مالیات به عنوان رکن رکین هر نظام دموکراتیک و پیشرو نقشی حیاتی در توسعه اقتصادی و گسترش عدالت اجتماعی ایفا می کند به همین دلیل بسیاری از کشورهای در حال توسعه همچون ایران نیازمند توجه بیشتر به نظام مالیاتی و نقش آن در تغییر روندهای مختلف سیاسی اقتصادی حاکم بر کشور هستند.
به گزارش خبرنگار بازار نیوز، با این حال در طراحی هر موضوع مرتبط با سیاست گذاری اقتصادی، خصوصاً اصلاحات مالیاتی، شناخت معیارها و اصول راهنمای مربوطه ضروری است زیرا وجود معیارهای مشخص و علمی از مجادله های سیاسی و پوپولیستی در طراحی اصلاحات مالیاتی جلوگیری می کند و باعث می شود سیاست گذار به جای درگیر شدن در مجادلات بیهوده، بتواند با ارزیابی سیستم های مختلف براساس این معیارها دست به انتخاب بزند که این کار به اجماع سیاسی در مورد اصلاحات کمک خواهد کرد. بنابراین در هر پروژه مربوط به اصلاحات مالیاتی قبل از انجام هر کاری لازم و ضروری است که به صورت شفاف اهداف و معیارهای راهنمای چنین اصلاحاتی مشخص شود.
هر سیستم مالیاتی به طور اجتناب ناپذیری باعث کاهش یا تضعیف انگیزه ها برای فعالیت های اقتصادی که برآنها مالیات وضع می شود خواهد شد. بنابراین اصلاحات باید به گونه ای انجام شود که تا حد ممکن مداخله در تصمیمات خصوصی افراد و بنگاه ها به حداقل سطح ممکن برسد. آنچه از تجریبات اصلاحی کشورهای مختلف بدست آمده نشان می دهد سیستم مالیاتی نباید بی جهت باعث منحرف شدن انتخاب های جامعه در مورد اینکه چقدر درآمد بدست می آورد و چگونه هزینه می کند، گردد.
همچنین سیستم مالیاتی نباید باعث ترجیح فراغت بر کار شود، یا موجب ترجیح مصرف در مقابل پس انداز و سرمایه گذاری شود. نباید به شکل غیرضروری باعث تغییر یا عدم تغییر تکنولوژی تولید و یا تغییر در تصمیمات مرتبط با شیوه تأمین مالی یا انتخاب شکل قانونی سازمان دهی فعالیت های اقتصادی (شرکتی یا غیرشرکتی) شود. سیستم مالیاتی نباید موجب ادغام یا تصاحب مالکیت یک بنگاه توسط بنگاه دیگر صرفاً با انگیزه های مالیاتی شود. نباید تشکیل بنگاه های جدید و یا ریسک پذیری را غیر جذاب کند. نباید باعث تضعیف رقابت در اثر رفتارهای ترجیحی یا تبعیضانه مالیاتی شود.
برای دست یابی به اهداف ذکر شده یعنی یک سیستم مالیاتی که از نظر اقتصادی خنثی است، باید رفتار مالیاتی با کلیه شیوه های کسب درآمد و کلیه شیوه های هزینه کردن آن و کلیه روش های سازماندهی کسب و کار های اقتصادی(یعنی شکل شرکتی یا غیر شرکتی ) یکسان باشد و این نیازمند تعریفی جامع از درآمد است.
در این بین توجه به دو نکته ضروری است :
نخست اینکه از نظر اقتصادی کلیه اخلال ها و منافذ در یک سیستم مالیاتی غیر خنثی ، در نرخ های بالای مالیات در مقایسه با نرخ های پایین تشدید می شوند. به جای افزایش نرخ مالیات بهتر است پایه های مالیاتی را گسترش داد.
دوم؛ براساس اصل عدالت افقی خانواده های با توانایی پرداخت یکسان بدون توجه به اینکه درآمد آنها از چه منبعی تأمین می شود و یا آن را چگونه هزینه می کنند باید بار مالیاتی یکسانی را متحمل شوند. یک سیستم مالیاتی عادلانه اجازه نخواهد داد تا عوامل اقتصادی به شکل قانونی یا غیرقانونی از پرداخت مالیات فرار کنند.
تنها راه دستیابی به رفتار یکسان با افراد یکسان تعریف پایه مالیاتی به شکلی گسترده است. کیفیت اجرای این بخش در نهایت منجر به اعتماد عمومی به دولت و شفافیت در درآمد می انجامد و راه دولت برای غلبه بر معضلاتی همچون فقر را هموار می کند.
سیستم مالیاتی علاوه بر عدالت افقی باید عدالت عمودی را نیز برقرار نماید یعنی افراد با درآمد بالا در مقایسه با افراد با درآمد پایین درصد بیشتری از درآمدشان را به عنوان مالیات پرداخت کنند.
البته در این فقره مانند عدالت افقی اجماعی وجود ندارد گرچه در تحقیقی که وزارت خزانه داری آمریکا در سال 1986انجام داده در مورد اصلاحات اساسی مالیاتی یک فرض ساده را پذیرفته و آن اینکه میزان پرداخت های مالیاتی در بین طبقات مختلف درآمدی نباید به طور اساسی در اثر رفرم مالیاتی تغییر کند.
هر تغییری در توزیع موجود بار مالیاتی اگر مطلوب تشخیص داده شود باید از طریق تعدیل معافیت های شخصی، معافیت های پایه و جدول نرخ های مالیاتی انجام شود. و چنین تغییراتی نباید از طریق وضع مالیات سنگین تر بر برخی منابع درآمدی یا برخی شکل های هزینه کردن درآمد اعمال شوند زیرا هم خنثی بودن اقتصادی و هم عدالت افقی را تحت تأثیر قرار می دهند. بنابراین زیرک بودن سیاستگذار در اجرای سیاست اقتصادی می تواند بسیار موثر باشد.
بستن مالیات بیشتر بر مصرف تنها موجبات فقر غذایی و یا کاهش قدرت خرید را به دنبال خواهد داشت. رشد درآمد مالیاتی از این بخش و نادیده گرفتن سطوح بالاتر مالیاتی در پرونده های اقشار ثروتمند می تواند به افزایش فاصله طبقاتی بیانجامد. ثروتمندان به لطف معافیت های بی دلیل ثروتمند تر شوند و فقرا در اثر این کژکاری مدام فقیرتر می شوند.
بازار نیوز در روزهای اینده به صورت مستمر تجربیات کشورهای مختلف در زمینه اصلاح نظام مالیاتی را بررسی و به صورت گزارش های هفتگی در معرض دید خوانندگان عزیز می گذارد.
لینک کوتاه خبر: bzna.ir/00032X
نظرات کاربران
آخرین اخبار
