گروه اقتصاد کلان بازارنیوز- بهزاد قبادی؛ برخلاف آنچه که در برخی رسانه‌های کشور مطرح شد، مبنی بر این که گروه ویژه اقدام مالی (FATF) ایران را وارد لیست سیاه خود کرده، باید گفت که پیش از این ایران هیچگاه در لیست سفید و عضو این گروه نبوده که اکنون بخواهد وارد این گروه شود و ماجرا فقط تمدید حضور ایران در این لیست است.

گروه ویژه اقدام مالی، سازمانی بین‌دولتی است که در سال ۱۹۸۹ با ابتکار گروه هفت با نگرش به سیاست‌های توسعه برای مبارزه با پول‌شویی بنیاد شده و تقریبا همه کشور‌های جهان به دلیل الزام شورای امنیت و سازمان ملل، در این گروه عضو هستند تا با رصد پول در دنیا، تروریسم، تامین مالی نشود.

فارغ از این که این ادعا چقدر در عمل درست بوده و آنکه در دوره‌ای که داعش، بوکوحرام و سایر گروه‌ها و گروهک‌های تروریستی در اوج فعالیت‌های خود بودند و بسیاری از کشور‌هایی که حتی عضو FATF هستند، مستقیماً تامین مالی آن‌ها را به عهده داشتند، این گروه ویژه، عملا برای رصد همه جریانات مالی است و این می‌تواند برای ایران پاشنه آشیل باشد.

اقتصاد ایران به واسطه تحریم‌هایی که بر آن تحمیل شده، دارای شرایط ویژه‌تری نسبت به بسیاری از کشورهاست. مقامات ایرانی رسماً اعلام می‌کنند که فروش نفت و برخی از مبادلات خود را خارج از سازوکارهای بین‌المللی انجام می‌دهند تا از این راه بتوانند تحریم‌ها را دور بزنند.

در چنین شرایطی، روشن شدن مسیر‌های دور زدن تحریم، خطای محاسباتی است و به همین علت ایران برخی از لوایح FATF را نپذیرفته و در لیست سیاه باقی مانده است.

مقامات ایرانی خصوصاً اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام که مسئول رسیدگی به این پرونده در کشور هستند، بار‌ها اعلام کردند که در صورت برداشته شدن تحریم ها، پذیرفتن عضویت در همه لوایح FATF مشکل خاصی ندارد، ولی حتما این پیش‌شرظ لازم است.

سال گذشته که علی باقری کنی با اعضای اروپایی برجام در حال رایزنی برای احیای این توافقنامه بود، زمزمه‌ها از آغاز بررسی لوایح باقی مانده FATF در مجمع تشخیص به گوش می‌رسید، اما با شکست این مذاکرات، مجددا این موضوع در مجمع مسکوت ماند.

برخی از تجار ایرانی، از جمله مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین در خصوص مراودات مالی با کشور‌های خارجی اعلام کرده‌اند که FATF آنچنان هم که در رسانه‌ها به آن دامن زده می‌شود، دامن‌گیر تجارت بین‌المللی ما نیست، ولی برخی همچنان تاکید دارند که اگر ما عضو FATF شویم، مشکلات بانکی ما با کشور‌های دنیا تا حدودی رفع می‌شود.

ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی در دولت روحانی، در گفتگویی که پیشتر با بازارنیوز داشته، در خصوص تاثیر FATF گفته بود: باید دقت کرد که ما هم مشکل تحریم و هم مشکل FATF داریم و نمی‌توان گفت با رفع مانع FATF همه مشکلات بانکی ما حل می‌شود. ما کشور بزرگی در صحنه اقتصاد بین المللی هستیم و نمی‌توانیم دور مرزهایمان را دیوار بکشیم. ناگزیر از ارتباطات بین المللی هستیم و باید اینگونه موانع را از جلوی پای خود برداریم.

از طرف دیگر، وحید شقاقی شهری، کارشناس اقتصادی در گفتگویی که در اسفندماه سال ۱۴۰۰ با بازارنیوز داشت، مدعی بود: متاسفانه ایران کماکان در لیست سیاه این سازمان قرار دارد؛ لذا در صورت احیای مجدد برجام نیز امکان دسترسی کامل سیستم بانکی کشورمان به بانک‌های کشور‌های خارجی وجود نخواهد داشت. به همین جهت پس از احیای برجام دولت باید فکری برای رفع مشکلات ناشی از FATF کند.

علی صالح‌آبادی، رئیس کل پیشین بانک مرکزی هم در صحبتی که در زمان تصدی این نهاد داشت، گفته بود: این موضوع مانع جدی در شرایطی تحریمی نبود. شرایط تحریم سازوکار‌های خودش را دارد. با کشور‌هایی که رابطه همکاری مشخصی داریم، FATF مانع تجارت و تعامل ما نیست.

در پایان باید گفت، حضور در لیست سیاه FATF شرایط مطلوبی نیست و باید برای آن فکری کرد، اما اتفاق جدید هم رقم نخورده و به نظر می‌رسد پرداخت بیش از حد به آن طی روز‌های اخیر، یک مانور رسانه‌ای بود، چون ایران چندسالی است که با همین شرایط، تجارت خارجی با کشور‌های مختلف دنیا را ادامه داده است.

پایان پیام//