گروه پرونده ویژه بازارنیوز- فاطمه چراغلو؛ امارات کشوری در منطقه خاورمیانه و جنوب غرب آسیا است. این سرزمین با عربستان و عمان مرز خاکی و با کشورهای ایران، قطر و بحرین (از طریق خلیج فارس) مرز آبی دارد. تنها حدود ۵۲ سال از شکلگیری کشور امارات میگذرد و تا پیش از آن با نام امارات متصالحه یا ساحل عمان شناخته میشد.
این کشور ساحلی و تجاری منابع عظیم نفتی را در اختیار دارد و با فروش آن توانسته است زیرساختهای صنعت گردشگری خود را بهروز کند و چهرهای مدرن به خود بگیرد.
ذخایر نفت و ذخایر گاز طبیعی امارات متحده عربی بهترتیب ششمین و هفتمین ذخایر بزرگ جهان هستند. تلاشهای آمریکا برای اعمال فشارها بر ایران با شدیدتر کردن تحریمها همچنان ادامه دارد. این تحریمها بر روابط اقتصادی ایران با سایر کشورها تاثیر گذار بوده و هست.
یکی از شرکای اقتصادی ایران کشور کوچک امارات متحده عربی است که این تحریمها باعث ایجاد موانع اقتصادی مهمی در مسیر تبادلات بازرگانی دو کشور شده است. هر چند که امارات سطح روابط خود را با ایران به دو دلیل ایجاد توازن قدرت در منطقه و همچنین کمک به آمریکا برای تداوم رویکرد فرسایشی در قبال ایران ادامه داده است.
در این یادداشت ضمن مقایسه اقتصاد ایران با امارات متحده بر اساس متغیرهای کلان اقتصادی (جمعیت، تولید، تورم و رشد اقتصادی) به مروری بر وضعیت همکاری های اقتصادی این دو با توجه به فشارهای تحریمی پرداخته می شود.
مقایسه مهمترین شاخصهای کلان اقتصادی ایران و امارات متحده عربی
نمودار 1 در چهار بخش جداگانه، رشد اقتصادی، تورم، تولید و جمعیت به مقایسه عملکرد ایران و امارات پرداخته است. مهمترین نکات این مقایسه عبارت است از:
بررسی عملکرد تجاری خارجی ایران و امارات متحده
نمودار 2 نشان دهنده وضعیت تجارت بین ایران و امارات (صادرات و واردات) در بازه زمانی 1399 الی 1401 است.
صادرات ایران به امارات به طور میانگین روند افزایشی داشته است. به طوریکه میزان صادرات از 4.5 میلیارد دلار در سال 1399 به 5.7 میلیارد دلار در سال 1401 رسیده است. همچنین واردات ایران از امارات نیز از سال 1399 تا 1401 روند صعودی داشته است. به گونه ای که میزان آن در سال 1399، 9 میلیارد دلار و در پایان سال 1401 به 18.3 میلیارد دلار رسیده است.
به طور کلی میزان واردات در هشت ماهه اول سال 1402 به حدود 13 میلیارد دلار و میزان صادرات به حدود 4.2 میلیارد دلار رسیده است. بنابراین تراز تجاری بین ایران و امارات متحده عربی با منفی 8.8 میلیارد دلار به نفع امارات است.
علاوه بر این امارات در حوزه واردات نخستین شریک تجاری ایران و در حوزه صادرات سومین شریک تجاری ایران است.
خنثی سازی تحریم ها از طریق استفاده حداکثری از ظرفیت اقتصادی بین دو کشور
آنچه در اثر تحریمها رخ داده این است که برخی از کشورها تحت تاثیر این روند روابط اقتصادی خود را کاهش دادهاند که کشور امارات متحده عربی یکی از این آنهاست. امارات از جمله کشورهایی است که در تنظیم روابط اقتصادی و تجاری خود به رعایت ضوابط افاِیتیاف تأکید دارد.
با توجه به عدم تعیین تکلیف افاِیتیاف در ایران، این موضوع می تواند در چشم انداز گسترش روابط اقتصادی دو کشور به عاملی منفی تبدیل شود. تحریمها هم از دیگر عوامل اثرگذار منفی در روابط دو کشور است. با توجه به اینکه بسیاری از تاجر های اماراتی فعالیت بین المللی دارند، مسئله تحریم ها مانع اصلی در تنظیم تعاملات اقتصادی آنها با ایران است.
کشف و شناسایی حوزه ها در راستای گسترش روابط دو کشور فرصتهای همکاری برای ایران و امارات به وجود آورده است که از جمله مهمترین آنها : همکاری در حوزه انرژی های تجدیدپذیر، همکاری در حوزه خدمات فنی و مهندسی، همکاری در حوزه صنایع پتروشیمی و ظرفیت گردشگری است که می تواند اقدامی موثر و ضروری در راستای گسترش روابط و ارتقای امنیت اقتصادی باشد.
البته در این میان چالش هایی نیز وجود دارد که با رفع مهمترین آنها از جمله: مسائل بانکی، بیمه و اداری، محدودیتهای افِ اِی تی اف، نبود زیرساختهای مناسب برای انتقال محصولات کشاورزی و غیره هر دو کشور از فشارهای ناشی از تحریمها در امان می یابند.
گفتنی است با پیگیری سیاست عضویت در سازمان تجارت جهانی یا برقراری موافقتنامه ترجیحی تعرفه ای، بهره برداری از نظم منطقه ای در حال تغییر برای تثبیت جایگاه اقتصادی ایران در اقتصاد امارات، برقراری سیستم تهاتر و تبادل همکاری و سرمایه گذاری مشترک در حوزه های مختلف اقتصادی گام موثری در بسط همکاری و تضمین امنیت اقتصادی کشور و همچنین کاهش فشارهای ناشی از تحریمها برداشت.
نکته پایانی
امارات متحده عربی از شرکای تجاری اصلی ایران است که پیمان نامه های اقتصادی نزدیکی را با ایران برقرار کرده و روابطش با ایران، ریشه ای عمیق دارد. روابط ایران و امارات روز به روز در حال بهتر شدن است و این دو کشور به تازگی توافقنامهای در حوزه صنعت حمل و نقل هوایی با یکدیگر امضا کردند؛ این توافق و ترمیم روابط تهران- ابوظبی ارتباط تنگاتنگی با رویکرد حاکم بر دولت سیزدهم در ایران دارد.
توافقنامهای برد- برد که هدف از امضای آن، «سازماندهی حملونقل هوایی میان دو کشور» و «ارتقای فرصتهای تجاری و گردشگری» است که راه را برای گسترش شبکه خدمات حمل و نقل هوایی هموار میکند.
همکاریهای ترانزیتی بین ایران و امارات گام مهمی در گسترش تعاملات و معاملات تهران- ابوظبی است تا آنها را به بزرگترین شرکای تجاری در زمان تحریم تبدیل کند.
امارات ارزانترین حملونقل را برای صادرات ایران دارد و فرصتهایی از این دست میتواند این کشور را در رتبه اول شریک تجاری ما قرار دهد.
پایان پیام//