تروریسم به جای توریسم در ترکیه

این روزها خبرهای ناگوار ترکیه دیگر کسی را شگفت زده نمی کند بلکه چنین حوادث تروریستی به برنامه دائمی شهرهای بزرگ این کشور مانند استامبول تبدیل شده است و به شدت صنعت توریسم را در ترکیه با رکود مواجه کرده است.

بازار نیوز - این را همه می دانند که شرط اول در جذب گردشگران خارجی ثبات سیاسی و امنیت پایدار است اما انفجار، کودتا و سرکوب های بعد آن که با چاشنی ترور هم همراه شده جای کمترین تردیدی برای احتراز گردشگران از سفر به این کشور باقی نگذاشته است.

ترکیه از زمانی که اردوغان با برنامه اصلاحات اقتصادی و تسامح سیاسی وارد میدان شد روزهای خوبی را پشت سر گذاشت. روزهایی که اقتصاد ویرانش به سمت رشد و رونق حرکت کرد و شرکت های تولیدی ترکیه به خاطر برنامه های دولت، توانستند بازار کشورهای منطقه را تسخیر کنند، اما دخالت های آنکارا در امور سوریه موجب شد آتش بحران به داخل ترکیه منتقل شود و حالا نه تنها روزهای طلایی صادرات چشمگیر به کشورهای منطقه به پایان رسیده بلکه این کشور دیگر نمی تواند روی مهمترین صنعت ارزآور خود که همان گردشگری خارجی است تکیه کند.

هنوز از درگیری ترکیه با روسیه همزمان با شعله ور شدن آتش جنگ داخلی در شرق و جنوب نگذشته بود که کودتا و بحران بعد از آن سپس ورود رسمی این کشور به باتلاق جنگ نظامی در سوریه موجب شد تا حرکت اقتصادی نوپا در ترکیه در چنین بستری به سمت سقوط حرکت می کند.

کار به جایی رسید که اقتصاد بیستم جهان که افقی درخشان را در آتیه خود داشت اکنون با رشد منفی یک و نیم درصد باید به روزهای سخت تر بیاندیشد.

حوادث دو سال اخیر نشان داد که ترکیه دیگر نمی تواند امیدی به صنعت گردشگری خود داشته باشد. صنعتی که روزگاری می توانست نقطه اتکای اقتصاد این کشور باشد خود برای پیشگیری از نابودی به دولت بحران زده به شدت نیازمند است.

شهرهای آنتالیا، بدروم و ... دیگر در آگهی های شرکت های توریستی دیده نمی شود. کشوری که هم گردشگران اروپایی و روسیه و هم ایرانی و عرب را به خود جذب می کرد اکنون پذیرای دو عده از اشخاص است ؛

تروریست های وهابی که به منظور اعمال فشار برای کسب امتیاز از دولت اردوغان در ترکیه اقدامات تروریستی انجام می دهند و دوم قربانیان همان تروریست ها از کشورهایی مانند لیبی، سوریه و عراق که جان خود را برداشته و به دنبال مکان امن به ترکیه گریخته اند اما در اردوگاه های آن کشور هم امنیت ندارند و به ناچار یا باید جذب همان گروه ها شوند یا به تکدی گری و روسپی گری و.... روی آورند.

ترکیه اولین کشور منطقه نیست که به دلیل بحران یا جنگ گردشگری خود را از دست داده بلکه کشورهایی مانند تونس و مصر و به ویژه اوکراین که از کشورهای مطرح منطقه در خصوص جذب گردشگر بوده اند با مشکلات بسیاری مواجه شده اند اما ترکیه نزدیک ترین کشور به ما و دارای بدترین وضعیت می باشد.

افت ترکیه و فرصت های گردشگری ما

ایران اما فرصت های بسیاری در صنعت گردشگری دارد تا جایگزینی برای ترکیه در منطقه باشد اگر تکانی بخورد.

اولین امتیاز کشور ما، امنیت بی نظیر در منطقه ای است که همه کشورهایش درگیر بحران های داخلی یا جنگ هستند و دومین نکته ای که می توان برای آن حساب باز کرد ثبات سیاسی داخلی است.

از تمام انواع گردشگری های رایج تنها یک نوع آن برای کشور مقدور نیست که البته در شان مردم هم نیست اما سایر گردشگری های رایج مانند اکوتوریسم یا مدیکال توریسم قابلیت هایی است که می توان بر آنها تاکید کرد.

گرچه در سال های اخیر بیمارستان هایی برای درمان بیماران خارجی به ویژه از کشورهای منطقه تاسیس شده است اما با توجه به جمعیت بسیار زیاد پزشکان و نیز امکانات پزشکی از یک طرف و نیز بیماران بسیار زیاد در منطقه می توان با یک برنامه ریزی و انسجام عملی به درآمدهای بیشتری دست یافت.

نکته جالب اینکه طبیعت متنوع ایران خود یک جاذبه توریستی قوی است از سواحل و جنگل های شمال تا پیست های اسکی و قله های مرتفع سلایق بسیاری را جذب می کند. حتی بیابان های مرکزی نیز می تواند بسیاری از گردشگران اروپایی علاقه مند به کویرگردی را مجذوب خود سازد. با این همه کار چندانی برای ارائه خدمات به گردشگران خارجی در این مناطق انجام نشده است.

این در حالیست که دقیقا همان خدمات رفاهی مانند هتل ، رستوران و مراکز تفریحی که می تواند ارز آوری کرده و اشتغال زا باشد با کم توجهی مواجه است. چالش دیگر هم فرهنگ سازی در نوع نگاه به توریست های خارجی است. ای کاش در مدارس به همه مردم آموزش داده می شد که گردشگران خارجی تا چه اندازه می توانند در برطرف کردن بیکاری و فقر مفید باشند.

چه می توان کرد؟

یکی از کارهایی که به شدت برای تسهیل ورود گردشگران ضروری است تسریع در خدمات صدور روادید و نیز تاسیس شرکت های گردشگری خارجی در کشور یا دستکم همکاری با آنان در تاسیس شرکت مشترک برای تبادل گردشگران از جمله این موارد است.

تاسیس مناطق خاص گردشگری خارجی به ویژه در مناطق باستانی و یا مناطق آزاد نیز این قابلیت را دارد که بتواند شرایط را برای جذب گردشگران خارجی بهتر کند. گردشگری مذهبی که در میان مردم منطقه پتانسیل بسیار بالایی دارد از موارد مهمی است که تاکنون مورد غفلت واقع شده است و باید برای آن برنامه ریزی دقیقی انجام داد.

همچنین یکی از مواردی که می تواند به مانند مانعی برای افزایش درآمدهای ارزی مطرح شود وسایل انتقال مسافران است. در حال حاضر ایران با کمبود هواپیما روبه روست و اینجاست که باید از توان و ظرفیت شرکت های خارجی در قالب قرارداد دوجانبه استفاده کرد و ضعف ایران در صنعت هواپیمایی را جبران نمود.

همه می دانیم که در کشورهای اوکراین، سوریه و عراق به دلیل جنگ امنیت پروازی وجود ندارد و به همین دلیل نیز ایکائو (سازمان جهانی هوانوردی )، ایران را مسیری امن برای عبور هواپیماهای تجاری معرفی کرده و با استقبال آنها هم روبه رو شده است، پس اگر هواپیما ها نه به خواست خودشان بلکه به دلیل شرایط نابه سامان در منطقه مجبور شده اند بر فراز ایران پرواز کنند می تواند برگ برنده ای باشد تا بخشی از مسافران را نیز با خود به کشورمان منتقل کنند. اما این ایده نیازمند هماهنگی شرکت های گردشگری ایران با آژانس های خارجی است.

از دیگر مواردی که باید به آن با جدیت اندیشید تغییر فرهنگ و نحوه برخورد با گردشگران است؛ آنها نه میهمان ما هستند و نه نیازمند کمک و نه جاسوس و مزاحم بلکه حضور موقت این مسافران را باید به مانند فرصتی دانست که می تواند اشتغال و درآمد ارزی به همراه داشته باشد آن هم با کمترین هزینه ها. فقط کمی آموزش در داخل و کمی سرمایه گذاری برای تبلیغات برون مرزی لازم است تا صنعت گردشگری به رقیبی برای نفت در تامین بخشی از نیاز های ارزی کشور مطرح شود.

تقریبا در سال های اخیر هیچ اقدام خاصی برای رشد صنعت گردشگری در کشور انجام نشده است اما فرصت های بسیاری هست که هم چنان به صورت بالقوه و البته دست نخورده باقی است. در این میان حتی ادغام سازمان میراث فرهنگی کشور و سازمان ایرانگردی و جهانگردی نیز نتوانسته تاثیر چشمگیری در جذب سیاحان خارجی به کشور و ایجاد اشتغال در این بخش داشته باشد.

گویی همه فراموش کرده ایم که یکی از راه های افزایش درآمد سرانه و نیز رشد تولید ناخالص داخلی همانا توجه به صنایعی است که اصولا بر پایه شرکت ها و بنگاه های زود بازده و کوچک اما فراگیر بنا شده است.

محمد پارسا نجفی