بازار نیوز؛ یادداشت - در ادبیات سیاسی پوپولیسم به وضعیتی اطلاق می شود که در آن نامزدهای انتخابات برای جلب نظر مردم و کسب اکثریت آرا متناسب با شرایط سیاسی و اقتصادی و اجتماعی یک کشور، خود را علاقه مند به آن دست از مطالباتی نشان می دهند که بیشترین هوادار را در بین عامه مردم داشته باشد.
 
تا اینجا البته مشکلی وجود ندارد. مساله از جایی آغاز می شود که این افراد با سوء استفاده از عواطف و نیازهای مردم شعارهایی می دهند که از نظر علمی به زیان جامعه خواهد بود و این وضعیت برای عموم مردم روشن نیست. در واقع پوپولیست ها در برابر نخبگان قرار می گیرند.
 
پوپولیست ها بدون آنکه مردم را از تبعات مطالباتشان آگاه کنند روی موج این تقاضاها سوار می شوند تا از این طریق قدرت را در دست بگیرند.
 
به عنوان مثال شرایطی را در نظر بگیرید که با وجود تورم بالا مردم از نظر معیشتی در مضیغه باشند و طبیعتا از هر گونه توزیع مستقیم پول استقبال می کنند. در چنین شرایطی اقتصاد دانان بالاتفاق بر عدم توزیع مستقیم پول در سطح جامعه تاکید می کنند چرا که باعث افزایش مضاعف تورم و سخت تر شدن وضعیت معیشتی مردم خصوصا اقشار کم درآمد خواهد شد. هر چند ممکن است در کوتاه مدت مطلوب به نظر آید.
 
علی القاعده اگر فردی دلسوز مردم باشد در این وضعیت این تقاضای عمومی را پیگیری نمی کند و تلاش می کند برای مردم توضیح دهد که این اقدام مستقیما به زیان خود آنها خواهد بود. در ازای آن سعی می کند با اقدامات جایگزین، تولید ملی را تقویت کند تا به شکل طبیعی به صورت پایدار در جامعه خلق ثروت شود و همه مردم از آن بهره مند گردند.
 
اما پوپولیست ها در چنین شرایطی موج سواری را بر آگاهی بخشی و اتخاذ تصمیمات اصولی ترجیح می دهند چون آنها تنها به فکر حفظ قدرت خود هستند نه منافع بلند مدت جامعه. بنابراین نه تنها از توزیع مستقیم پول امتناع نخواهند کرد بلکه به این مطالبه دامن می زنند و آن را حق مردم می خوانند. در برابر مخالفان نیز ژست مردمی بودن و عدالت خواهی می گیرند و مخالفان خود را به دشمنی با مردم و فساد متهم می کنند. این افراد بیش از هر کسی به جامعه خیانت می کنند چون نه تنها بر خلاف منافع سیاسی و اقتصادی و اجتماعی آنها قدم برمی دارند بلکه با تاکید و تایید برخی خواسته های غیرعلمی و زیان بخش عمومی به آنها دامن می زنند و پروسه رشد جامعه را سالها به تعویق می اندازند.
 
با این اوصاف چه باید کرد تا فریب این افراد را نخوریم؟ چگونه طعمه مطامع این سود جویان نشویم و اساسا چگونه این افراد را بشناسیم؟
 
راه حل ساده و روشن است. تنها باید در خصوص شعارهای جذاب و عامه پسند در هر حوزه ای اعم از سیاسی و اقتصادی و اجتماعی با نخبگان و دانشگاهیان مستقل و خوش نام مراجعه کرد و نظرات آنها را با نظرات نامزد ها مقایسه کرد. اگر شعارهای نامزدها از نظر نخبگان دانشگاهی غیر اصولی باشد یعنی آن نامزد به دنبال فریب مردم با وعده های فریبنده و پوپولیستی است. در غیر این صورت می توان به آنها اعتماد کرد.
 
نیاز است که مجددا تاکید کنیم باید به نخبگان مستقل مراجعه کرد نه افرادی که اطراف این نامزدها هستند ولو آنکه تحصیلات دانشگاهی داشته باشند. چرا که آنها هم ممکن است دچار مطامع پوپولیست ها شده باشند.
 
نکته آخر آنکه وقتی در زمینه ای نخبگان دانشگاهی در غلط بودن برنامه و سیاستی تاکید می کنند حتما در صلاحیت و صداقت صاحب آن شعار تردید کنید.