گروه استان‌های خبرگزاری آنا، بهمن ۹۹ محمدمهدی فداکار معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه آزاد اسلامی از تصویب افزایش ۵۵ درصدی حق مرتبه اعضای هیئت علمی این دانشگاه مطابق شیوه‌نامه (مدل الف) در جلسه هیئت امنای مرکزی دانشگاه خبر داد و با تشریح مصوبه‌ای مبنی‌ بر «طرح نظام پرداخت اعضای هیئت علمی نوع الف و ب» اظهار کرد که اعضای هیئت امنای مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی با پیشنهاد دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه مبنی بر افزایش حق مرتبه اعضای هیئت علمی دانشگاه (مدل الف) مبتنی‌بر شیوه‌نامه پیشنهادی موافقت کردند.

توضیحات بیشتر درباره افزایش ۵۵ درصدی حق مرتبه اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مطابق شیوه‌نامه الف و ب را اینجا بخوانید.

دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی هم اسفند ۹۹ در بخشنامه‌ای جزئیات نحوه همکاری اعضای هیئت‌ علمی دانشگاه آزاد اسلامی نوع (الف) و (ب) را اعلام کرد. جزئیات نحوه همکاری اعضای هیئت‌ علمی در طرح را اینجا بخوانید.

سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی درباره بخشنامه نحوه همکاری اساتید با دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد که بر اساس این بخشنامه استادان اختیار کامل دارند تا نحوه همکاری خود را با دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب کرده و به آنان اجازه فعالیت‌های برون‌دانشگاهی داده شده تا درآمد بیشتری کسب کنند و حتی می‌توانند از طریق برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت کسب درآمد داشته باشند.

احمد حیدری بیان کرد که ۹۰ درصد اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در گروه الف بخشنامه همکاری اعضای هیئت علمی قرار می‌گیرند.

در این راستا تعدادی از استادان و اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در واحدهای مختلف دانشگاهی از مزایا و معایب اجرای طرح الف و ب اعضای هیئت علمی سخن گفته‌اند که در گزارش زیر می‌خوانیم.

هدفمندی فعالیت‌های دانشگاه با اجرای «طرح الف و ب»

عضو هیئت علمی گروه پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد سیرجان با تشریح مزیای اجرای طرح الف و ب اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید: «تشویق و شرکت اعضای هیئت علمی در طرح الف و ب، بستر هدفمندترشدن فعالیت‌های دانشگاهی را فراهم می‌کند به‌طوری‌که قبل از ابلاغ این بخشنامه اثرگذاری این دسته از اعضای هیئت علمی دیده نمی‌شد.»

آسیه حدیدی معتقد است: «اجرای طرح الف و ب امکان استفاده بیشتر و مؤثرتر اعضای هیئت علمی در راستای پیشبرد رسالت‌های دانشگاه در موضوعات و مسائل مهم اعم از فرهنگی، پژوهشی، آموزشی و ...را فراهم کرده و با توجه به اهمیت ارتباط استاد و دانشجو برای بهبود فرایند آموزش در زمینه مهارت‌های علمی و عملی دانشجویان، حضور متناسب اعضای هیئت علمی در دانشگاه و استفاده از ظرفیت‌ها باعث افزایش ارتباط دانشجو و استاد و ارتقای دانشجو در زمینه‌های آموزشی و پژوهشی می‌شود.»

وی می‌افزاید: «با پیاده‌سازی و اجرای صحیح بخشنامه طرح الف و ب می‌توانیم توانایی‌های اعضای هیئت علمی که در پیشبرد رسالت‌های دانشگاه نقش مؤثری دارند را بهتر شناسایی کنیم تا بتوانند بر اساس رشته تحصیلی و تخصص در رفع نیازها و درآمدهای دانشگاه گام بردارند.»

برقراری عدالت کاری بین استادان با اجرای «طرح الف و ب»

معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت هم با تشریح جزئیاتی از ویژگی‌های طرح الف و ب اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید: «مهم‌ترین مزایای اجرای این طرح که از ویژگی‌های اصلی آن به حساب می‌آید، برقراری عدالت کاری بین آن دسته از استادانی است که دانشگاه به‌عنوان شغل دوم آنان محسوب می‌شود.»

شهرام غلامرضایی با ارزیابی طرح الف و ب اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در مقایسه با طرح‌های موازی در دانشگاه‌های دولتی و وزارت بهداشت بیان می‌کند: «این طرح تقریباً با همان مکانیسم طراحی‌ شده با این تفاوت که پرداخت‌های مالی به‌مراتب کمتر از وجوه در نظر گرفته‌شده برای استادان دانشگاه آزاد اسلامی است. اساس طرح الف و ب اعضای هیئت علمی با توجه به افزایش میزان حقوق استادان، بسیار تأثیرگذار است؛ اما مهم‌ترین دغدغه اعضای هیئت علمی شرایط استقرار در مکان فیزیکی مناسب و پرداخت امتیازات مالی نزدیک به همکاران خود در دانشگاه‌های دولتی است.»

نقش‌آفرینی استادان در رشد اقتصاد دانش‌بنیان

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب با برشمردن مزایای طرح الف و ب اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی مطرح می‌کند: «اجرای این طرح از تخصص‌گریزی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها به‌عنوان نیروهای فکری و علمی جامعه که برای کسب درآمد در مشاغل غیرعلمی، پاره‌وقت و خطرپذیر شاغل هستند و به‌ دنبال کسب مهارت و تخصص نیستند، جلوگیری می‌کند.»

فرزاد ارجمندی‌راد ادامه می‌دهد: «اهتمام دقیق و پیوسته برای تربیت دانشجویان و فارغ‌التحصیل کردن نیروهای متخصص جوان برای تحویل به جامعه در حال توسعه، نقش‌آفرینی و دخالت در رشد اقتصاد دانش‌بنیان، فناوری‌های وارداتی و غیربومی و مهیاکردن زیرساخت‌های اقتصاد خلّاق و نوآور برای توسعه تولید کیفی و وابسته به نیروهای داخل کشور ازجمله مزایای طرح الف و ب است.»

وی با ارزیابی مزیت طرح الف و ب در مقایسه با طرح‌های مشابه وزارت بهداشت و وزارت علوم بیان می‌کند: «رویکرد متفاوت این طرح در دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به برجسته بودن نقش اعضای هیئت علمی به‌عنوان منتور و مشاوران علمی، تجاری در حوزه مشارکت‌های فناورانه دانشگاه با صنعت، کشاورزی، بهداشت و درمان علاوه بر تولید علم و چاپ مقالات علمی، پژوهشی در اجرای دوره‌های فناورانه، نوآورانه و مدرسه‌های مهارت بین علاقه‌مندان آزاد در حوزه صنعت و سازمان‌ها تأثیر دارد.»

وضعیت برد - برد برای اعضای هیئت علمی و دانشگاه در «طرح الف و ب»

عضو هیئت علمی گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن با تشریح مزایا و فواید طرح الف و ب اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی عنوان می‌کند: «مزایا و فواید این طرح به تکاپو درآوردن اعضای هیئت علمی برای انجام فعالیت‌هایی غیر از تدریس صرف و آموزش است و در این راستا، نتایج مفیدی برای اعضای هیئت علمی و دانشگاه به دنبال خواهد داشت.»

به گفته مالک میرهاشمی بخشنامه طرح الف و ب در حقیقت وضعیت برد- برد برای هر دو طرف (استاد و دانشگاه) به همراه دارد و در صورت تحقق آن عضو هیئت علمی و دانشگاه نفع خواهند برد.

وی اضافه می‌کند: «دانشگاه آزاد اسلامی در راستای افزایش مشارکت اعضای هیئت علمی و ایجاد پویایی در فعالیت‌های آنان و استفاده از توان این گروه از نخبگان جامعه به‌منظور تحقق بخشیدن به استعدادها، ایجاد تنوع در فعالیت‌ها، مشارکت در درآمدزایی در قالب فعالیت‌های آکادمیک، طرح طبقه‌بندی الف و ب را کلید زد. طرح الف و ب در قالب بخشنامه همکاری اعضای هیئت علمی با دانشگاه صادر شد و اعضای هیئت علمی برای برخورداری از مزایای این طرح ازجمله افزایش حق مرتبه علمی باید علاوه بر تدریس در فعالیت‌های مختلف پژوهشی، فناورانه، فرهنگی، مشاوره‌ای دانشگاه شرکت داشته باشند.»

«طرح الف و ب» مقدمه‌ای بر حرکت بزرگ علمی و اقتصادی دانشگاه

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند هم با تأکید بر لزوم اجرای طرح «طرح الف و ب» اظهار می‌کند: اینکه این طرح خوب یا بد بوده خیلی جاها روی همین دو جنبه بحث می‌کنند، این هم طرحی مانند همه طرح‌های دیگر برای فعال کردن و سازماندهی مجدد کارکنان دانشگاه ارائه شده و نمی‌توانیم بگوییم مطلق خوب یا بد یا مطلق سفید یا سیاه است؛ زیرا در بحث توسعه صفر و یک نداریم. می‌دانیم در هر حرکت توسعه‌ای باید «اجبار» باشد، یعنی رفتارها، فرهنگ‌ها و باورهای غلط را باید کنار بگذاریم و یک‌سری جنبه‌های جدید از آنها را به میدان بیاوریم، همبستگی و اتحاد داشته باشیم تا با پشتیبانی خوب بتوانیم از مرحله پایین‌تری به مرحله بالاتری برسیم، یعنی سیستم را ارتقا دهیم؛ بنابراین در این اجبار، هم تشویق مهم بوده، هم تنبیه. هم انگیزه مهم است، هم جلوگیری از سرخوردگی و وادادگی و خسته شدن و افکار منفی.

پورارشد بیان می‌کند: «به نظر می‌رسد که طراحان طرح الف و ب با نگاه به طرح‌های مشابه در سایر دانشگاه‌ها، این طرح را پیشنهاد داده‌اند به همین دلیل باید انتظار داشت که معایب طرح در مقایسه با طرح‌های مشابه کمتر و محاسن آن بیشتر باشد. دغدغه‌ای که درباره تقسیم عضو هیئت علمی الف و ب وجود دارد، این است که به‌ویژه دانشگاه بتواند از ساعات حضور عضو هیئت علمی الف به نحو مفید و مؤثر بهره‌مند شود و یا اینکه ساعات حضور هیئت علمی الف در دانشگاه همراه با تأمین زیرساخت‌های لازم برای او باشد که این امر با همتی مضاعف و دقتی روزافزون میسر خواهد بود.»

افزایش سهم مشارکت استادان در طرح‌های دانشگاه با اجرای «طرح الف و ب»

استادیار رشته عمران و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان گلستان درباره اجرای «طرح الف و ب» اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اظهار می‌کند: «این طرح با توجه به اعتراضات زیادی که صورت گرفته؛ اما دارای نقاط قوت بسیار زیادی است. اگر خوب به مفاد بخشنامه دقت شود، ملاحظه می‌شود که با اجرای این طرح سهم مشارکت استادان در طرح‌های دانشگاه بسیار افزایش می‌یابد.»

مهدی غریب می‌افزاید: «یکی از معضلات موجود عادت استادان به کلاس درس و دخالت نکردن در فعالیت‌های پژوهشی بوده که با این طرح استادان می‌توانند در فعالیت‌های پژوهشی و درآمدهای غیرشهریه‌ای نقش داشته و به حل مسائل صنایع و شرکت در طرح‌های پژوهشی و مطالعاتی کمک بیشتری کنند.»

وی توضیح می‌دهد: «یکی از مشکلات دانشجویان در زمان پایان‌نامه دسترسی نداشتن به استادان است. دانشجو نیاز به دسترسی سریع و بیشتر به استاد راهنمای خود دارد؛ اما تاکنون این دسترسی بسیار ضعیف و تا حدی غیرممکن بود. حتی در موارد بسیار کم برای دانشجویان خواهر مسئله‌ساز شده و به دلیل اینکه امکان داشت در محیط بیرون از دانشگاه این دیدار صورت پذیرد با مشکلات زیادی مواجه می‌شدند. این طرح باعث حذف این مشکلات و حضور بیشتر استادان شده است.»

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان تشریح می‌کند: «یکی از معضلات واحدهای دانشگاهی به پایان نرساندن تحصیل اعضای هیئت علمی است. می‌دانید که هیئت علمی مربی امتیاز زیادی از لحاظ آوردن رشته برای دانشگاه ندارد. گاهی مشاهده می‌شود تعداد زیادی از استادان بورسیه شاید ۹ تا ۱۰ سال از زمان تحصیلشان گذشته باشد و نتوانستند مدرک خود را اخذ کرده و دچار بی‌خیالی شده‌اند. این طرح کمک می‌کند که همکاران با انگیزه بالاتری به پایان تحصیلات اقدام کنند.»

به گزارش آنا، با ابلاغ بخشنامه‌ جزئیات نحوه همکاری اعضای هیئت‌ علمی دانشگاه آزاد اسلامی نوع (الف) و (ب) در اسفند ۹۹ «شیوه‌نامه همکاری اعضای هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی نوع (الف) و (ب)» از نیمسال دوم ۱۴۰۰-۱۳۹۹ اجرایی شده است. در این مقطع، انتخاب نحوه همکاری به شکل نوع (الف) در سامانه ساجد پس از تائید موافقت‌نامه و گردش کار، میسر شده و سایران، نوع ب خواهند بود.

بر اساس این شیوه‌نامه، هیئت‌علمی متقاضی نوع الف در شروع طرح در سامانه ساجد فرم درخواست را تکمیل می‌کند. ابتدای طرح، نحوه همکاری از اسفند ۱۳۹۹ تا تابستان ۱۴۰۰ تداوم می‌یابد. از تابستان ۱۴۰۰ به بعد، نحوه همکاری برای سال تحصیلی بعد، از ۱۵ تیر هر سال، فرآیند اداری آن آغاز و تا ۳۰ تیر تداوم می‌یابد و از اول شهریور به‌صورت سالانه اجرا می‌شود.

در این مدت، لازم است عملکرد عضو هیئت‌علمی در سال گذشته (از اول تیر سال تحصیلی قبل از آن تا اول تیر سال بعد ارزیابی) به‌منظور حق جذب، توسط هیئت‌ علمی وارد و توسط استان محاسبه شود؛ البته تغییر وضعیت حق جذب در سال اول نیز در تابستان مشابه سال‌های آتی خواهد بود و از اول شهریور ۱۴۰۰ اجرا می‌شود.

مدیران اجرایی سازمان مرکزی، استان‌ها و واحدهای دانشگاهی به شکل ۴۴ ساعته، نیازی به انتخاب نحوه همکاری ندارند و الزاماً نوع الف خواهند بود.

بر اساس این شیوه‌نامه و ازآنجایی‌که برنامه‌ها یک ساله تنظیم می‌شود، بازگشت عضو هیئت‌علمی نوع ب به الف و بر عکس در فاصله دو نیمسال در موارد خاص مورد تقاضای واحد و استان، فقط در صورت تائید امور هیئت‌ علمی سازمان و آن هم قبل از پایان نیمسال میسر است.

آنا/