گروه اقتصاد کلان بازارنیوز- بهزاد قبادی؛ کامران ندری، استاد دانشگاه امام صادق (ع) در واکنش به گزارش منتشر شده در بازارنیوز به نقل از صندوق بین‌المللی پول مبنی بر تاثیر نرخ بهره منفی بر اقتصاد، به خبرنگار این پایگاه خبری-تحلیلی گفت: نرخ بهره منفی که در کشور‌های دیگر اتفاق می‌افتد حدودا منفی ۲ تا ۳ درصد است با کشور ما متفاوت است. تورم در ایران هم‌اکنون طبق گزارش مرکز آمار، نزدیک به ۵۰ درصد و آمار بانک مرکزی بالاتر از ۵۰ درصد است.

وی افزود: بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار، نرخ بهره سپرده ۱۵ درصد است و به فرض اینکه بانک‌ها هم پنج درصد تخلف می‌کنند، به ۲۰ درصد می‌رسد. این بدان معنی است که در اقتصاد ما نرخ بهره واقعی منفی ۳۰ است.

ندری با بیان این که نرخ بهره واقعی منفی به این شدت، از دو جهت آثار و تبعات تورمی دارد، اظهار کرد: یکی از جهت‌ها این است که مردم انگیزه‌ای برای حفظ ذخیره ارزش، در قالب سپرده بانکی ندارند؛ بنابراین به دنبال دارایی دیگری می‌گردند تا خریداری کنند که باعث می‌شود تمایل برای نگهداری ریال پایین آمده و سرعت گردش ریال در اقتصاد  افزایش می‌یابد و این آثار و تبعات تورمی دارد.

وی افزود: نکته بعدی در رابطه با بانک‌هاست وقتی که نرخ بهره بین بانکی این قدر منفی است، انگیزه بانک‌ها برای خلق پول بیشتر هم افزایش پیدا می‌کند. یعنی اندازه منفی بودن نرخ بهره که در اقتصاد ما است، هم باعث می‌شود رشد تقدینگی بیشتر شود و هم باعث افزایش سرعت گردش نقدینگی می‌شود که هر دو این‌ها آثار و تبعات تورمی دارد و نتیجه‌اش هم همین تورمی است که ملاحظه می‌کنید. بخشی از این تورم بالایی که اکنون در اقتصاد ما وجود دارد، به همین منفی بودن شدید نرخ بهره باز می‌گردد.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به این که افزایش نرخ بهره، زیرساخت آنچنانی نمی‌خواهد، تصریح کرد: در بازار بین بانکی کریدور داریم؛ اگر کف کریدور را بالا بیاوریم و فقط بانک مرکزی اعلام کند نرخ کف کریدور بالا رفته، نرخ بهره بین بانکی افزایش پیدا می‌کند. ممکن است بگویید زیرساخت‌های انتقال این سیاست پولی به سایر بازار‌ها در اقتصاد ما فراهم نیست که درست است و علت  آن هم بیشتر به مداخلات دولت باز می‌گردد. یعنی اگر مداخلات دولت در بازار‌های مالی نباشد، اثر افزایش نرخ بهره به سرعت سرایت می‌کند. بیشتر به نظر می‌آید بحث نخواستن مطرح است و نمی‌خواهند از این طریق تورم را کنترل کنند و سراغ روش‌های دیگر می‌روند.

ندری افزود: پست‌های اینستاگرامی رئیس بانک مرکزی  نشان می‌دهد که او به شکل دستوری و از طریق کنترل ترازنامه، رشد نقدینگی را کنترل می‌کند و این بدان معنی است که نمی‌خواهند از طریق نرخ بهره، این کار را انجام دهند و توجیهات خاص خودشان را دارند.

استاد دانشگاه امام صادق (ع) با تاکید بر این که بانک مرکزی در مهار تورم موفق نبوده، اظهار کرد: در سال‌های اخیر نرخ تورم بالا، تقریبا رکورد جدیدی را در اقتصاد ما کسب کرده است و هیچ زمانی نبوده که ۳ سال مستمر تورم بالا داشته باشیم. اگر بانک مرکزی متقاعد می‌شد که از این متغیر نرخ بهره بهتر استفاده کند که به نظر من پتانسیل و ظرفیتش را هم دارد، کار راحت‌تر بود.

وی افزود: اکنون مسئله زیر ساخت مطرح نیست؛ مسئله عدم باور به این است که افزایش نرخ بهره می‌تواند کنترل تورم کند. بانک مرکزی چطور می‌خواهد نرخ تورم را کنترل کند؟ تورمی که ایجاد شده  و قیمت کالا‌هایی که بالا رفته را نمی‌توان کاری کرد. حتی بانک مرکزی برای برنامه آینده خود هم اعلام کرده کنترل ترازنامه بانک‌ها در دستور کار است؛ یعنی می‌خواهد به بانک‌ها بگوید ترازنامه آن‌ها در ماه بیشتر از نسبتی که تعیین کرده، نمی‌تواند افزایش پیدا کند.

ندری تصریح کرد: ممکن است در اجرای این سیاست، فشار‌های سیاسی مانع شود. مثلا تولید کننده‌ها تمایل دارند که تسهیلاتی که می‌گیرند نرخ بهره واقعی آن ۳۰ درصد منفی باشد تا اینکه ۲ درصد مثبت باشد. بورسی‌ها خیلی تمایل دارند که نرخ بهره در جا‌های دیگر منفی باشد تا بورس رونق پیدا کند. ممکن است این فشار‌ها بر بانک مرکزی مؤثر باشد، اما تسلیم شدن در برابر این فشار‌ها به معنی تورم بالایی است که اکنون درگیر آن هستیم. نباید فراموش کرد که هدف و وظیفه اصلی بانک مرکزی باید کنترل تورم باشد.

پایان پیام//