چه بر سر بنگاه های صنعتی آمد؟ + سند

در هفته های اخیر اخبار متعددی در خصوص تعطیلی کارخانه ها به گوش می رسد که در این مطلب علت این وضعیت بررسی شده است.

به گزارش بازار نیوز در روزهای اخیر هجمه های هدایت شده و آمیخته با دروغ فراوانی به دولت روانه شد تا تعطیلی بنگاه های صنعتی به پای عملکرد حسن روحانی نوشته شود. اگرچه به بسیاری از این خبرسازی ها تکذیب شد و مشخص شد تعطیلی برخی از این واحدها هم مربوط به دوران دولت قبل بوده است اما برای روشن تر شدن موضوع، نگاهی به آمارهای رسمی مرکز آمار ایران می تواند راهگشا باشد.

بر اساس گزارش کارگاه های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر مرکز آمار ایران، تعداد کارگاه های صنعتی کشور از سال ۸۶ به بعد سیری نزولی داشته و از قله ۱۷۰۶۴ واحد با متوسط ۳.۲ درصد کاهش سالیانه به ۱۴۷۸۷ واحد در سال ۹۱ رسیده است! به عبارت بهتر ۲۸۱۶ واحد صنعتی در فاصله سالهای ۸۶ تا ۹۱ تعطیل شده اند!

از منظر اشتغال صنعتی نیز تعداد شاغلین این بنگاه ها با یک فاصله زمانی یکساله شروع به کاهش نموده و از یک میلیون و ۲۶۲ هزار نفر در سال ۸۷ به ۱ میلیون و ۲۰۶ هزار نفر در سال ۹۱ رسیده است؛ یعنی حدوداً ۲۰۰ هزار کارگر صنعتی در این فاصله بیکار شده اند.

از آغاز بکار دولت یازدهم این روند بهبودی نسبی یافته است؛ به گونه ای که از رشد منفی تعداد کارگاه ها کاسته شده و در دو سال نخست دولت (۹۲ و ۹۳) رشد منفی تعداد کارگاه ها تقریبا به یک سوم کاهش یافته (۱.۱- درصد) و اشتغال صنعتی نیز رشدی ۸.۵ درصدی داشته و با ۱۰۳ هزار نفر افزایش به ۱ میلیون و ۳۰۹ هزار نفر رسیده است.

متاسفانه گزارش مذکور با تاخیری ۲ ساله منتشر می شود و آخرین آمار در دسترس مربوط به سال ۹۳ است. باتوجه به سایر شاخص های آماری در دسترس می توان گفت در سال ۹۴ نیز رشد واحدهای صنعتی نباید مناسب بوده باشد اما با جهش رشد تولید ناخالص داخلی احتمالاً این شاخص در سال ۹۵ بهبودی چشم گیر یافته است.

بهر حال آنچه مسلم است صنعت زدایی از کشور از سال ۸۶ آغاز شده و از سال ۹۱ به بعد از شیب آن تا حد زیادی کاسته شده است. باتوجه به اینکه کاهش و تعطیلی بنگاه ها از سال ۸۶ آغاز شده و منفی ترین رشد تعداد کارگاه ها مربوط به سال های ۸۸ و ۸۹ است باید علت اصلی را به مدیریت نادرست منابع نفتی و بروز بیماری هلندی نسبت داد. یادآوری این نکته لازم است که بالاترین میزان واردات کشور نیز مربوط به سال های اوج درآمد نفتی یعنی بین سال های ۸۷ تا ۸۹ است که نقشی تعیین کننده در تعطیلی این بنگاه ها داشته و خود از نشانه های بیماری هلندی است.