رویکرد دولت در مقابل رکود مسکن تحریک تقاضای مسکن است اما طی سالیان گذشته آنقدر قیمت مسکن افزایش داشته و درآمد مشاغل تغییری نکرده که به نظر میرسد راهکار وام 80 میلیونی نه به قشر کم درآمد جامعه کمک خواهد کرد و نه مسکن را از رکود خارج میکند
به گزارش خبرنگار بازار نیوز، بازار مسکن گویا به خواب فرو رفته است و بعد تلاش فراوان مسئولین در تکان دادن آن به نظر میرسد تمایلی برای بیدار شدن ندارد. مسئولین نیز تنها از یک ابزار برای بهبود شرایط مسکن در کشور استفاده میکنند و آنهم پرداخت وام مسکن است. ولی آیا پرداخت وام میتواند گرهگشا باشد؟ چه کسانی میتوانند از این وامها استفاده کنند؟
حداقل حقوق در ایران در حدود یکمیلیون تومان است و بسیاری از خانوادههای ایرانی و تهرانی با همین یکمیلیون زندگی خود را میگذارند. حال اگر فردی بخواهد از تسهیلات وام 80 میلیونی مسکن استفاده کند باید نصف آن را سپردهگذاری انجام دهد و این سپرده را نزد بانک نگه دارد. بهاصطلاح گفته میشود سپرده در بانک بلوکه میشود. یعنی برای دریافت وام 80 میلیونی باید 40 میلیون را در بانک مسکن نگه دارید. اما با همین حداقل حقوق یکمیلیون تومان درصورتیکه فرد نصف پول خود را هم هرماه پسانداز کند 80 ماه طول خواهد کشید تا این سرمایه جمع شود. با این شرایط حقوقی چطور میتوان انتظار داشت افرادی که بهتازگی ازدواج کردند بتوانند چنین پولی را داشته باشند. به نظر میرسد این کارها و این وامها راهگشا نیست و تقاضای دریافت وام مسکن دیگر صف خریدی برایش تشکیل نمیشود.
مسئولین طبقات ضعیفتر جامعه را برای دریافت وام 80 میلیونی هدف قرار دادهاند. زیرا وام را تنها به خانه اولیها میدهند و در صورت متأهل بودن زوجین میتوانند درمجموع 160 میلیون وام دریافت کنند. زوجینی که یا بهتازگی ازدواج کردند یا مدتزمان طولانی را در آرزوی خانهدار شدن گذراندهاند. در کشورهای توسعهیافته دنیا برای مسکن وامهای با بهره پایین تعیین میکنند تا مردم بتوانند قابلیت پرداخت آن را داشته باشند و از سوی دیگر سعی دارند که بیشتر قیمت مسکن را وام دهند و حتی در برخی از کشورها این رقم تا 90 درصد قیمت ملک نیز میرسد.
بحث سود بانکی وامها نیز خود داستان مفصلی است. سودهای اعلامشده برای وامهای 80 میلیونی 9.5 درصد است. شایعاتی طی چند ماههای گذشته پخش شده بود که امکان دارد سود این وامها کاهش یابد یا مدتزمان اقساط آنها افزایش یابد. اما مدیرعامل بانک مسکن در جدیدترین مصاحبه خود میگوید: کاهش نرخ سود 80 میلیونی خرید مسکن که در حال حاضر برای بافتهای فرسوده 8 درصد و برای سایر مناطق 9.5 درصد است، کاهش نخواهد یافت و افزایش مدت بازپرداخت که در حال حاضر 12 سال است، در دستور کار بانک مسکن نیست. محمدحسن مرادی، مجری طرح و برنامه بانک مسکن در مصاحبه تیرماه خود گفته است: هیئتمدیره بانک مسکن هفته گذشته افزایش ضریب پلکانی اقساط تسهیلات صندوق پسانداز مسکن یکم را از 3 به 5 درصد افزایش داد تا مبلغ این اقساط در سال اول کاهش یابد. وی ادامه میدهد: در حالت عادی مبلغ اقساط صندوق پسانداز مسکن یکم در تهران برای وامهای 80 میلیون تومانی در سال اول حدود یکمیلیون تومان بود ولی اقدام اخیر بانک و افزایش ضریب پلکانی اقساط از سه به پنج درصد، این مبلغ باز هم ده درصد کاهش یافت و به حدود 800 هزار تومان رسیده است. با یک محاسبه ساده ریاضی مشخص میشود متقاضیان وام بانکی باید 71 میلیون بیشتر از میزان دریافت شده 151 میلیون تومان بازپرداخت انجام دهند.
بهطورکلی به نظر نمیرسد وامهای بانکی راهحل بحران مسکن کشور باشند. زیرا ازیکطرف سهم کمی از قیمت خانه را پوشش میدهند و از طرف دیگر درصد پایینی از مردم میتوانند از پس اقساط آن بر بیایند. متوسط قیمت هر متر مسکن در شهر تهران طبق گفته بانک مرکزی در حدود 4 میلیون صد هزار تومان است و با تصور یک خانه 60 متری! این وامها کمتر از 32 درصد قیمت را پوشش میدهند. آنقدر کلاف مسکن گره خورده است که با این راهحلهای ساده نمیتوان آن را نجات داد. ازیکطرف خانههای خالی بسیاری روی دست سرمایهگذاران مانده است و از طرف دیگر آنقدر قیمت ملک بالا است که تقاضاکنندگان توانایی نزدیک شدن به آن را ندارند.