گروه بهداشت و درمان بازارنیوز- بهزاد قبادی؛ سید مرتضی خاتمی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در بیست و چهارمین نشست اختصاصی بازارنیوز با موضوع «بررسی مسائل پیرامون واکسن کرونا» گفت:  کرونا یک عارضه جهانی است که نزدیک به یک سال از شروع و گسترش آن می‌گذرد و تمام شئونات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی جوامع را تحت تاثیر خود قرار داده است. کشور ما هم از این امر مستثنی نبوده و متاثر از این بیماری، بسیاری از معادلات و مناسبات تحت تاثیر قرار گرفته است.

وی افزود: مهم این است که کشور ما در نقطه‌ای از تاریخ مواجه با این بیماری شد که تحریم‌های ظالمانه و هوشمند از طرف آمریکا و هم پیمانان این کشور بر ما تحمیل شده است. در این شراطی مردم، فعل توانستن را بشایستگی صرف کردند؛ هم از طریق مراقبت‌هایی که داشتند و هم از نظر کمک به یکدیگر و اقدامات پیشگیرانه‌ای که از طرف گروه‌ها  و سازمان‌های مختلف انجام شد، شاهکار بزرگی خلق شده است که در تاریخ ثبت خواهد شد.

خاتمی ادامه داد: کرونا برخلاف خیلی از بیماری‌های گذشته در جهان، تاثیرات شگرف و عمیقی گذاشت به نوعی که ساختن واکسن علیه خیلی از بیماری‌ها پروژه زمانبر بین ۱۰ تا ۵۰ سال طول کشیده است. ولی انقدر کرونا تلاطم عجیبی را سبب شده که در کمتر از یکسال تعدادی از کشور‌ها واکسن را با مکانییسم‌های مختلف ساخته اند. کشور‌های انگشت شماری در این زمینه پیشتازند. ایران جزو ۱۱ کشوری هست که در زمینه ساخت واکسن با مکانیسم‌های گوناگون در این عرصه پیشتاز و پیشگام است.  

*انواع پلتفرم‌های ساخت واکسن

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، پیرامون انواع مکانیسم‌های تولید واکسن توضیح داد: واکسن از قدیم الایام با مکانیسم‌های مختلف ساخته می‌شده است. یکی در قالب ویروس کامل، غیرفعال شده یا ضعیف شده، مکانیسم دیگر، پروتئین ویروس و همچنین ناقل ویروس، و مدل بعدی استفاده از اسید نوکلئیک ویروس است. با این مکانیسم‌ها در دنیا ۲۰۰ نوع واکسن در حال ساخت است و در کشور ما هم ۸، ۹ گروه دانش بنیان و تیم‌های جوان دانشمند مشغول کارهستند که غالبا یا در آستانه ورود به فاز انسانی‌اند یا به این مرحله ورود پیدا کرده اند. پیشتازترین این گروه ها، گروه علمی شفافارمد است که با حمایت بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان امام (ره) در آستانه ورود به فاز دوم انسانی است.

وی افزود: واکسن دوم ما، واکسن مشترک ایران و کوبا است که توسط انستیتوپاستور در حال پیگیری و در انتهای فاز دوم کارآزمایی بالینی  است و احتمالا زودتر از سایرین به تولید انبوه برسد. نوع سوم واکسنی است که توسط موسسه سرم و واکسن سازی رازی تولید و مجوز ورود به فاز انسانی را گرفته و فاز یک انسانی را شروع کرده است.

 

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، درباره مکانیسم ساخت واکسن‌های ایرانی، توضیح داد: کشور ما سابقه حدود یک قرن واکسن سازی را به روش‌های گوناگون موجود در دنیا به نحو شایسته دارد. واکسنی که شفافارمد تولید می‌کند، از طریق پلتفرم ویروس کشته شده کرونا است که جزو کم عارضه‌ترین واکسن‌های موجود در دنیا است.

وی افزود: واکسن مشترک بین انستیتو پاستور ایران و کشور کوبا از نوع پروتئین نوترکیب  است. واکسن رازی هم با استفاده از فرآورده تزریقی- استنشاقی نوترکیب ویروس انجام می‌شود. در این نوع واکسن از یک پروتئین ویروس کرونا استفاده شده که از نظر ساختاری کمتر دستخوش جهش می‌شود و واکسن، اثربخشی خود را در جهش‌های آینده ویروس از دست نمی‌دهد.

خاتمی با بیان این نکته که پیش‌بینی می‌شود تا چند ماه آینده قریب به ۲۰ میلیارد دوز واکسن در دنیا تولید شود، اظهار کرد: مهم این است که از  این واکسن‌ها  کدامشان ایمن‌تر باشند و چقدر ایمنی‌زائی ایجاد کنند و از بین آن‌ها مردم جهان انتخاب خواهند کرد و وزارت بهداشت و سازمان‌های غذا و داروی کشور‌ها هم اقدام به تایید و واکسیناسیون جوامع خواهند کرد.

وی افزود: از طرفی واکسیناسیون، حقی همگانی است و مردم حق دارند که به واکسن دسترسی داشته باشد. جمهوری اسلامی هم در صدد این بوده و هست که از منابع مختلف مطمئن و معتبر قبل از ساخت واکسن داخلی و تولید انبوه آن، بتواند برای گروه‌های اولویت‌دار، واکسن تهیه کند و واکسیناسیون را انجام بدهد.  

 

*واکسیناسیون در ایران در 3 فاز انجام می‌شود

این نماینده مجلس در باره واکسیناسیون در ایران تصریح کرد: خوشبختانه در روز‌های اخیر اولین محموله‌های واکسن وارد کشور شد و در ابتدا در فاز یک، به گروه‌هایی که در معرض بیشترین ریسک آلودگی به این ویروس هستند، تزریق می‌شود. این گروه، کادر بخش‌های ویژه بیمارستان‌ها هستند که در این مرحله از واکسیناسیون بهره‌مند خواهند شد و به ترتیب همانطور که در کمیته‌های فنی و اخلاق در زیر مجموعه ستاد ملی کرونا تمهید شده، واکسیناسیون به ترتیب و در ۳ فاز مختلف انجام خواهد شد.

*تولید واکسن نشانه استقلال کشور

خاتمی با بیان این که تولید واکسن در داخل، نشانه استقلال کشور است و موجب تحیر مجامع جهانی است، اظهار کرد: در این برهه از زمان طوری عمل شده که تولید واکسن داخلی ما بدخواهان را در بهت فرو برده و حالا مردم می‌دانند که متاع گران‌بهایی را دارند و در ماه‌های آتی با تولید انبوه انواع واکسن در کشور روبرو خواهیم بود و این خود آرامش خاطر زیادی را ایجاد می‌کند.  

وی افزود: این موضوع مهمی در بحث واکسیناسیون است که آرامش روانی جامعه را حفظ کنیم؛ به همین دلیل مردم ما مطمئن شده اند که جوانان دانشمندشان در مسیری گام برداشته اند که به زودی انواع واکسن‌ها را تولید خواهند کرد؛ به طوری که می‌توانیم نیاز‌های کشور‌های دیگر را هم برطرف کنیم.

*پاسخ به یک شبهه

این نماینده مجلس در پاسخ به این شبهه‌های برخی مبنی بر این که ایران توانایی تولید واکسن آنفلوآنزا را ندارد پس چگونه واکسن کرونا تولید می‌کند، اظهار کرد: همواره این شبهه‌افکنی‌ها انجام می‌شود، ولی تولید واکسن آنفلوانزا برای ما نشد، ندارد، ولی با توجه به همه‌گیری بسیار پایین‌تر این بیماری نسبت به کووید ۱۹ و در دسترس بودن واکسن به میزان نیاز و به دلیل عدم محدودیت‌های ارزی شدید در گذشته، تاکنون به فکر ساخت آن نبوده ایم.

وی افزود: اگر دانشمندان ما اراده کنند می‌توانند آن را هم تولید کنند و این قانون است که اگر کشوری بتواند چند مدل واکسن تولید کند، در قله‌ی واکسن سازی دنیا قرار گرفته و می‌تواند هر واکسنی را تولید کند.

 

*تائید اصالت و سلامت واکسن های تولید داخل توسط سازمان بهداشت جهانی

خاتمی درباره اصالت و امنیت واکسن‌های تولید داخل اظهار کرد: همه این واکسن‌هایی که اکنون در مسیر تولید هستند و فاز انسانی رو طی می‌کنند، از چند ماه قبل تیم‌های دانشمند سازنده آنها، شفا فارمد، انستیتو پاستور و رازی، با حضور در مجلس، گزارش‌های خود را به کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ارائه داده اند؛ لذا به مردم اطمینان می‌دهیم که این کار‌ها از درجه اطمینان بسیار بالایی برخوردارند و روند این‌ها توسط سازمان بهداشت جهانی ثبت شده و رصد می‌شود و هیچ موردی دور از چشم کارشناسان فنی، چه در سطح کشور و چه در سطح بهداشت جهانی نیست.

*چرا واکسن آمریکایی و انگلیسی ممنوع شد؟

خاتمی با تاکید بر این نکته که بر سر واردات واکسن کرونا قطعا محدودیت‌ها وجود دارد، اظهار کرد: همه می‌دانند که آمریکا دروغ می‌گوید که در مسائل درمانی و دارویی محدودیت قائل نمی‌شود، همه ما دیدیم که برای وارد کردن حداقل مسائل حیاتی پزشکی و دارویی و مواد اولیه دارو‌ها برای ما چه در مسیر انتقال ارز و چه برای محموله‌های ما چقدر محدودیت ایجاد کرده اند.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در باره علت ممنوعیت ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی توسط رهبر انقلاب، توضیح داد: فرمایشات ایشان در مورد ممنوعیت ورود واکسن انگلیسی و آمریکایی کاملا حکیمانه بود و اگر هیچ ممنوعیتی هم از سوی معظم له نبود؛ مطمئن باشید تا پایان سال هم واکسنی به دست ما نمی‌رسید. بعلاوه مسائل و موانع عدیده دیگری همچون شرائط زنجیره سرمای آن وجود داشت. همچنین آن‌ها نیت داشتند منابع ارزی را معطل کنند و سپس برای فروش واکسن شرط و شروط خاصی هم وضع کنند.

وی افزود: در عین حال، جمهوری اسلامی سعی کرد از قافله واکسیناسیون در دنیا عقب نماند و لذا تصمیم بر این است از منابع خارجی حدود ۱۶ میلیون دوز واکسن وارد کنیم. مجموعا واکسن، وسایل تزریق و منابع  انسانی و هزینه‌های حمل و نقل، بطور تقریبی حدود ۹ هزار میلیارد تومان هزینه دربر دارد که در مسیر تامین آن هستند و امیدواریم تا آن زمان واکسن تولید داخل هم به مرحله تولید انبوه برسد.

*چرا کشورهایی که واکسنیناسیون را شروع کردند،آمار ابتلای بالایی دارند؟

خاتمی در پاسخ به این سوال که چرا کشور‌هایی که واکسن تولید می‌کنند، باز هم با آمار بالای ابتلا به کووید ۱۹ مواجه‌اند، اظهار کرد: برای این که بتوانیم یک اپیدمی را کنترل کنیم، باید حداقل بین ۶۰ تا ۷۰ درصد جمعیت واکسینه شده باشند. در حال حاضر این مقدار در دنیا زیر ۵ درصد است. ضمن اینکه تمام این واکسن‌ها در مرحله عمل باید آزمون‌های مختلف را در سطح جوامع پس بدهند؛ آزمون‌هایی که تاکنون انجام شده است بیشتر از لحاظ ایمن بودن خود واکسن بوده و در سطح لابراتواری و invitro کارایی آن آزمایش شده و باید در شرایط invivo (شرایط جامعه) این واکسیناسیون به میزان بالا انجام شود تا بتواند در عمل اثر بخشی خود را نشان بدهد.

این نماینده مجلس در واکنش به علت پایین آمدن آمار ابتلا و مرگ و میر کرونا در کشور چین، تصریح کرد: پیش فرض ما در باره کشور‌ها دقیق نیست که بتوانیم اظهار نظر دقیق داشته باشیم. آنجا هم واکسیناسیون انجام نشده، ولی همین مراقبت‌های پیشگیرانه خیلی تاثیر گذارند.

وی افزود: شرایط اجتماعی و فرهنگی کشور‌ها بسیار متفاوت است، شما کشوری را می‌بینید که تبعیت‌پذیری مردم از دستورات در حد ۱۰۰ درصد است و لذا  در چنین جاهائی موفقیت اقدامات پیشگیرانه خیلی بیشتر است. مسائل بهداشتی اولیه، بهداشت فردی و اجتماعی و اینکه چگونه از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنیم و در مجامع عمومی ظاهر شویم، بر میزان ابتلا موثر است؛ لذا نمی‌توانیم کشوری را با کشور دیگر مقایسه و نسخه واحدی بپیچیم.

*تایید صلاحیت واکسن روسی توسط سازمان بهداشت جهانی

خاتمی در ارتباط با اصالت و کیفیت واکسن اسپوتنیک روسی که به تازگی وارد کشور شده، تصریح کرد: اولا سازمان بهداشت جهانی بر این واکسن‌ها صحه گذاشته، ما باید به یک‌سری نهاد‌های مرجع علمی اعتماد کنیم، همچنین چند کشور، از این نوع واکسن خریده اند، نیز، در خود کشور سازنده هم این واکسن مورد استفاده قرار گرفته و می‌گیرد. همچنین سازمان جهانی بهداشت بمیزان ۹۱.۶ درصد اثربخشی این واکسن را تایید کرده اند.

وی در پاسخ به این سوال که چرا واکسن‌های تولید داخل بسیار دیر به فاز بالینی و تست انسانی رسیدند، گفت: همواره سیستم بوروکراتیک در کشور ما مشکل ساز است و نمی‌توان این موضوع را رد کرد. اگر می‌توانستیم بموقع اقدامات زمینه‌ای را انجام دهیم، حداقل یک نوع واکسن را می‌توانستیم تا آخر سال به فاز نهایی برسانیم.

خاتمی ادامه داد: بدون دلایل قابل قبول و در عین حال بدون تعمد، دانشمندان ما دو، سه ماه متوقف شدند تا مراحل بروکراتیک طی شود. البته ممکن است در تامین تجهیزات هم دچار مشکل شده باشند.

*وزارت بهداشت از انتقادها مصون نیست

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در واکنش به این سوال که آیا وزارت بهداشت و شخص دکتر نمکی مصونیتی برای انتقاد دارند؟ گفت: بنده چنین حسی ندارم که نمی‌شود انتقاد کرد. کما اینکه نمایندگان بطور معمول در کمیسیون‌های مختلف در زمینه‌های مختلف از وزرا از جمله ایشان سوال می‌کنند. شاید این حس برای برخی از اینجا ناشی شود که مردم، چون ناظر بر زحمات این‌ها هستند، برای مدافعان سلامت احترام قائلند؛ لذا رسانه‌ها و دیگران هم کمتر مورد سئوال قرار می‌دهند.

*ترتیب و اولویت‌بندی واکسیناسیون چگونه است؟

خاتمی در باره احتمال بهم ریختگی سیستم توزیع و تزریق واکسن در کشور گفت: تا آنجایی که بنده مطلعم، دستورالعمل توزیع واکسن در کل دنیا با توجه به محدودیت ها، فاز بندی شده و در فاز اول تا اطلاع ثانوی پرسنل بخش‌های ویژه یعنی آی سی یو بیمارستان‌ها و همه عوامل بخش ویژه واکسن را دریافت می‌کنند. سپس پرسنل اوژانس کشور و بعد بترتیب سایر قسمتها.

وی افزود: برخی شبهه ایجاد می‌کنند که چه بسا اگر واکسن بود، ورزشکاران بنام ما از دنیا نمی‌رفتند، اما در هیچ جای دنیا جوانانی در این سن در فاز بندی دریافت واکسن نیستند.

خاتمی ادامه داد: بعد از این، وارد فاز دو خواهیم شد که سنین بالای ۸۰ سال است و سپس ۷۵ به بالا و ۷۰ به بالا و همین طور پیش می‌رود. بعضی بیمارستان‌ها بخش ویژه ندارند و این طبیعی است که واکسن فعلا آنجا نمی‌رود.

*حضور رئیس سازمان غذا و دارو در هیئت امنای واکسیناسیون

این نماینده مجلس، درباره نبود متخصصین سازمان غذا و دارو در کمیته اجرایی واکسیناسیون که توسط دکتر رئیسی، معاون وزیر بهداشت تشکیل شده است، گفت: قبل از کمیته اجرایی، هیئت امنایی وجود دارد که سیاست‌های توزیع واکسن در آنجا تعیین می‌شود و کمیته اجرایی مجری سیاست‌های هیئت امناست. رئیس سازمان غذا و دارو هم عضو این هیئت است.

*تیتک، سامانه‌ای کامل برای توزیع جامع و گسترده

خاتمی درباره استفاده از سامانه تی تک برای توزیع واکسن‌های وارداتی، اظهار کرد: سامانه تی‌تک برای توزیع دارو در سطح وسیع شبکه دارویی کشور است. در حال حاضر به حد وسیع واکسن توزیع نشده و این میزان کم واردات هم برای همین مصارف خاص استفاده می‌شود. به نظر می‌رسد در این مرحله همان شبکه بهداشت و درمان و دانشگاه‌های علوم پزشکی که درگیرند، کفایت می‌کند.

وی افزود: وقتی واکسن در داروخانه برای واکسیناسیون عمومی توزیع شد، تی‌تک محمل خوبی است. قطعا در ادامه اگر قرار باشد توزیع وسیع‌تری اتفاق بیافتد باید به دنبال سامانه تی‌تک برویم که سامانه مفید، مناسب و قابل اعتماد است و ما این موضوع را در مجلس پیگیری می‌کنیم.


خاتمی در پایان ضمن تقدیر و تشکر از همکاری صمیمانه مردم در بحث پیشگیری و مقابله با کرونا، خواهش کرد مردم تا وصل شدن به حلقه واکسیناسیون ملی با واکسن تولید داخل، رعایت مسائل بهداشتی را همچنان ادامه داده و تحکیم ببخشند تا بدون پیک چهارم بتوانیم به حلقه واکسیناسیون عمومی متصل شویم.


پایان پیام//