به گزارش بازار نیوز، هزینه‌های سلامت جزو مهم‌ترین هزینه‌های دولت‌ها محسوب می‌شوند. به طوری که در حدود 7 درصد از محصول ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهند. یکی از راهکارها برای کاهش هزینه‌های پیشگیری از عواملی است که موجب به خطر افتادن جان انسان می‌شود. در هزینه‌های وارد شده نوشدارو بعد از مرگ سهراب نباشد. عواملی همچون آلودگی هوا و استفاده از تنباکو و سیگار مهم‌ترین دلایلی‌اند که در سطح جهانی سلامت انسان را به خطر می‌اندازند. هر ساله بیش از 5 میلیون نفر بر اساس استفاده از دخانیات در جهان جان خود را از دست می‌دهند و اگر این روند ثابت بماند دخانیات بیش از 8 میلیون نفر را در سال 2030 خواهد کشت که 80 درصد آن در کشورهای درحال‌توسعه اتفاق می‌افتد.

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2030 حدود 23 درصد از افراد بالغ جهان دخانیات استعمال می‌کردند که از این میان 950 میلیون نفر مرد و 170 میلیون نفر زن بوده‌اند. علیرغم افزایش جمعیت جهان بین سال‌های 2007 تا 2013، شیوع دخانیات نسبت به سال 2007 نزدیک به 23 درصد کاهش یافته و تعداد سیگاری‌های جهان در سطح 1.1 میلیارد نفر ثابت مانده است. در مورد ایران متأسفانه آمار رسمی درباره تعداد مصرف‌کنندگان سیگار وجود ندارد، اما آمارهای غیررسمی از وجود 5 میلیون و 300 هزار نفر سیگاری در کشورمان حکایت دارند. متوسط مصرف سرانه هر ایرانی 2.2 نخ سیگار در روز است. بر اساس گزارش سازمان سلامت جهانی، ایران در میان 176 کشور جهان از لحاظ مصرف سرانه در جایگاه 75 قرار دارد. با توجه به این رتبه‌بندی می‌توان دریافت که وضعیت سلامت در ایران مناسب نیست و باید سیاست‌های مناسبی در این زمینه اتخاذ شود.

راهکار فرهنگی و اجتماعی از جمله مهم‌ترین سیاست‌های لازم برای کاهش مصرف دخانیات‌اند. این راهکارها می‌توانند در سطح مدرسه، آموزش‌وپرورش و حتی رسانه به‌خوبی پیاده‌سازی شوند. یکی دیگر از راهکارهای کاهش سیگار سیاست افزایش قیمت است. بر این اساس تقریباً در جهان پذیرفته شده است که افزایش نرخ مالیات بر دخانیات یکی از مقرون به‌صرفه‌ترین روش‌ها برای کاهش مصرف است. در واقع تحقیقات بر روی کشورهای با درآمد بالا نشان می‌دهد که 10 درصد افزایش مالیات بر دخانیات، استعمال آن را بین 2.5 تا 5 درصد کاهش می‌دهد. تجربه جهانی اما از کشش‌های قیمتی متفاوت دخانیات در جوامع حکایت دارد.

بر اساس گزارش سال 2015 سازمان جهانی، 106 کشور مالیات بر دخانیات را به روش‌های گوناگون افزایش داده‌اند. به عنوان مثال آمریکا در فاصله بین سال‌های 1990 تا 2014 به دلیل افزایش 5 برابری مالیات توسط ایالت‌ها و شش برابری آن توسط دولت، قیمت محصولات دخانی را تا 350 درصد افزایش داد. این امر تأثیر بسزایی بر کاهش مصرف سیگار در این کشور داشت.

اگرچه کشورهای با درآمد متوسط و پایین نیز برنامه افزایش مالیات را اجرا کرده‌اند اما همچنان به طور قابل توجهی نسبت به کشورهای توسعه یافته نرخ مالیاتی کمتری بر روی این کالا وضع می‌کنند. این موضوع نشان می‌دهد که کشورهای با درآمد کم یا پایین همچنان می‌توانند برای گران‌تر کردن سیگار و در نتیجه کاهش مصرف آن، نرخ مالیات را افزایش دهند. در ایران نیز بر اساس قانون جامع کنترل دخانیات مصوب سال 1385، دولت موظف است که هر ساله از طریق مالیات قیمت سیگار را 10 درصد افزایش دهد. در بودجه سال 95، بر قیمت هر نخ سیگار وارداتی 500 ریال و هر نخ سیگار تولید داخل یکصد ریال و بر قیمت هر نخ سیگار تولید مشترک 350 ریال مالیات وضع شد. در بودجه سال 96 نیز مالیات هر پاکت انواع سیگار تولید داخلی به میزان بیست ۲۰ درصد و وارداتی به میزان سی ۳۰ درصد قیمت خرده‌فروشی تعیینشده است. اما علیرغم تلاش‌های بسیار، قیمت آن نسبت به سایر کشورهای جهان همچنان پایین است. یک فرد در کانادا برای خرید روزانه یک پاکت سیگار، باید 8 درصد از محصول ناخالص داخلی سرانه را هزینه کند در حالی که در ایران برای خرید همان پاکت سیگار با همان مارک باید 3 درصد هزینه نماید.

یکی از دلایلی که همواره مخالفان افزایش مالیات سیگار مطرح می‌کنند موضوع قاچاق این کالا است. در حال حاضر بیش از 20 درصد از سیگارهای موجود در کشور قاچاق بوده و بنابراین مالیات بر سیگار حاشیه سود قاچاقچیان را افزایش خواهد داد. اما تجربه کشورهای بی‌شماری همچون کانادا، اسپانیا، انگلستان نشان می‌دهد که افزایش مالیات به همراه سیاست‌هایی که موجب افزایش هزینه‌های قاچاق سیگار می‌شوند، می‌تواند مؤثر واقع شود. بنابراین در ایران هم باید با افزایش مالیات، هزینه‌های مصرف سیگار را افزایش داد. اگرچه در کشور تابه‌حال اقدامات مفیدی در این زمینه انجام شده، اما هنوز از شرایط مطلوب فاصله داریم.