گروه نمودار هفته بازارنیوز- علی نجفی(کارشناس آمار اقتصادی)؛ به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، تجارت، موتور توسعه در جوامع امروزی است. در واقع تجارت بین الملل امکان بهره گیری از توانمندی­های اقتصادی بالقوه را، با توجه به مزیت­های نسبی موجود و قابل خلق، به وجود می آورد و علائم روشنی را برای سرمایه گذاری در طرح­های اقتصادی سودآور و قابل رقابت در عرصه جهانی پدیدار می‌­سازد. 

همچنین تجارت بین المللی یا باز بودن اقتصاد، نرخ رشد اقتصاد را از طریق دسترسی به بازارهای خارجی، تکنولوژی و منابع تحت تاثیر قرار می­دهد. با توجه به اهمیت موضوع تجارت خارجی در اقتصاد ملی (مهار تورم و رونق تولید)، نمودار هفته بازار نیوز به بررسی وضعیت واردات کشور در شش ماهه ابتدایی سال 1402 در مقایسه با سال گذشته اختصاص دارد.

الف) مهم­ترین نکات نمودار هفته بازارنیوز

نمودار زیر به بررسی وضعیت واردات (ارزش ـ وزن) از مهم­ترین مبادی ورودی کالا به کشور در شش ماهه ابتدایی سال 1402 در مقایسه با سال گذشته می پردازد. مهم­ترین نکات نمودار به شرح زیر است:

امارات متحده عربی

امارات متحده عربی از جمله مهمترین شرکای تجاری کشور در سال­های اخیر بوده است. این وابستگی در شش ماهه ابتدایی سال 1402 نسبت به سال 1401 بیشتر نیز شده است. به گونه ای که سهم امارات از ارزش کل واردات کشور از 28.93 درصد در سال 1401 به 29.7 درصد در سال 1402 رسیده است. ارزش هر تن کالای وارداتی از امارات متحده عربی از 1485 دلار در  شش ماهه سال 1401 به 1625 دلار در شش ماهه نخست 1402 افزایش یافته است.

چین

با توجه به اینکه چین همواره از مهم ترین شرکای تجاری ایران بوده، تجارت با این کشور در شش ماهه نخست 1402 نسبت به شش ماهه نخست 1401 افزایش یافته است. به گونه ای که سهم چین از ارزش کل واردات کشور از 26 درصد در سال 1401 به 28.9 درصد در سال 1402 رسیده است. ارزش هر تن کالای وارداتی از چین از 3722 دلار در  شش ماهه سال 1401 به 3431 دلار در شش ماهه 1402 کاهش یافته است.

ترکیه

با توجه به اینکه طی دهه اخیر ترکیه همواره از مهم ترین شرکای تجاری ایران بوده، واردات با این کشور در شش ماهه نخست 1402 نسبت به شش ماهه نخست 1401 افزایش یافته است. به گونه ای که سهم ترکیه از ارزش کل واردات کشور از 10 درصد در سال 1401 به 10.7 درصد در سال 1402 رسیده است. ارزش هر تن کالای وارداتی از ترکیه از 1937 دلار در  شش ماهه سال 1401 به 1792 دلار در شش ماهه 1402 کاهش یافته است.

آلمان

آلمان از مهم‌ترین کشورهای اروپایی که همچنان شریک اصلی تجاری ایران است به گونه ای که چهارمین شریک تجاری برتر در شش ماهه نخست سال 1402 بوده است. سهم آلمان از ارزش کل واردات کشور از 3.2 درصد در سال 1401 به 3.5 درصد در سال 1402 رسیده است. ارزش هر تن کالای وارداتی از آلمان از 1986 دلار در  شش ماهه سال 1401 به 3595 دلار در شش ماهه 1402 افزایش یافته است.

هند

هند از جمله کشورهای مهم در تامین نیازهای وارداتی ایران در مورد کالاهای اساسی است. هند پنجمین شریک تجاری برتر در بخش واردات در شش ماهه نخست سال 1402 بوده است. با این حال سهم هند از ارزش کل واردات کشور از 5.3 درصد در سال 1401 به 3.2 درصد در سال 1402 کاهش یافته است. ارزش هر تن کالای وارداتی از هند از 1551 دلار در  شش ماهه سال 1401 به 1277 دلار در شش ماهه 1402 کاهش یافته است.

 وضعیت واردات (ارزش- وزن) از مهم­ترین مبادی ورود کالا به کشور در شش ماهه ابتدای سال 1402 در مقایسه با سال گذشته 

منبع: گزارش‌­های گمرک ج. ا. ایران

توضیحات: ارزش و وزن واردات انجام شده از کشورهای مختلف و سهم هر یک از آن‌ها در تامین نیاز وارداتی کشور در نمودار رسم شده است. در نمودار فوق به بررسی مقایسه‌ای ارزش و وزن شش ماهه 1402 با مدت مشابه سال گذشته با کشورهایی که سهم واردات ایران از آنها از کل واردات کشور بیش از یک درصد است، پرداخته شده است. 

دایره‌های نارنجی و آبی به ترتیب ارزش و وزن واردات را در شش ماهه ابتدای دو سال 1402 و 1401 را نشان می‌دهد هر چه این دایر‌ه‌ها بزرگ‌تر باشد سهم آن کشور در تامین نیاز وارداتی بیشتر است. خطوط آبی و نارنجی نیز روند واردات را در دو سال مذکور نشان می دهد. همان­طور که ملاحظه می گردد در سال 1402 نسبت به سال 1401، رشد ارزش واردات بیش از رشد وزن واردات بوده است. علاوه بر این کشورهای امارات و چین نقش مهم‌تری نسبت به سایر کشورها در شکل دهی روند واردات ایران داشته‌اند.

ب) نکته پایانی

همان­طور که گذشت، در شش ماهه ابتدایی سال 1402، 76 درصد واردات کشور به پنج کشور، امارات متحده عربی، چین، ترکیه، آلمان و هند وابسته است که تداوم این شرایط در بلندمدت به معنای شکنندگی تجارت بین المللی کشور و همچنین وابستگی بیش از پیش تولید و معیشت مردم به کشورهای خاص است. 

این تحولات تجاری ناشی از آثار بلندمدت تحریم است که منجر به کانالیزه شدن مبادی تأمین کالاهای ورودی به کشور است که این وضعیت در شرایط تحریمی می‌تواند خطرناک باشد. بنابراین لازم و ضروری است که وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت جهاد کشاورزی و همچنین وزارت بهداشت و خدمات درمانی در هماهنگی کامل با بانک مرکزی و در چارچوب نقشه جامع ـ ارزی تجاری کشور نسبت به متنوع سازی مبادی ورودی کالا به کشور اقدام نمایند.

پایان پیام//