گروه پرونده ویژه بازارنیوز- علی نجفی؛ پیاز به عنوان یکی از محصولات مهم در تغذیه و آشپزی ایرانیان است. در واقع مصرف پیاز به عنوان یک منبع تغذیه‌ای سالم باعث حفظ سلامتی و بهبود وضعیت سیستم گوارشی می‌شود. با توجه به اهمیت پیاز در سفره خانوارهای ایرانیان، تغییرات قیمتی و تحولات تجارت داخلی و خارجی آن موضوع مهم تلقی می­شود. به گونه‌ای که در صورت افزایش قیمت سطح نارضایتی اجتماعی را تحت تاثیر قرار می­دهد. هر چند که ممکن نسبت به سایر کالاها کمتر باشد.

با این حال در فصل سرد سال به دلیل افزایش قیمت داخلی موضوع ممنوعیت صادرات پیاز مطرح می­شود. به گونه ای که گمرک در اطلاعیه ای احتمال ایجاد ممنوعیت صادرات پیاز در روزهای آینده برای مدیریت و تنظیم بازار داخلی مطرح کرده است.

بر همین اساس در نمودار هفته بازارنیوز به بررسی وضعیت صادرات پیاز در سال ­های اخیر پرداخته می ­شود.

بررسی وضعیت صادرات پیاز ایران

بر اساس نمودار 1، در هشت ماهه سال جاری 195.3 هزار تن پیاز  با ارزش 78 میلیون دلار صادر شده است که نسبت به هشت ماهه سال قبل 71 درصد از لحاظ ارزشی رشد داشته و از نظر وزنی نیز کاهش 42 درصد داشته است. ارزش هر تن پیاز صادراتی برابر 400 دلار است که نسبت به هشت ماهه سال قبل 194 درصد رشد داشته است. وقتی ارزش هر تن پیاز صادراتی نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش ‌یابد، این می‌توان نشان دهنده‌ عوامل زیر باشد:

1. افزایش تقاضا: اگر در کشورهای صادرکننده پیاز، تقاضا برای این محصول افزایش یابد، ارزش هر تن پیاز صادراتی نیز افزایش خواهد یافت. این افزایش تقاضا می‌تواند بر اساس عواملی نظیر رشد جمعیت، علاقه‌مندی به مصرف پیاز در کشورهای مقصد، یا تغییر در رژیم غذایی و سلیقه مردم باشد.
2. کاهش عرضه: اگر عرضه پیاز در کشورهای صادرکننده کاهش یابد، بر اثر کمبود محصول، ارزش هر تن پیاز صادراتی نسبت به سال قبل افزایش خواهد یافت. دلایلی نظیر بحران آبی، سوانح طبیعی، افزایش هزینه‌های تولید و کاهش تولید می‌تواند منجر به کاهش عرضه و افزایش قیمت پیاز شود.
3. افزایش هزینه‌های تولید: اگر هزینه‌های تولید پیاز افزایش یابد، مانند افزایش هزینه بذر، کود و سموم کشاورزی، هزینه حمل‌ونقل یا هزینه کارگری، ارزش هر تن پیاز صادراتی نسبت به سال قبل افزایش خواهد یافت.
4. نوسانات ارزی: اگر ارزش ارز ملی کشورهای صادرکننده نسبت به ارز بین‌المللی تغییر کند، می‌تواند تأثیری بر ارزش هر تن پیاز صادراتی داشته باشد. افزایش ارزش ارز ملی نسبت به ارز بین‌المللی می‌تواند ارزش پیاز صادراتی را نسبتاً افزایش دهد.

به طورکلی، افزایش ارزش هر تن پیاز صادراتی نسبت به سال قبل ممکن است نشانگر افزایش تقاضا، کاهش عرضه، افزایش هزینه‌های تولید یا نوسانات ارزی باشد.

از نظر ارزشی و وزنی بیشترین صادرات در آبان ماه سال جاری با ارزش برابر 30 میلیون دلار و وزن 75 هزار تن انجام شده است. در حالی که در سال 1401 بیشترین صادرات پیاز در مهرماه با ارزش 14 میلیون دلار و وزن 103 هزار تن انجام شده است.

روند قیمت پیاز داخلی و صادراتی

بر اساس نمودار 2، در مهر ماه سال 1401 با افزایش قابل توجه ارزش هر کیلو پیاز صادراتی قیمت داخلی پیاز نیز افزایش قابل توجهی  داشته است. به طوری که در مهر ماه 1401 ارزش هر کیلو پیاز صادراتی 14 سنت است که در اسفند ماه به 39 سنت رسیده است.

همچنین ارزش داخلی آن برابر 10 هزار تومان بوده که در انتهای اسفند به 30 هزار تومان می‌رسد. در هشت ماهه سال جاری نیز ارزش هر کیلو پیاز صادراتی تقریبا ثابت و برابر 40 سنت است.

نکته پایانی

همان­طور که گذشت در هشت ماهه سال جاری 195.3 هزار تن پیاز  با ارزش 78 میلیون دلار  صادر شده است که نسبت به هشت ماهه سال قبل  71 درصد از لحاظ ارزشی رشد داشته و از نظر وزنی نیز کاهش 42 درصد داشته است.

ارزش هر تن پیاز صادراتی برابر 400 دلار است که نسبت به هشت ماهه سال قبل 194 درصد رشد داشته است. صادرات پیاز می‌تواند به افزایش قیمت داخلی آن منجر شود. وقتی که بخشی از تولید پیاز در کشور برای صادرات به کشورهای دیگر ارسال می‌شود، عرضه داخلی برای پیاز کاهش می‌یابد. این باعث می‌شود تا کمبود پیاز در بازار داخلی ایجاد شود و در نتیجه قیمت آن افزایش یابد. 

برای همین منظور گمرک در اطلاعیه ‌ای اعلام کرد: براساس مصوبات ستاد تنظیم بازار و نظر وزارت جهاد کشاورزی، محدودیت ‌ها در مورد صادرات پیاز و گوجه فرنگی به زودی اعلام می‌شود.

 پایان پیام//