گروه اقتصاد کلان بازارنیوز؛ رضا غلامی، مدیرمسئول بازارنیوز در یادداشتی نوشت: یکی از علل افزایش قیمت ها و تورم، افزایش مداوم قیمت ارز در بازار است. افزایش قیمت ارز در بازار باعث می شود که قیمت کالاهای صادراتی در داخل افزایش یابند. علاوه بر این، چون صادرکنندگان در شرایط تحریم، انتظار دارند کماکان قیمت ارز افزایشی باشد، عرضه ارز به بازار داخلی را کاهش می دهند که در نتیجه آن بازار داخلی با کمبود بیشتر ارز مواجه خواهد شد و در نتیجه دوباره قیمت ارز افزایش خواهد یافت.

لذا یکی از راه های کنترل تورم از مسیر کنترل قیمت ارز، الزام کردن صادرکنندگان به بازگرداندن تمامی ارزهای حاصل از صادرات به بازار داخلی برای تأمین ارز مورد نیاز کشور است. الزام صادرکنندگان به بازگرداندن ارزهای حاصل از صادرات را پیمان سپاری ارزی می گویند؛ یعنی صادرکننده متعهد می شود تا ارزهای حاصل از صادرات خود را به چرخه اقتصاد باز گرداند.

در این یادداشت سعی داریم با یک مثال ساده توضیح دهیم چگونه سیاست پیمان سپاری ارزی 100 درصد می تواند باعث کنترل تورم شود.
فرض کنید قیمت یک قوطی رب گوجه فرنگی در خارج کشور (مثلا عراق) معادل یک دلار باشد. از آنجاکه صادرکننده با فروش رب در عراق، پول خارجی دریافت می کند، فرض کنید دو حالت برای بازگشت ارز حاصل از فروش هر قوطی رب در کشور وجود داشته باشد.

در حالت اول، صادرکننده می تواند ارز بدست آمده از فروش هر قوطی رب خود را به قیمت بازار (مثلا 40 هزار تومان) بفروشد. در این حالت، صادرکننده می داند که هر قوطی رب برای او یک دلار یا 40 هزار تومان می ارزد. لذا وقتی در بازار داخلی اقدام به خرید رب می کند، حواسش است که تا نزدیک به 40 هزار تومان هم می تواند بخرد لذا قیمت رب در داخل در حدود 40 هزار تومان تعیین می شود.

معنی دیگر آن این است که، اگر قیمت رب در بازار داخلی بیش از 40 هزار تومان باشد، او دیگر به سمت صادرات رب نخواهد رفت چون تفاوتی بین درآمد حاصل از فروش هر قوطی رب در داخل و خارج وجود ندارد و ایشان عایدی بیشتری در صادرات رب بدست نمی آورد. با همین منطق و در شرایطی که صادرکننده مجاز باشد ارز خود را در بازار آزاد به فروش رساند، با افزایش قیمت ارز، قیمت رب در داخل هم هر روز بالاتر می رود. این موضوع در مورد همه اقلام صادراتی وجود دارد.

در حالت دوم، فرض کنید دولت اعلام کند که 100 درصد ارز حاصل از صادرات باید به کشور برگردد و همه صادرکنندگان باید ارزهای حاصل از صادرات خود را با قیمت 28500 تومان به بانک مرکزی تحویل دهند یا در سامانه طراحی شده توسط بانک مرکزی به فروش رسانند.

در این حالت، صادرکننده می داند که با صادرات هر قوطی رب، تنها یک دلار بدست می آورد که ارزش آن یک دلار معادل 28500 تومان است، چون باید ارز آن را به قیمت تعیین شده بفروشد. به همین دلیل صادرکننده برای خرید هر قوطی رب در داخل معادل 28500 یا بیشتر از آن پرداخت نخواهد کرد. چون برای او به صرفه نیست که مثلا یک قوطی رب را 35 هزار تومان در داخل بخرد ولی از صادرات آن 28500 تومان بدست آورد. بنابراین، قیمت رب در داخل براساس پیمان سپاری 100 درصد ارزی و قیمت ارزی که دولت تعیین کرده، تعیین می شود.

با توجه به این که در سیاست تثبیت قیمت ارز و پیمان سپاری ارزی 100% دولت نظارت می کند تا ارز صادرکننده به قیمت تعیین شده به واردکنننده برسد، واردکننده هم بجای ارز 40 هزار تومانی ارز 28500 دریافت می کند و قیمت اقلام وارداتی هم کاهش می یابد.

پس پیمان سپاری ارزی 100 درصد در کنار تعیین قیمت برای ارز صادراتی (سیاست تثبیت) می تواند ابزار کنترلی قوی برای جلوگیری از افزایش قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی باشد. از آنجا که قیمت این دو گروه کالا در شرایط بحران ارزی، از عوامل مهم در افزایش قیمت سایر کالاها هستند، لذا قیمت همه کالاها از این سیاست متأثر می شود و یکی از عوامل اصلی افزایش تورم کنترل می شود.

پایان پیام//