرفی خانوار‌ها قرار دارد. نمودار هفته بازارنیوز به بررسی وضعیت هزینه‌های البسه، پوشاک و کفش در سبد هزینه کرد خانوار‌ها کشور (شهری و روستایی) طی یک دهه گذشته اختصاص دارد.

الف) مهم‌ترین نکات نمودار هفته بازارنیوز

نمودار‌های ۱ و ۲ به بررسی سهم، متوسط هزینه حقیقی و هزینه کل حقیقی البسه، پوشاک و کفش در سبد هزینه کرد خانوار‌ها طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱ می‌پردازد. مهم‌ترین نکات نمودار به شرح زیر است:

سهم هزینه البسه، پوشاک و کفش در هزینه کرد خانوار

هزینه کل حقیقی البسه، پوشاک و کفش در سال ۱۳۹۰ برای خانوار‌های کل کشور، شهری و روستایی به ترتیب برابر ۱۲۵، ۹۰ و ۳۵ هزار میلیارد تومان بوده است. روند آن در سال‌های بعد نزولی بوده است به گونه‌ای که در پایان سال ۱۴۰۱ برای خانوار‌های کل کشور، شهری و روستایی به ترتیب برابر با ۸۸، ۷۰ و ۱۸ هزار میلیارد تومان شده است.

در واقع از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱، هزینه حقیقی البسه، پوشاک و کفش برای خانوار‌های کل کشور، شهری و روستایی به ترتیب کاهش ۲۹، ۲۲ و ۴۹ درصد داشته است؛ بنابراین خانوار‌های روستایی نسبت به خانوار‌های شهری هزینه‌های مربوط به البسه، پوشاک و کفش را بیشتر کاهش داده اند.

سهم هزینه البسه، پوشاک و کفش خانوار‌های کشور نسبت به کل هزینه‌های خانوار در سال ۱۳۹۰ برابر ۹/۳ بوده که در سال ۱۴۰۱ به ۱/۳ درصد کاهش یافته است. سهم هزینه مصرف پوشاک و کفش خانوار‌های شهری کمتر از خانوار‌های روستایی است. به طوری که این سهم برای خانوار‌های روستایی در سال ۱۴۰۱ برابر ۹/۳، برای خانوار‌های شهری برابر ۸/۲ است. در واقع به دلیل فشار هزینه‌های دهه ۹۰ (مسکن، خوارک و ...) خانوار‌ها ترجیح داده اند که از سهم هزینه البسه، پوشاک و کفش خود بکاهند.

متوسط هزینه حقیقی البسه، پوشاک و کفش خانوار‌ها

در سال ۱۳۹۰، متوسط هزینه حقیقی به ترتیب برای خانوار‌های کل کشور، شهری و روستایی برابر ۸۹/۵، ۸۶/۵ و ۰۳/۶ میلیون تومان بوده که در سال ۱۴۰۱ به ترتیب برای خانوار‌های کل کشور، شهری و روستایی به ۲۴/۳، ۳۲/۳ و ۹۸/۲ کاهش یافته است.

در سال‌های ۱۳۹۰، ۱۳۹۱ و ۱۳۹۸ شکاف متوسط هزینه حقیقی برای خانوار‌های شهری و روستایی بسیار کم بوده در حالی که از سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ این شکاف زیاد شده است. در واقع به نظر می‌رسد، شوک‌های ارزی و تحریمی که منجر به افزایش هزینه‌های خوارک شده است، زمینه کاهش سهم هزینه البسه، پوشاک و کفش از کل هزینه‌ها را برای خانوار‌های روستایی نسبت به خانوار‌های شهری فراهم نموده است.

همان‌طور که گذشت برای خانوار کل کشور سال ۱۳۹۰ بیشترین و ۱۳۹۸ کمترین سهم هزینه البسه، پوشاک و کفش از هزینه کرد خانوار را داشت. سهم هزینه البسه، پوشاک و کفش از هزینه کرد خانوار، متوسط هزینه حقیقی و هزینه کل حقیقی البسه، پوشاک و کفش برای خانوار‌های شهری و روستایی در طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱ روند نزولی داشت. کاهشی بودن روند نشان می‌دهد که سطح رفاه خانوار‌های کشور کمتر شده است. یعنی خانوار‌ها هزینه‌های پوشاک خود را کم کرده تا بتوانند این هزینه را صرف نیاز‌های دیگر خود کنند.

این موضوع به نظر می‌رسد نشان دهنده فشار اقتصادی ناشی از تورم و گران شدن مخارج خانوار بخصوص کالا‌های ضروری باشد. زیرا که خانوار‌های روستایی بیش از خانوار‌های شهری تحت تأثیر این تحولات قرار گرفته اند.

پایان پیام//