گروه بورس، بانک و بیمه بازارنیوز: وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) اگرچه ظاهرا تنها به عنوان متولی امور صنعت و نظام توزیع در بازار داخلی شناخته می‌شود ولی در واقع یکی از مسولیت‌های اصلی این وزاتخانه، مدیریت و نظارت بر تجارت خارجی شامل صادرات و واردات کالاها و قسمتی از خدمات (مانند بخش فنی مهندسی) است. در راستای همین مسولیت است که این وزارت عضو کمیسیون اقتصادی دولت، شورای پول و اعتبار، کمیسیون ماده یک و چندین کمیسیون اقتصادی و سیاستگذاری دیگر است که هم به سیاستگذاری در عرصه تجارت خارجی اقدام می‌کند و هم عهده‌دار مسئولیت‌های اجرایی مانند مدیریت و نظارت بر فرآیند ثبت سفارشات واردات و صادرات، مدیریت و برنامه‌ریزی برای تأمین مواد اولیه وارداتی واحدهای تولید، پیشنهاد موثر برای میزان و نرخ عوارض گمرکی به دولت، تخصیص تسهیلات ارزی به بنگاه‌های صنعتی نیز می باشد. به همین دلیل وزارت صمت به طور مستقیم و غیرمستقیم بر بازار ارز تأثیرگذار است. به عنوان مثال، ایجاد محدودیت در عملیات ثبت سفارش به سادگی می‌تواند باعث اختلال در بازار ارز گردد. به عنوان مثال دیگر در حالی‌که کاهش تعرفه گمرکی باعث افزایش واردات و تقاضای بیشتر ارز می‌شود، مشوق‌های صادراتی برعکس عمل می‌کند و اثر کاهشی بر نرخ ارز دارد. لذا وزیر محترم صمت جناب آقای شریعتمداری که از شهریور 1396 مسؤولیت این وزارتخانه را در اختیار گرفته‌اند نیز باید در برخی موارد در خصوص اختلالات بازار ارز پاسخگو باشند. برخی از سوالات مرتبط با ایشان در ادامه آمده است.

جناب آقای شریعتمداری وزیر محترم صمت؛

• بیش از 70 درصد کالاهای وارداتی، مواد اولیه، واسطه ای و سرمایه‌ای است که واردات بخش عمده آن توسط صنایع کشور صورت می‌گیرد. آیا برای تأمین مستمر و مداوم مواد اولیه مورد نیاز واحدهای صنعتی (که سبب مدیریت تقاضای ارز نیز می‌شود) برنامه‌ای مدون و زمانبندی شده در آن وزارتخانه وجود دارد؟
• مستحضرید که عملیات ثبت سفارش‌ ابزار بسیار مناسبی برای مدیریت تجارت و به تبع آن مدیریت بازار ارز و در عین حال مدیریت تولید در کشور است. چرا در دوره مدیریت جنابعالی نه تنها از این ابزار به نحو مناسبی به نفع مدیریت بازار ارز استفاده نشده بلکه بعضاً سوءاستفاده از آن باعث اختلال در بازار ارز نیز شده است؟ ثبت سفارش 6481 خودروی لوکس (و گران قیمت) آن هم در زمان بسته بودن سایت رسمی ثبت سفارش که متأسفانه باعث واردشدن شوک بی دلیل به بازار ارز شد آن هم در شرایطی که کشور با مشکل منابع ارزی مواجه بود، تنها یک نمونه از این ضعف­های مدیریتی است. همچنین ایجاد محدودیت بی دلیل و بی موقع ثبت سفارش باعث شد بزرگترین جهش تاریخی دلار در کشور (افزایش 4000 تومانی نرخ دلار از 25/4/1397 تا 8/5/1397) در دوره شما اتفاق افتد.
• عمده مشکلات مربوط به کالاهای صنعتی مانند خودرو، پوشک و کالاهای بهداشتی و حتی مشکلات مربوط به صنایع پایین دست پتروشیمی در حالی رخ داده که وزارتخانه صمت و شخص وزیر مسؤولیت مستقیم این امور را بر عهده داشته و بعضاً به طور مستقیم تصدی‌گری در برخی از بخش‌های مذکور نیز داشته‌اند. با این حال، بارها مشکلات این بخش‌ها به بازار ارز سرریز شده است. لطفا بفرمایید در خصوص حل مشکلات این بخش‌ها که خود نوعی اصلاح در بازار ارز کشور است چه تدابیر موثری اندیشیده‌اید؟

آقای وزیر،

• جنابعالی همواره از افزایش نرخ ارز دفاع کرده‌اید در حالی‌که بیش از 70 درصد واردات کشور را مواد اولیه، واسطه‌ای و سرمایه‌ای تشکیل می‌دهد و بخش عمده‌ای از آن مورد استفاده صنایع کشور است. لطفا بفرمایید وقتی اقتصاد و بطور خاص صنایع کشور به شدت به مواد اولیه وارداتی وابسته هستند، اثر نهایی افزایش نرخ ارز به نفع کشور خواهد بود یا به ضرر آن؟ لطفا محاسبات مربوط به استدلال خود را منتشر فرمایید.
• تجربه نشان داده که با افزایش نرخ ارز، تورم به شدت افزایش می‌یابد. در این شرایط، برای "حمایت از مصرف‌کننده"، کنترل قیمت‌ها و تنظیم بازار که از مسؤولیت‌های مستقیم جنابعالی است، چه تدابیری اندیشیده‌اید؟

آقای وزیر؛

نقش وزارت صمت در بازار ارز تعیین کننده است. این وزارت می‌تواند با ساماندهی امور تجاری و بهبود فرآیندها، مدیریت واردات از طریق مدیریت ثبت سفارش و برنامه‌ریزی برای واردات مواد اولیه مورد نیاز صنایع کشور (با توجه به شرایط ارزی)، بهترین کمک را به مدیریت بازار ارز نماید ولی متأسفانه شواهد تجربی نشان داده که شما کمترین استفاده­ای از این امکانات برای هدف مذکوربه عمل نیاورده‌اید و تعجب آورتر این که همیشه گفته‌اید بازار ارز را از بخش‌های بانکی پیگیری کنیم؟ (رجوع شود به اینجا)