گروه اقتصادکلان بازارنیوز-یحیی لطفی نیا؛ از سال ۲۰۲۰ به­ عنوان یکی از چالش بر انگیزترین سال­ها برای صنعت کشاورزی یاد می­شود. مرکز جهانی تریج [۱]مهم­ترین رویداد‌های سال ۲۰۲۰ در صنعت کشاورزی را تحت گزارشی با عنوان «از کوید-۱۹ تا جنگ­های تجاری» لیست نموده است. این گزارش شامل: تأثیر ویروس کرونا در بازار‌های مختلف مانند صنعت گوشت در ایالات متحده و میوه­ های هسته ­دار (مانند هلو) در اسپانیا و همچنین سایر رویداد‌های قابل توجه مانند جنگ تجاری ایالات متحده آمریکا و چین، آنفولانزای مرغی و لانینا [۲]، واردات برنج هندی توسط چین برای اولین بار در حدود ۳۵ سال گذشته و چگونگی تبدیل شدن مصر به ­عنوان بزرگ­ترین صادرکننده پرتقال در جهان، است. مهم­ترین موضوعات این گزارش که در پنچ بخش تنظیم شده است، شامل:

تأثیر کوید-۱۹
تنش­ های تجاری
بیماری­ها و بالایای طبیعی
جابه جایی­های بازار [۳]بازار‌های پر رونق [۴]در قسمت دوم گزارش با عنوان «تنش ­های تجاری» به موضوع تأثیر تحریم­ های ایالات متحده آمریکا بر صادرات پسته ایران با عنوان «ایالات متحده در مقابل ایران: پسته­ های ایرانی متحمل جنگ هستند» [۵]پرداخته است.

بر اساس آنچه که در گزارش آمده است، پیش­بینی می­شود تولید پسته ایران در سال جاری تقویم ایران [سال ۱۳۹۹]نسبت به سال قبل [سال ۱۳۹۸]به طرز چشمگیری افزایش یابد. این مطابق با انتظارات اخیر سازمان کشاورزی ایالات متحده آمریکا [۶]است که پس از شوک جوی سال گذشته که بیش از ۷۵ درصد تولید را کاهش داد، تولید آجیل ایرانی به ۲۰۵ هزار تن برسد.

بهبود صادرات پسته به سطوح بالای قبلی، با توجه به خروج ایالات متحده از برجام [۷]، آسان نیست. دولت ترامپ در ماه مه ۲۰۱۸ از توافق خارج شد و از سرگیری تحریم ­ها بر ایران تأثیر گذار بود. تحریم ­ها در دوره بین مارس تا دسامبر ۲۰۱۷ تقریباً ۹۶ هزار تن صادرات پسته را تحت تأثیر قرار داده است.


توضحات نمودار: میزان صادرات پسته ایران ۳۲۶ میلیون دلار برای سال ۱۹/۲۰۱۸ بوده است که کاهش دو سومی نسبت به سال قبل داشته است. با وجود کاهش حجم صادرات به امارات متحده عربی در نتیجه تحریم ­های آمریکا این کشور هنوز بزرگ­ترین واردکننده پسته از ایران است. در سال ۱۹/۲۰۱۸ اقبال چین برای واردات پسته از ایران افزایش داشته است.

این در حالی است که، تقاضای چین برای پسته ایرانی افزایشی بوده است. واردات از ایران در سال ۱۹/۲۰۱۸ منجر به رشد سالانه ۱۱۱۱ درصدی از ۱.۶ میلیون دلار به ۱۸.۵ میلیون دلار شد. با این حال ارزش تجاری ایجاد شده توسط چین به میزانی نیست که بتواند خسارت ایجاد شده ناشی از تنش تجاری بین ایران و آمریکا در حوزه صادرات پسته برای ایران را جبران کند. در واقع حمایت­ های حاشیه­ای چین از پسته ایران به­ عنوان یک تسکین ناچیز و موقت عمل می ­نماید.



-------------------------------------------------------------------------------------
[۱]تریج (Tridge) یک مرکز جهانی تأمین منابع است که داده‌ها، شبکه و افراد را برای ایجاد تجارت بین مرزی کنار هم قرار می‌دهد. ما با ارائه اطلاعات، اکوسیستم و یک شبکه جهانی از افراد، ارزش‌ها را ارائه می‌دهیم تا به خریداران و تأمین کنندگان کمک کنیم فرصت‌های جدیدی پیدا کنند، ارتباط برقرار کنند و به طور کارآمد با هم تجارت کنند.

[۲]لانینا (La Niña) الگو‌های پیچیده آب و هوایی و مربوط به تغییرات دمایی در اقیانوس‌های زمین است.

[۳]جابجایی‌های بازار‌ها (Market Shifts) تغییر قابل توجه و دائمی در نیاز‌ها و رفتار‌های بازار است.

[۴]Booming Markets

[۵]US vs Iran: Iranian Pistachios Bear the Brunt of the War

[۶]United States Department of Agriculture (USDA)

[۷]برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA): توافقی که در ژوئیه ۲۰۱۵ توسط ایالات متحده، ایران، چین، فرانسه، روسیه، انگلیس و آلمان در ازای تخفیف تحریم­ ها، ایران محدودیت­ های قابل توجه و قابل تأیید در فعالیت­ های مهندسی و علوم هسته­ ای خود قرار دهد، به امضا رسید.