سیاست افزایش نرخ بهره فدرال رزرو میتواند تاثیرات گستردهای بر بازار داخلی و خارجی داشته باشد.
به گزارش خبرنگار بازار نیوز، گمانهزنیهای بسیاری درباره افزایش نرخ بهره آمریکا توسط فدرال رزرو وجود دارد. بعد از بهبود وضعیت اقتصادی آمریکا در سه ماهه اول سال این اتفاق خیلی دوز از ذهن هم نیست، ضمن اینکه ترامپ بارهای تاکید کرده بود که طرفدار نرخ بهره بالا است. اما این افزایش نرخ بهره برای آمریکا کاملا بدون هزینه نخواهد بود. افزایش نرخ بهره به طور قطع سبب بالا رفتن ارزش دلار به نسبت ارزهای جهانی خواهد شد. اتفاقی که یک بار دیگر در ماه دسامبر و هنگامی که نرخ بهره افزایش یافت شاهد بودیم. در حال حاضر دلار آمریکا در با مقایسه سال قبل و در مقابل سبدهای دیگر 20 درصد بالاتر رفته است. تقویت بیشتر از این دلار بر روی صادرات و واردات کشور آمریکا تاثیر خواهد گذاشت و در مقابل تاکید ترامپ مبنی بر بهبود تراز تجاری این کشور قرار دارد. از سوی دیگر یکی از سیاستهای اصلی وی در هنگام کمپینهای انتخاباتی بازگرداندن کارخانههای خارج شده از این کشور و افزایش اشتغال بود اما تقویت دلار سبب خواهد شد هزینههای تولیدکنندگان که اغلب بینامللی و بسیار وابسته به صادرات هستند افزایش یابد.
اما افزایش نرخ بهره فدرال رزرو بر بازار ایران نیز بدون تاثیر نیست. در این مقاله میخواهیم تاثیر آن بر سه بخش ارز، طلا و نفت را بررسی کنیم.
ارز
افزایش نرخ بهره فدرال رزرو سبب میشود تقاضای سرمایهگذاری در آمریکا و حجوم پولها به این کشور افزایش یابد. افزایش سرمایهگذاری نیز به معنی بالا رفتن تقاضای دلار است. یعنی ارزش دلار آمریکا به نسبت سایر ارزها به طور قطع افزایش خواهد یافت یا به عبارت دیگر ارزش پول داخلی کشورهای جهان افت خواهد کرد. اما این اتفاق چه تاثیری بر روی دلار در ایران خواهد داشت؟ واقعیت امر این است که پیشبینی آن بر روی اقتصاد ایران بر خلاف واحد پولی تمام کشورهای جهان بسیار مشکل است. اگر نظام ارزی داخل کشور به صورت شناور بود یعنی دستهای پنهان بازار خودشان قیمت را تعیین میکردند آنگاه باید شاهد کاهش ارزش ریال میبودیم. ولی متاسفانه نظام ارزی شناور مدیریت شده این گونه نیست. تجربه ماه دسامبر و سالهای قبل نشان میدهد دولت هیچگاه تمایلی به افزایش دلار ندارد و با هر عاملی سعی خواهد کرد آن را کنترل کند.
سطح رضایت مردم ایران از دولت بسیار وابسته به قیمت دلار است و در صورت کاهش ارزش ریال از یک سو رضایت مردم از دولتی که قرار است تا چند ماه آینده دوباره رایهای مردم را جمع کند کاهش مییابد و از سوی دیگر انتظارات تورمی جامعه ارتباط مستقیم بر روی قیمت دلار دارد. انتظارات تورمی اگر بالا رود آنگاه تلاشهای چند ساله دولت در کاهش نرخ تورم به زیر 10 درصد از بین خواهد رفت.
به همین دلایل سیاسی پیشبینی قیمت دلار در ایران با مشکلات زیادی همراه است و برای سفتهبازان هموراه ریسک بالایی در این زمینه وجود دارد.
طلا
طی ماههای گذشته و بعد از انتخاب ترامپ به عنوان رئیس حمهور آمریکا طلا نوسانات بسیاری کرده است. بر روی قیمت طلا یک نکته بیش از هر چیز دیگری تاثیر گذار است: نا بسامانیهای سیاسی. انتخابات فرانسه، هلند و آلمان در ماههای آتی و احتمال روی کار آمدن حزبهای راست افراطی در هر سه کشور سبب شده مردم به سمت سرمایهگذاریهای مطمئن همچون طلا روی بیاورند. اما نرخ بهره فدرال رزرو عاملی است که میتواند رشد طلا را متوقف کند.
به طور ساده افزایش نرخ بهره سبب خواهد شد مردم از بازار طلا خارج شده و پولهای خود را برای گرفتن بهره بالاتر وارد بانکهای آمریکا کنند. کاهش تقاضا یک معنی مشخص خواهد داشت: کاهش قیمت.
در کشور ایران نیز طلا کاملا وابسته به قیمتهای جهانی است در صورت کاهش قیمت طلا در جهان به طور قطع قیمت در داخل نیز افت خواهد کرد. اما پیشبینی قیمتی بازار طلا تنها بر روی نرخ بهره فدرال رزرو مخصوصا در شرایط سیاسی امروزه در جهان بسیار سادهانگارانه است.
نفت
افزایش نرخ بهره بر روی سبدهای سرمایهگذاری در دنیا تاثیر خواهد گذاشت و اثر آن بر روی کالایی همچون نفت بسیار کم است. سید محمود حسینپور کارشناس حوزه انرژی در مصاحبه با خبرنگار بازار نیوز گفت: افزایش نرخ بهره فدرال رزرو بر روی انگیزه سرمایهگذاری تاثیر خواهد گذاشت یعنی سرمایهگذاری در بورس آمریکا و طلا با هدف ورود پول به بانک کاهش می یابد. اما اگر بگوییم نفت قسمتی از آن سرمایهگذاری است آنگاه بر روی آن تاثیر خواهد گذاشت ولی به طور کلی قیمت نفت در بازار جهانی را عرضه و تقاضا تعیین میکند و عوامل دیگر همچون نرخ بهره تاثیرات بسیار کمی دارند.
با تمام این وجود در صورتی که دولت سیاست " ثبات ارزی به هرقیمتی" را پیشنگیرد، افزایش نرخ بهره فدرال رزرو بر روی درآمدهای ریالی نفت دولت تاثیر گذار است و آن را افزایش خواهد داد.