گروه نفت و انرژی بازارنیوز : تعدادی جملات تکراری هستند که با هر بار سقوط قیمت نفت در رسانهها مطرح میشوند در حالی که برخی از آنها اغلب اشتباه یا گمراه کننده هستند. یکی از این جملات که معمولا در خصوص عکس العمل کوتاه مدت عرضه نفت اغراق می کند معمولا فرض میکند که کاهش قیمت به کمتر از هزینه قابل تحمل (وقتی سود به صفر میرسد) باعث بسته شدن چاههای نفت خواهد شد. شواهد تاریخی نشان میدهند که عرضه زمانی عکس العمل نشان میدهد که سرمایهگذاری و حفاری کمتری رخ داده باشد. این بدان معناست که تاخیر قابل توجهی بین کاهش قیمت نفت و کاهش تعداد چاهها (عرضه) وجود دارد. ولی هزینه نهایی تولید نفت در کوتاه مدت بدلیل این که فارغ از هزینه سرمایهای است، نوعا بسیار اندک است: معمولا تولید حتی در مناطقی که هزینه تولید آن بسیار بالا است، فورا کاهش نمییابد. نمودار زیر، نتایج بررسی اخیر بانک فدرال رزرو دالاس در رابطه با هزینههای نهایی کوتاه مدت و بلند مدت را نشان میدهد. مقادیر میانگین غیروزنی هستند لذا ممکن است خیلی بالا باشند.
وقتی عرضه کاهش نمییابد بهانههای متعددی مطرح میشوند: به عنوان مثال مطرح می شود که اجارهنامههای اراضی نیاز به کار دارند و یا باید تعلیق شوند یا تولیدکنندگان مجبورند برای تامین هزینههای بدهی خود و دیگر موارد تولید را ادامه دهند. اکثر این توجیهات نشان دهنده این واقعیت هستند که بسیاری افراد در درون این صنعت (یا کسانی که از بیرون به آن نگاه میکنند)، این فرض را در ذهن خود دارند که بالا بودن قیمتها شرط ضروری بقای صنعت است؛ چه برسه به اینکه مسئله رشد صنعت هم مطرح باشد.
گفته شد که قیمتهای امروز آنقدر پایین هستند که اگر در همین سطح بماند بسیاری از شرکتهای نفتی کوچک با این وضعیت نمیتوانند ادامه دهند. در واقع، تعداد قابل توجهی از تولیدکنندگان نفت شیل طی 5 سال اخیر ورشکسته شدهاند. به نظر میرسد بدهیهای سنگین سالهای آغازین صنعت شیل زمانی که گرفتن زمینهای وسیع مهمتر از سودآوری این فعالیت بوده، از علل این مهم بوده است. اما افت ۴۰ درصدی قیمت فعلی بسیار شبیه افت شدید قیمت نفت در سال ۱۹۹۸ که شدیدترین افت تاریخ مدرن بود، باشد. با پذیرش قیمت ۳۰ دلاری برای نفت، این قیمت آنقدر هم متفاوت از میانگین روند تاریخی قیمت نیست (همانطور که نمودار زیر نشان میدهد). اگرچه صنعت نفت شیل ایالات متحده، به نسبت پر هزینهتر از اکثر تولیدات در دیگر نقاط دنیا است.
شکل زیر پاسخهای گزارش فدرال رزرو دالاس در رابطه با هزینههای نهایی کوتاه مدت تولید در آمریکا (با تمرکز بر حوزه شیل) را هم از دید روند و هم از لحاظ میانگین نشان میدهد. (در اینجا هم میانگین غیروزنی است و این بدان معناست که تولیدکنندگان کوچک که هزینه تولید بالاتری دارند میانگین را بالاتر نشان میدهند). این نمودار نشان میدهد که تولیدکنندگانی وجود دارند که فکر میکنند میتوانند با قیمتی پایینتر از ۳۰ دلار در هر بشکه هم به تولیدات خود ادامه دهند ولی بسیاری از آنها به سادگی تعطیل خواهند شد.
مجددا باید متذکر شد که ممکن است بسیازی از شرکتها به تولید ادامه دهند در حالی که مشمول فصل 11 ورشکستگی شده و تلاش میکنند تا مسائل مالی خود را سازمان دهی مجدد کنند. اما کماکان کاهش کوتاه مدت عرضه شیل هم ممکن است. بدون شک، این وضعیت برای بسیاری از رقبا بخصوص در اوپک پلاس - که در حال جنگ با شیل امریکا هستند- خوشایند خواهد بود. ولی اثر اصلی وقتی رخ میدهد که چاه های موجود کاهش یافته و چاههای جدید نتوانند آنها را جبران کنند. سوال اصلی بازار و اوپک پلاس این است که آیا آنها میتوانند قیمت ۳۰ دلاری نفت را برای ماههای طولانی که نیاز خواهد بود تا مازاد عرضه 6-8 میلیون بشکه در روز را جبران کنند، تحمل کنند؟
بنابراین، حداقل قیمت میتواند خیلی پایین بیاید ولی در قیمتهای کمتر از ۳۰ دلار احتمال این که تولید شیل آمریکا به سرعت کاهش یابد میتواند تصورات تجار نفتی را تغییر دهد بطوری که فکر کنند کف قیمتی همین قیمت است. به هر حال، در زمان بسیار کوتاه مدت مثل روز یا هفته، قیمت ممکن است تا 20 دلار هم کاهش یابد. شاید باید اشکهای زیادی در ریاض، مسکو یا بغداد ریخته شود تا فریادهای دردناک در حوضچههای شیل شنیده شود.