گروه پرونده ویژه بازارنیوز- سیدمهدی میرحسینی؛ در یکی دیگر از سلسله مقالات مرتبط با پرونده پژوهشی"تجربه جهانی الزامات ساختاری مبارزه با پدیده قاچاق کالا"، به تبیین تجربه عملیاتی دولت کره جنوبی در طراحی و اجرای شیوه های نوین مقابله با پدیده سازمان یافته قاچاق کالا و خدمات، به عنوان یکی از موفق ترین حاکمیت های آسیایی پیشگام در این حوزه، پرداخته می شود.

الف) اقتصاد کره جنوبی در یک نگاه

اقتصاد کره جنوبی، یک اقتصاد ترکیبی بسیار توسعه یافته است. کره با تولید ناخالص داخلی اسمی، 2.24 کوادریلیون پوند (1.72 تریلیون دلار آمریکا)، چهارمین اقتصاد بزرگ در آسیا و دوازدهمین اقتصاد بزرگ در جهان است. این کشور در جهان تجارت، به دلیل توسعه اقتصادی سریع خود از یک کشور توسعه نیافته به یک اقتصاد پیشرفته و  با درآمد بالا در چند دهه اخیر، به شدت مورد توجه قرار گرفته است که همین امر موجب شد به سرعت به سازمان تجارت جهانی، OECD و G20 بپیوندد.

کره جنوبی پس از بحران مالی 2008 و پاندمی کووید-19،  یکی از سریع‌ترین رشدهای اقتصاد جهانی تا اوایل قرن بیست و یکم را تجربه کرده است. سیستم آموزشی کره جنوبی و ایجاد جمعیتی با انگیزه و تحصیل­کرده، تا حد زیادی عامل تحریک رونق فناوری پیشرفته و توسعه اقتصادی در این کشور بود.

از آغاز هزاره جدید، کره جنوبی شروع به تطبیق یک استراتژی اقتصادی صادرات محور برای تقویت خود کرد. در سال 2022، کره جنوبی نهمین صادرکننده و نهمین واردکننده بزرگ در جهان بود.

صندوق بین‌المللی پول در سال 2023، کره جنوبی را  به دلیل بدهی کم دولتی و ذخایر مالی بالا که می تواند به سرعت برای رفع هر گونه شرایط اضطراری مالی مورد انتظار، بسیج شود، منعطف ترین اقتصاد جهان در برابر بحران‌های مختلف مالی در یک قرن اخیر معرفی کرد.

کره جنوبی یکی از معدود کشورهای توسعه یافته ای بود که توانست از رکود اقتصادی در دوران رکود بزرگ جلوگیری کند. نرخ رشد اقتصادی این کشور در سال 2010 به 6.2 درصد رسید که نشان از بهبودی پرشتاب نسبت به نرخ رشد اقتصادی 2.3 درصدی در سال 2008 و 0.2 درصد در سال 2009، بود. علیرغم رشد بالای اقتصاد کره جنوبی و ثبات ساختاری، این کشور به دلیل درگیری های مکرر با کره شمالی در بحران های نظامی، با آسیب به رتبه اعتباری خود در بازار سهام مواجه شده است.

در حال حاضر کره جنوبی یکی از کشورهایی است که دارای سیستم‌های بهداشتی عالی، فناوری زیست پزشکی و فناوری هوش مصنوعی در سطح بسیار بالایی است است. بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که با استفاده از فناوری هوش مصنوعی، کره جنوبی یک کشور پیشرو در صنعت زیست پزشکی خواهد بود.

در جدول 1، وضعیت شاخص های کلان اقتصادی کره جنوبی در سال های اخیر و پیش بینی سال 2024 میلادی قابل ملاحظه می باشد:

جدول 1. وضعیت شاخص های کلان اقتصادی کره جنوبی

Source: https://www.globaldata.com

ب) تجربیات دولت کره جنوبی در فرآیند مبارزه با قاچاق کالا و خدمات

•           برنامه ریزی مدون حقوقی برای اجرای سیاست های نظارتی ویژه در حوزه صادرات و واردات

 پس از بحران مالی 2008 میلادی در جهان، کره جنوبی دچار یک خلل ساختاری عمیق در بخش تجارت خارجی خود بود؛ بدین صورت که از فوریه 2009، حجم عظیمی از سرمایه های داخلی، جذب اقتصاد زیرزمینی و توسعه واردات و صادرات کالاها و خدمات به صورت قاچاق می شد و از آنجا که این حوزه، سود سرشاری را نصیب فعالان خود می­کرد، بازگشت سرمایه­یِ ناشی از صادرات کالای قاچاق نیز در بخش رسمیِ سازوکارهای مالی و اقتصادی کره­ وارد نمی شد و به گفته لی میونگ باک، رئیس جمهور وقت این کشور، یک دولت زیرزمینی قدرتمند و سازمان یافته، به موازات دولت رسمی این کشور، در حال فعالیت اقتصادی پر رونق بود.

همین امر موجب شد که از آوریل 2009 و در پی شکاف  ایجاد شده فی ما بین آمارهای رسمی و غیررسمی مرتبط با میزان کسری تراز پرداخت های کره جنوبی و افزایش نامعقول و سنگین حجم بدهی خارجی این کشور، بیانیه مشترک اضطراری وزارت تجارت، صنعت و انرژی کره و اداره گمرکات این کشور، نسبت به مسئله بغرنج صادرات و واردات غیر رسمی کالاهای تجاری، صادر گردد.

در این بیانیه، میورا لی چان، وزیر وقت این وزارتخانه همراه با پنگ جی ساتوشی، رئیس اداره گمرکات کره جنوبی، خطر ناشی از کاهش دوباره رشد اقتصادی در اثر ورود و خروج کالای قاچاق از مبادی زمینی، هوایی و دریایی این کشور را هشدار دادند و خواستار یک همفکری و اقدام عمومی و فراگیر در جهت جلوگیری از ادامه ی چنین شرایطی شدند.

 در ژوئیه 2009، پس از 2.5 ماه جلسات برگزار شده توسط مدیران و پژوهشگران عملیاتی این دو نهاد مالی و اقتصادی کره، برنامه مدون پیشنهادی 175 صفحه ای شامل الزامات حقوقیِ جدیدِ نظارت بر محصولات تجاری و استراتژیک، خواه مشمول عوارض مالیات غیرمستقیم باشند یا نباشند، دستورالعمل های اجرایی مقامات مجری قانون در این حوزه و همچنین نحوه ارتباط موثر و پویای نهادهای متولی و درگیر در مقوله مبارزه با قاچاق کالا و خدمات به پارلمان کره جنوبی ارائه گردید و پس از 10روز بحث و بررسی نمایندگان مجلس، 37 ماده قانونی و مفاد اجرایی از 45 تبصره قانونی پیشنهاد شده در این برنامه، به تصویب رسیده و برای پیاده سازی به نهادهای ذیصلاح، ابلاغ گردید. در برنامه ریزی مدون حقوقی جدید، اداره گمرکات کره جنوبی، به عنوان متولی و مسئول اصلی مبارزه با قاچاق سازمان یافته کالا و خدمات، مسئولیت نظارت، اقدام و پیگیری های مربوطه را بر عهده دارد.

•           ارتقا سطح همکاری دولت کره جنوبی و نهادهای بین المللی در مبارزه با قاچاق

همان طور که در سطور  بالا ذکر شد، صادرات و واردات غیرقانونی و قاچاق کالاهای اساسی و استراتژیک به ویژه قاچاق مواد غذایی و دارو از سال های ابتدایی دهه اول هزاره جدید، شهروندان کره ای را در شرایطی سختی قرار می داد و این امر در بحبوحه ی پاندمی کرونا، به اوج خود رسید و موجب افزایش بی رویه و فزاینده قیمت ها در بازار شد. همین امر موجب گردید که در سپتامبر 2020، اداره گمرکات کره جنوبی، درخواست گسترش همکاری های دو و چند جانبه را در جهت بهبود وضعیت، به سازمان جهانی گمرک (WCO) و کمیسیون ضد قاچاق آسیا و اقیانوسیه، اعلام دارد. همچنین پس از 6 ماه از توسعه این همکاری ها و بهتر شدن شرایط اقتصاد داخلی در کره جنوبی و کاهش چشمگیر حجم قاچاق کالاهای استراتژیک، دولت کره کمک های دیگری را نیز از دپارتمان مبارزه با قاچاق کالای اینترپل و اتحادیه گمرکات آسیای جنوب شرقی، دریافت کرد. در اواسط سال 2021، اداره گمرکات کره جنوبی اعلام کرد که ارتقا سطح همکاری دولت با نهادهای مرتبط بین المللی در مبارزه با قاچاق، موثر واقع شده و شاهد کاهش قابل توجه و محسوس در قیمت کالاهای اساسی و استراتژیک و کنترل بازار غیررسمی بود.

•           ارتقا سطح آموزش های علمی و عملیاتی مبارزه با قاچاق در کره جنوبی

در سال 2023، آکادمی آموزش های ضد قاچاق اداره گمرکات کره جنوبی با همکاری دانشگاه ملی سئول، اقدام به برگزاری دوره های آموزشی علمی و عملیاتی جدید در حوزه یادگیری رویکردهای جدید ضد قاچاق کرد. این آموزش های   3 ماهه و 6 ماهه فشرده، با حضور اساتید و مدیران برتر گمرکی از سراسر جهان بویژه کشورهای موفق در زمینه مبارزه با قاچاق نظیر اقتصادهای اتحادیه اروپا، به صورت فرآیند آموزشی ضمن خدمت، برای تمامی کارکنان و سرپرستان سازمان های درگیر و متولی امر مبارزه با قاچاق کالاها و خدمات در کره جنوبی به صورت حضوری و آنلاین برگزار گردید. به گفته­ی ریاست اداره گمرکات کره، برگزاری چنین دوره های مهارت افزاییِ  فراگیری، موجب افزایش بهره وری سازمانی در مسیر مبارزه با قاچاق کالا و خدمات و ارتقا سطح توانمندی های علمی و عملیاتی کارکنان خواهد شد.

ج) پیشنهاداتی برای مبارزه با قاچاق کالا در ایران (ناظر بر تجربه کره جنوبی)

بازبینی و بازنگری در مقررات، قوانین و بندهای حقوقی مرتبط با آئین نامه مبارزه با قاچاق کالا و خدمات در کشور، می بایست یکی از اقدامات اساسی، مهم و عاجل در دولت سیزدهم تلقی گردد؛ زیرا نتایج حاصل از تجربه عملیاتیِ کشورها در بستر مبارزه با قاچاق کالا و خدمات که در سلسله مقالات این پرونده پژوهشی نیز قابل مشاهده است، نشان می دهد اکثر بازیگران موفق در این عرصه، دست به تغییرات اساسی و بنیادین در قوانین و مقررات داخلی خود زده اند که حکایت از اهمیت این مسئله در بهبود رویکردهای مقابله ای با قاچاق کالا و خدمات دارد.

تجربه موفق دولت کره جنوبی در برگزاری دوره های تخصصی آموزش های پیشرفته ضد قاچاق نشان می دهد که  اهتمام ویژه به آموزش های ضمن خدمت کارکنان سازمان های متولی مبارزه با قاچاق کالا و خدمات و ارتقا سطح دانش و آگاهی این افراد به ویژه کارکنان سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران، می تواند راهکاری مناسب و کارا در بستر مواجه با این پدیده شوم اقتصادی، تلقی گردد.

ارتقا سطح همکاری ها و مشارکت های سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران و نهادهای رسمی جهانی و سازمان های مردم نهاد بین المللی در حوزه مبارزه با قاچاق کالا و خدمات، قطعا موجب بهبود بسترهای سازمان یافته ی مقابله ای با این پدیده شوم در کشور خواهد شد.

 پایان پیام//