گروه بازار دیجیتال بازارنیوز: با توجه به شیوع ویروس کووید 19 و در راستای کاهش سفرهای شهری و برون شهری با مشارکت وزارت ارتباطات، صدا و سیما، اتاق اصناف ایران، اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی و سایر نهادها و سازمان های دولتی و خصوصی  پویش از خانه بخریم راه اندازی شده است. این پویش با هدف ترغیب مردم به خرید غیر حضوری از جمله خرید اینترنتی راه اندازی خواهد شد. به منظور کسب اطلاع از روند اجرای این طرح و نقش اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی در مدیریت آن مصاحبه ای را با جناب آقای الفت نسب، عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی ترتیب داده ایم که شرح آن را به استحضار کاربران محترم می رساند.

بنده رضا الفت نسب هستم. عضو هیئت مدیره اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی. اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی سال 96 براساس آیین نامه ماده 87 قانون نظام صنفی شکل گرفته است و این آیین نامه تعیین کرده که هر کسب و کاری که می خواهد بر بستر فضای مجازی فعالیت داشته باشد باید از این اتحادیه مجوز خود را دریافت نماید. به صورت کشوری در حال فعالیت هستیم. براساس یک فرآیند کاملاً اینترنتی، از زمان درخواست تا زمان صدور مجوز که به صورت پستی برای دوستانی که خارج از تهران هستند، ارسال می شود. تا امروز که در خدمتتان هستیم1330 عضو داریم و امیدواریم تعداد تا پایان سال 99 حداقل به 2000 تا 2200 عضو برسد.

از اتحادیه مجوز گرفتند. این اشتباه نشود ما یک اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی داریم، یک انجمن صنفی کارفرمایی فروشگاه های اینترنتی شهر تهران که فعالیتش در حوزه کارفرمایی است. این ها مجوز از اتحادیه در کل کشور دارند.

از زمانی که کرونا شیوع پیدا کرد چیزی که مشخص بود آن بود که مردم نباید از خانه هایشان خارج شوند این موضوع را مسئولین هم دائم از مردم می خواستند که از خانه خارج نشوند. مردم مایحتاجی نیاز دارند و نیاز به خرید دارند. شرایط به سمتی رفت که مردم می توانند خرید اینترنتی شان را از خانه انجام دهند. هم خرید اینترنتی و هم خرید غیر حضوری. این شد که استارت این پویش زده شد. قبل از این پویش جشنواره ای توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیک با عنوان جشنواره بهار 99 برگزار شد که هفته آخر اسفند بود. این پویش بعد از آن استارت خورد. اول اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی، وزارت ارتباطات، اتاق اصناف حضور داشتند و بعد مصوب شد که وزارت صمت به این پویش بپیوندد و الان تقریباً 10 روزی هست که از شروع آن می گذرد. کسب و کارهایی که عضو اتحادیه هستند یا تأییدیه موقت از اتحادیه دریافت کردند می توانند در این پویش خودشان را معرفی کنند. یکسری شرایط دارد و یکسری اقدامات باید انجام دهند از جمله که برای مبالغ 100هزار تومان به بالا باید توزیع رایگان داشته باشند البته بودند وب سایت هایی که اعلام کردند می توانند برای خرید های 200 هزار تومان به بالا ارسال رایگان داشته باشند البته در کنارش تخفیف های بهتری ارائه کردند. به هر حال باید یکسری ویژگی ها داشته باشند و تخفیف داشته باشند تا بتوانند در این پویش شرکت کنند. بیشتر هم در حوزه کالاهای اساسی است که مردم به صورت روزمره در حال استفاده از آن هستند. مردم مراجعه می کنند به سایت bazarghaheiran.ir آنجا وب سایت ها را می بینند و می توانند از این وب سایت ها خرید کنند و در صورتی که شکایتی داشته باشند می توانند از وب سایت bazarghah شکایت شان را به ما اعلام کنند. بخشی هم گذاشتیم برای اصناف آفلاین. کسب و کارهای آنلاینی که می توانند به اصناف آفلاین سرویس دهند را ما در صفحه asnaf.bazariiran.ir معرفی کردیم. به طور مثال برخی کسب و کارهای می توانند در حوزه لجستیک کمک کنند ما این ها را معرفی کردیم و اصناف می توانند آنها را مشاهده کنند و با آنها ارتباط بگیرند. تا آخر هفته هم بانک کالایی روی سایت پویش ایجاد خواهد شد و مردم می توانند کالاها را جستجو کنندو مثلاً برای گوشی، کسانی که گوشی می فروشند با محدودیت هایی کالاهایشان را نمایش می دهیم. به هر حال ما تلاش کردیم تا قدم کوچکی برداریم برای اینکه مردم را سوق دهیم که خرید اینترنتی انجام دهند البته اگر بخواهیم تصور کنیم که اتفاق عجیب و غریبی بعد از کرونا در فروش اینترنتی افتاده کاملا اشتباه هست. ما الان حجم کل خرده فروشی مان تنها 1.5 درصد آنلاین هست 98.5 درصد هنوزدر بازار آفلاین اتفاق می افتد. یک شبه نمی شود از مردم بخواهیم اینترنتی بخرند و هم از اصناف بخواهیم اینترنتی بفروشند. این نیاز به یک کار بلند مدت و نیاز به فرهنگ سازی دارد. زنجیره ای از کارها باید صورت بپذیرد تا اگر کرونایی پیش آمد و ما از مردم خواستیم اینترنتی بخرند آنها خرید کنند. الان حتی اعتماد کافی را مردم ندارند غالباً از یکسری فروشگاه های خاص در حال خرید هستند. ما به این باید توجه کنیم. الان من آمارهای عجیبی را می بینم که می گویند رشد چند صد درصدی داشته ایم، نه واقعاً بیشتر فروشگاه های اینترنتی که کالاهای پرمصرف و سوپرمارکتی عرضه می کنند، افزایش داشتیم اما در بسیاری از حوزه های دیگر اتفاق خاصی نیفتاده است. چه بسا کسب و کارهایی که در حوزه گردشگری و توزیع غذا بوده اند ضررهای هنگفتی را در این ایام متحمل شده اند. بعضی از حوزه های محتوایی هم وضعیت بهتر بوده زیرا مردم سعی کردند در این ایام فیلم زیاد ببینند، بازی انجام دهند و یا از آموزش آنلاین استفاده کردند هم ارائه آموزش و یا دریافت آموزش، این ها حوزه های فعال بوده، صنفی نیست ولی به نسبت کسب و کارهای دیگه توانستند رشدی را تجربه کنند.

 

 

 

ما برنامه مان به عنوان اتحادیه این بوده اعضای خود را به مردم معرفی کنیم. بگوییم این 1300 عضوی که داریم معتبرتر هستند در ایامی که می خواهید خرید اینترنتی انجام دهید، از این ها خرید کنید. صرفاً کسی که نماد اعتماد الکترونیک دارد برایتان ملاک نباشد، مجوز فعالیت برای شما ملاک باشد. زیرا اگر شکایتی بخواهد رخ دهد نماد اعتماد الکترونیک قانون خاصی برای این موضوع ندارد واجازه ورود به این حوزه را هم ندارد. ولی اتحادیه های صنفی می توانند به این موضوعات ورود پیدا کنند و یا اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی می تواند به حوزه کسب و کارهای مجازی ورود پیدا کند. ما می خواستیم این را اطلاع رسانی کنیم، جشنواره بهاری مرکز توسعه تجارت الکترونیک بوجود آمد، ما دست نگه داشتیم بعد از 23 فروردین با صحبتی که با آقای جهرمی وزیر ارتباطات داشتیم قرار شد این را پیش ببریم و بعد هم وزیر صمت به این پویش پیوست.

در این رابطه آمار دقیقی وجود ندارد. این آمار را شاپرک و سیستم بانک مرکزی می تواند ببیند اما به صورت غیررسمی از سیستم بانک مرکزی گزارش شده در ایام پایانی سال حدود 30 درصد افزایش حجم تراکنش ها را داشتیم. این طبیعی است زیرا مردم در این دوران بیشتر خرید می کنند بحث کرونا هم بوده است و تأکید می کنم در حوزه کسب و کارهایی بوده که کالاهای سوپرمارکتی عرضه می کرده اند. بیشتر در آن حوزه بود و برای فروشگاه هایی که پوشاک و کیف و کفش عرضه می کردند، اتفاق خاصی رخ نداده است. مردم تغییر رفتار دادند. پایان سال باید خرید می کردند و از فروشگاه های بهاره بازدید می کردند اما با شرایط ایجاد شده خرید زیادی انجام ندادند و ادامه دار شدن کرونا و استرسی که از وضعیت کاری شان دارند، الان وضعیت معیشت شان در ماه های آینده برایشان مهم تر است. پولی که ذخیره نگه داشته بودند تا در ماه آینده با اتمام کرونا خرید یا خرید اینترنتی انجام دهند، الان در این فکر هستند  پس انداز کنند تا اگر وضع به این منوال ادامه پیدا کند، از کار تعدیل شوند و یا هر اتفاق بد اقتصادی رخ دهد، معیشت شان را بتوانند برای چند ماه تأمین کنند. بنابراین ما بعد از کرونا با شرایط جدیدی مواجه خواهیم شد به نظر من که الان خیلی قابل پیش بینی نیست، هم برای اصناف و هم برای کسب و کارهای اینترنتی. دیگر ما مردم سابق نخواهیم بود. کرونا همراه ما خواهد بود و تأثیرات عجیب و غریبی بر زندگی ما گذاشته است. شما اگر الان به سبد خرید خانوارها نگاه کنید، اقلام بهداشتی به شدت رشد پیدا کرده است. در آمد و وضعیت کاری که خیلی مناسب نیست، این باعث می شود شما هزینه را از جای دیگری بردارید. در اقتصادی که برای مردم کوچک شده است خرید اینترنتی در شرایط فعلی از اولویت مردم خارج شده، حداقل مردم عادی. اینکه تصور کنیم اتفاق خاصی افتاده با شرایط فعلی، اینطور نیست؛ مگر اینکه اتفاقات دیگری رخ دهد.

ما در سال های گذشته همیشه در حال کمک بودیم یعنی بخش خصوصی، باید فرهنگ سازی شود که مردم خرید اینترنتی انجام دهند. در برخی از زمان ها حاکمیت همکاری کرده مواقع دیگر همکاری نکرده است. ما تصورمان این است تا قبل از آن، کسب و کارهای آنلاین توسط حاکمیت به رسمیت شناخته نمی شدند. حاکمیت، نهادهای حاکمیتی، دولتی و قوه قضاییه. این تلنگری بوده که ضرورت تفکر در رابطه با اقتصاد دیجیتال را یادآوری کرده است. نه این فکر که آیین نامه و دستورالعمل تصویب کنیم و جلوی پای کسب و کارها قرار دهیم؛ نه. اتفاقا تصویب کنیم بگذاریم مردم به این سمت بیایند که چه بخرند و چه بفروشند. ما قدم هایی برداشتیم. ولی الان اتفاقی که افتاده این است که 1.5 درصد حجم خرده فروشی آنلاین است. این عدد در ترکیه نزدیک 5 درصد و در چین بالای 20 درصد است. خیلی ما عقب هستیم. سال هاست که عدد ما 1،1.2 و 1.5 است. بخاطر مشکلات اقتصادی و رکود اقتصاد باید کمک کنیم این بازار بزرگ شود. اولین نقطه آن است که مردم باید اعتماد پیدا کنند، شرکت های بیمه باید حضور پیدا کنند. اینکه فکر کنیم نماد اعتماد بدهیم یا اتحادیه کسب و کارها فعالیت کند، این ها صد درصد اعتماد زا نیست. اعتماد مردم باید درست شود. شرکت های بیمه حضور پیدا کنند، مردم اعتماد پیدا کنند. حجم سرمایه گذاری در این حوزه باید بالا رود. الان سرمایه گذاری اتفاق نمی افتد. الان شاید کل حجم سرمایه گذاری که در این اکو سیستم آنلاین ایران اتفاق می افتد در دو استارت آپ های بزرگ ترکیه اتفاق افتاده است. مقدار تقریبی که دوستان در جایی بررسی کرده بودند این بود چیزی حدود 150 هزارمیلیارد تومان نیاز است که سرمایه گذاری شود تا 1.5 درصد بشود 5 درصد. بنابراین بخشی بازار است، بخش های دیگر سرمایه گذاری، حاکمیت، قوانین و موانع است که همگی دست به دست هم می دهند تا این اکو سیستم رشد پیدا کند، یا پسرفت کند یا متوقف شود.

در بخش اصناف، اتاق های اصناف باید فعال شوند. وزارت صمت باید فعال شود. مهم تر خود کسب و کارهای صنفی باید فعال شوند که بتوانند فعالیت شان را در این حوزه شروع کنند. من تصورم این است که ظرف ده سال آینده حتی کمتر 8 تا 7 سال، کسب و کارهای خرده فروش، 70 درصدشان باید شعبه یا نشانی از خودشان در فضای مجازی داشته باشند. این امر باید محقق شود. حال اینکه چه سرویس خاصی را اصناف ارائه می دهند، ما حداقل در بخش خودمان گفتیم، در پویش هم اشاره کرده ایم؛ گفته ایم کسب و کارها اگر می توانند سرویسی به اصناف آفلاین ارائه کنند بیایند و کمک کنند، تعدادی هم آمده اند.ما می توانیم کمک کنیم و شرایط را تسهیل کنیم، این در بخش ماست. دولت هم می تواند مشوق های دیگری را ارائه کند برای مثال پارچه فروش اگر در فضای مجازی خودش شعبه ای زده یا در بخش مارکت های اینترنتی فروش داشته و یا آگهی را منتشر کرده در مالیات به او تخفیف داده شود. از این راه ها می توان این اصناف را هم تشویق به فعالیت در فضای مجازی کرد. ولی عملاً تا به حال برنامه مشخصی در این زمینه وجود نداشته است.

 

 

الان هم تعداد زیادی استقبال نکرده اند. این موضوع یک شبه اتفاق نخواهد افتاد. باید کار زیادی انجام شود. من به عنوان عضوی از اتحادیه کسب و کارهای مجازی می توانم آنهایی را که می توانند سرویس ارائه دهند را معرفی کنم. اتاق اصناف باید فعالیت بیشتری داشته باشد، وزارت صمت فعالیتش را آغاز کند، باید استارت زده شود. تازه ما شروع کردیم ولی رهایش نکنیم. کرونا تمام شد نگوییم صد سال یکبار چنین اتفاقی می افتد. باید تشویق کنیم همه وارد این فضا شوند. اتفاقات بهتری خواهد افتاد حداقل برای مصرف کننده. الان شما بخواهید از یک فروشگاه فیزیکی شکایت کنید پروسه ای دارد. برای قیمت محصول باید با 124 تماس بگیری برای خود محصول باید با اتحادیه آن محصول تماس گرفته شود. مراجعات مکرر باید داشته باشید. اما در خرید اینترنتی الان ما دریافت شکایت مان کاملاً آنلاین است. همان لحظه شکایت می کنید و می گویید این ایرادات را داشت ولی توجهی نشد، ما هم اینترنتی پیگیری می کنیم و پاسخ می دهیم. این برای مصرف کننده اتفاق بسیار خوبی است. یا حاکمیت در حوزه قیمت گذاری بسیار راحت رصد می کند و دیگر نیازی نیست بازرس های خیابانی را برای رصد بفرستد. در این فضا خیلی از موارد قابل رصد است. این موارد امتیازات ویژه ای است که یک کسب و کار آنلاین می تواند در اقتصاد ایجاد کند. این موضوع ثمرات بسیار خوبی دارد و باید ادامه دار شود. استارت آن با کرونا زده شد، قبل از آن اتفاق خاصی در این حوزه رخ نداده بود.

ما که دولت نیستیم بخواهیم حمایت مالی کنیم، وام دهیم و یا تخفیف در مالیات دهیم، ما می توانیم کمک کنیم آفلاین ها را به آنلاین ها متصل کنیم. یعنی اگر کسی خواست فروشگاه اینترنتی داشته باشد ما آن را متصل می کنیم تا بتواند فروشگاه در فضای مجازی داشته باشد یا اگر بخواهد محصولاتش را در فروشگاه اینترنتی بفروشد ما به او کمک کنیم این اقدام را انجام دهد. اما همه این ها بخشی از ماجرا است. بخش دیگر همه آن حمایت هایی است که دولت می تواند انجام دهد.

هم می توانند از طریق سایت اتحادیه ecunion.ir که محلی برای شکایات گذاشته ایم اقدام کنند و هم می توانند از طریق لوگوهایی که داخل سایت شان هست شکایت شان را برای اتحادیه ارسال کنند. این شکایت ها وقتی برای اتحادیه ارسال می شود 5 روز زمان داده می شود که پاسخ دهند و آمارها نشان داده حداقل در 2-3 سال گذاشته، آنهایی که عضو اتحادیه بودند میزان پاسخگویی شان بسیار خوب بوده است. بیش از 90 درصد شکایت را توانسته اند به جایی برسانند که رضایت مشتری را جلب نمایند. برای همین ما تأکید داریم که از اعضای اتحادیه خرید داشته باشند که جواز کسب دارند. به همین منوال بدون اینکه هزینه ای پرداخت کنند امکان شکایت وجود دارد اما در برخی از کسب و کارها برای شکایت می گویند باید هزینه ای پرداخت شود تا شکایت شان بررسی شود. اما ما به سادگی شکایت آنها را بررسی می کنیم. کسب و کارهای بزرگ هم همکاری خوبی در پاسخگویی به شکایات داشته اند و ما از آنها رضایت داریم. در سایر بخش ها چه کالا و چه خدمات پاسخگویی خوبی داشته اند و همه این ها کاملاً طبیعی است زیرا آنها سرمایه گذاری زیادی را انجام داده اند که در این بازار بمانند. یک شکایت که به نفع مشتری باشد و این ها رسیدگی نکنند می تواند به ضررشان باشد.

حقیقتاً نه. ما در این بخش گروهی را نداریم که پی گیری و رصد را انجام دهند اما خود شرکت ها پیگیری خوبی دارند و سعی خودشان را در به روز رسانی خدماتشان به کار گرفته اند. من تصورم این هست اگر ما بحث تحریم ها را نداشتیم بسیاری از شرکت های ما حداقل در کشورهای حاشیه خلیج فارس می توانستند شعبات خودشان را راه اندازی کنند و رقابت کنند. این پتانسیل را داریم که کسب و کارها هم در حوزه کالاها و هم در حوزه خدمات درکشورهای همسایه از جمله ترکیه فعالیت داشته باشند و خودشان را به روز نگاه دارند. اتحادیه در حوزه مربوط به ساماندهی کسب و کارها و موضوعات مربوط به حقوق مصرف کنندگان ورود پیدا می کند و رصد و بازرسی را انجام می دهد. ما کمیسیون بازرسی و شکایات را داریم. هر 60 روز یک بار وب سایت ها را رصد می کنیم که آیا شرایطی که مجوز گرفته را حفظ کرده یا نه؛ اگر تغییر داده باشد، تذکر می دهیم.

وجود نهادهای موازی فراوان در حاکمیت برای کسب و کارهای اینترنتی است. من لیستی را درآوردم که حدودا 15-16 نهاد برای کسب و کارهای اینترنتی تعیین تکلیف می کنند. این کسب و کار را دچار نوعی نگرانی و سردرگمی می کند چراکه برخی از دستورالعمل ها موازی هم هستند و همدیگر را نقض می کنند. این موضوع مهمی است. یعنی متولی اصلی تجارت الکترونیک در حاکمیت وجود ندارد. حاکمیت هنوز خیلی این کسب و کارها را به رسمیت نشناخته است. صدا و سیما هنوز پای کار نیامده است. صدا و سیما باید خرید اینترنتی را به مردم یاد دهد. صدا و سیما باید فضایی را بوجود آورد که کسب و کارهای اینترنتی بتوانند تبلیغات خوبی را داشته باشند. این مهم است. زمانی که تصمیم بر اجبارسازی کمربند ایمنی گرفته شد، فرهنگ سازی خوبی صورت گرفت و صدا و سیما اول آمد پای کار. صبح تا شب در این رابطه تبلیغات صورت گرفت. اکنون ما آن عزم را نیاز داریم. آن عزم اکنون وجود ندارد. و اینکه بدنه دولت این کسب و کارها را نمی شناسد، درمالیات مشکل داریم، هزینه ها به رسمیت شناخته نمی شود، در بیمه مشکل داریم. مشکلات زیاد داریم کما اینکه بسیاری از صنوف هم مشکل دارند. اما به نظر من اگر عزمی وجود داشته باشد و نگاهی فرای دولت و حاکمیتی داشته باشیم، می توانیم در یک چشم انداز نه شش ماهه بلکه 5 ساله بتوانیم این 1.5 درصد را افزایش دهیم.

 

ایران هشدار/