گروه بهداشت و درمان بازارنیوز- بهزاد قبادی؛ ۱۸ آذرماه سال ۹۹، معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، قوانین ممنوعیت استعمال و تبلیغات دخانیات را به منظور اطلاع رسانی و همچنین مطالبه‌گری مردم برای جامعه‌ای عاری از دخانیات، به دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور اعلام کرد.

طبق این دستور، فروش سیگار در مواردی ممنوع اعلام شد. به عنوان مثال، فروش فله‌ای، فروش به افراد زیر ۱۸ سال، فروش به صورت نخی و فروش دخانیات قاچاق ممنوع است. یکی از موارد مهم ممنوعه، فروش دخانیات (سیگار و قلیان) به صورت اینترنتی و حتی پیامکی ممنوع است.

همانطور که موارد دیگر رعایت نشده و نمی‌شود، سایت‌های خرید و فروش کالا و شبکه‌های اجتماعی هم اکنون سیگار می‌فروشند. نه تنها فروش سیگار رایج است، بلکه در برخی از فروشگاه‌ها، سیگار قاچاق هم عرضه می‌شود.

گردش مالی سیگار در ایران سالانه حدود ۲ میلیارد دلار اعلام شده است. طبق اعلام وزارت صمت، ایرانی‌ها در سال، ۷۳ میلیارد نخ سیگار می‌کشند، یعنی به طور میانگین  روزانه ۲۰۰ میلیون نخ. در دسترس بودن و قیمت ارزان سیگار در ایران یکی از دلایل اصلی مصرف بالای این کالای مضر در کشور است.

داریوش چیوایی، کارشناس حوزه سلامت در این خصوص به بازارنیوز گفت: سیگار به صورت کلی مضر است، حالا به هر نوع که فروش داشته باشد. سیگار در ایران بسیار ارزان است. اکنون یک نوع برند که در بین تولیدی‌های ایرانی، مرغوب محسوب می‌شود، بسته‌ای حدود ۳۵ تا ۴۰ هزار تومان است. چه کالایی را می‌توان با این رقم در ایران خرید؟ سیگار از بسیار از ارزاق روزمره هم ارزان‌تر است.

وی در خصوص فروش اینترنتی هم اظهار کرد: گرچه این مدل، به شفافیت تراکنش‌ها می‌تواند کمک کند، اما از این بابت که دسترسی را به دخانیات آسان‌تر می‌کند، می‌تواند باعث افزایش مصرف سیگار، خصوصا در قشر جوان شود. باید روی این موضوع مطالعه شود، اما این که وزارت بهداشت آن را ممنوع اعلام کرده، نکته جالبی است که نشان از اهمیت ماجرا دارد.

تجربه جهانی؛

آمریکا و ممنوعیت در بسیاری از ایالات

فروش اینترنتی سیگار در بسیاری از کشور‌های دنیا ممنوع است. آمریکا یکی از سردمداران ممنوعیت فروش آنلاین سیگار است که قانون کلی دولت، این ممنوعیت را به ایالات مختلف ابلاغ کرده است. گرچه برخی ایالات تخلف کرده و اجازه فروش می‌دهند، اما بسیاری از آنها، این ممنوعیت را رعایت می‌کنند.

ایالت‌هایی که فروش اینترنتی را آزاد کردند برای این اقدام خود شرطی گذاشته اند؛ «فروش رو در رو». یعنی اگر فروشنده‌ای بخواهد اینترنتی سیگار بفروشد باید دفتر یا فروشگاهی داشته باشد و به مشتری به صورت حضوری سیگار را تحویل دهد تا از سن قانونی او و شرایطی هویتی‌اش با خبر باشد.

به عنوان مثال، سایت اداره دارایی ایالت آیووا در پاسخ به سوال یک مخاطب در خصوص مجوز خرید و فروش اینترنتی سیگار، پاسخ داده:

No. Cigarette and tobacco sales must be in person to insure the customer is ۲۱ or older.

«خیر؛ فروش سیگار یا تنباکو باید حضوری باشد تا هویت مشتری ۲۱ سال یا بیشتر را احراز کند»

ممنوعیت کامل در هلند 

سایت خرید و فروش دولتی هلند در گزارشی اعلام کرد که از اول جولای ۲۰۲۳، هرگونه فروش از راه دور سیگار و دخانیات، ممنوع است. سایت business.gov.nl اعلام کرد که فروش از راه دور یعنی شرایطی که خریدار و فروشنده در آن واحد در محل حضور نداشته باشند که شامل: معامله به صورت آنلاین(یعنی از طریق  فروشگاه اینترنتی، یک اپلیکیشن، چت یا رسانه‌های اجتماعی)، تلفنی، با سفارش پستی و یا با فرم سفارش از روزنامه یا مجله می‌شود.

ترکیه و ممنوعیت 18 ساله

ترکیه هم از سال 2005، ممنوعیت‌های مختلفی را برای فروش دخانیات  ابلاغ کرد که یکی از موارد آن فروش اینترنتی این محصولات است.

در این ممنوعیت اینگونه آمده است: "قانون، فروش نخی و پاکت های کوچک سیگار را ممنوع کرده است. علاوه بر این، این قانون فروش محصولات دخانی را از طریق اینترنت، ماشین‌های فروش خودکار و مراکز آموزشی، بهداشتی، فرهنگی یا ورزشی ممنوع می‌کند. فروش محصولات دخانی به افراد زیر 18 سال ممنوع است."

با توجه به تجربه کشور‌های مختلف و احتمال آسیبی که می‌تواند به سلامت جامعه وارد شود، هرچه زودتر باید ممنوعیت فروش اینترنتی سیگار و تنباکو اجرا شده و با فروشگاه‌های متخلف، برخورد جدی شود.

پایان پیام//