گروه پرونده ویژه بازارنیوز- سید مهدی میرحسینی؛ هنوز چند وقت از پایان سال پرماجرا و پر هیاهوی ۲۰۲۳ و آغاز سال ۲۰۲۴ میلادی نگذشته است که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، از امکان افزایش چندباره نرخ بهره در سال جاری میلادی در جهت مهار تورم اقتصاد داخلی ایالات متحده خبر داده است. این اتفاق یعنی حاکمیت سیاسی آمریکا باز هم برای جلوگیری از شکست هژمونی دلار و حفظ جایگاه ساختگی و تصنعی این ارز مرجع جهانی، کمر به نابودی مولفه‌های کلان اقتصادی خود بسته است.

وقوع مجدد چنین امری یعنی بحران بانکداری ایالات متحده در سال ۲۰۲۴، لحظه به لحظه ابعاد جدیدی پیدا خواهد کرد و اقتصاد امریکا، گام به گام به بحران مالی دیگری، احتمالاً بزرگتر و هولناک‌تر از بحران ۲۰۰۸ و مشکلات اقتصادی حال از همه گیری کرونای سال ۲۰۱۹، نزدیک خواهد شد. در همین راستا، اخیراً گزارش انستیتو تحقیقات علوم اجتماعی دانشگاه هاروارد با عنوان "سودای حفظ هژمونی دلار و سیاه چاله‌ای برای بانک‌های آمریکایی در سال ۲۰۲۴" نشان داده  است که  در سال میلادی جاری، ۱۸۶ بانک در ایالات متحده به دلیل افزایش نرخ بهره و نسبت بالایی از سپرده‌های بیمه نشده در معرض خطر ورشکستگی یا سقوط قرار خواهند داشت.

مبتنی بر این مسئله، در یادداشت جدیدی از پرونده موضوعی دلارزدایی، به تبیین این گزارش تحلیلی مهم منتشر شده از سوی دانشگاه هاروارد پرداخته می‌شود.

الف) آنچه که بانک‌های آمریکایی را در سال ۲۰۲۴، به ورطه نابودی خواهد کشاند

بر اساس گزارش شبکه تحقیقات علوم اجتماعی دانشگاه هاروارد، مهم‌ترین عامل ورشکستگی قریب الوقوع بانک‌های آمریکایی در سال ۲۰۲۴، دو مورد مهم " افزایش مستمر نرخ بهره" و "حجم بالای سپرده‌های کلان فاقد بیمه در بانک ها" هست. فروپاشی بانک سیلیکون ولی، نمونه‌ای از همین خطرات ناشی از افزایش نرخ بهره و سپرده‌های بدون بیمه بوده است.

دارایی‌های کسب و کار‌های فناور سپرده گذاری شده در بانک سیلیکون، ولی به دلیل افزایش مستمر نرخ‌های بهره در سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳، ارزش خود را از دست داد و مشتریان نگران، سپرده‌های بیمه نشده خود را برداشت کردند. در نتیجه، درخواست برداشت حجم کلانی از دارایی‌ها در کمتر از  ۲۴ ساعت باعث شد بانک نتواند به تعهدات خود در قبال سپرده گذاران عمل کند و مجبور به اعلام تعطیلی شد.

به غیر از مسئله چالش برانگیز سپرده‌های فاقد پشتوانه‌ی بیمه‌ای در بانک ها، فدرال رزرو در پایان سال ۲۰۲۲ اعلام کرد که با در نظر گرفتن جمیع جوانب، در سال ۲۰۲۳، بیش از ۳ مرحله افزایش نرخ بهره نخواهیم داشت، اما تلاش برای حفظ دلار در جایگاه غیر حقیقی و تصنعی، موجب فشار بیش از حد حاکمیت سیاسی ایالات متحده به اقتصاد بانکداری این کشور شد و افزایش نرخ بهره در سال ۲۰۲۳، به جای سه مرتبه افزایش، شش مرتبه را تجربه کرد و طبق گفته‌های رئیس جمهور، اقتصاد آمریکا در سال ۲۰۲۴، احتمالاً مجبور به افزایش چندین باره‌ی نرخ بهره خواهد شد.

همه می‌دانیم که افزایش نرخ بهره یعنی کاهش هر چه بیشتر و سقوط آزاد در ارزش اوراق قرضه بلند مدت دولتی که متاسفانه در یک سیاست گذاری غلط و پیش بینی نشده، حجم بالایی از سپرده‌های فاقد پشتوانه‌ی بیمه‌ای بانک‌ها در آمریکا، به این دارایی تبدیل شده است.

همچنین در بسیاری از پژوهش ها، کاهش شدید ارزش بازار دارایی‌های تعداد زیادی از بانک‌های آمریکا را در طول کمپین افزایش نرخ بهره فدرال رزرو در سال ۲۰۲۴ نیز پیش بینی شده است.
 

ب) خطر فروپاشی جدی برای بیش از ۱۹۵ بانک آمریکایی در سال ۲۰۲۴

مبتنی بر گزارش تحلیلی دانشگاه هاروارد، در حال حاضر که در روز‌های آغازین از اولین ماه سال ۲۰۲۴ میلادی قرار داریم، تعداد ۱۹۵ بانک کوچک، متوسط و منطقه‌ای در ایالت متحده، بین ۶۰ تا ۹۰ درصد در معرض فروپاشی مالی قرار دارند. این عدد در تعداد بانک‌ها و تخمین احتمال قرار داشتن در خطر ورشکستگی، پیش بینی بحرانی و بسیار چالش برانگیزی برای اقتصاد آمریکا محسوب می‌شود.

فرض کنید اگر تنها نیمی از مشتریانی که دارای سپرده‌های فاقد بیمه هستند، به سرعت وجوه خود را از این ۱۹۵ بانک برداشت کنند، حتی سپرده‌های بیمه شده‌ی این بانک‌ها (با حجم تخمینی بیش از  ۳۰۰ میلیارد دلار) نیز در معرض خطر بالقوه کاهش ارزش دارایی قرار خواهند گرفت. اقتصاددانانی که این مطالعه را انجام دادند هشدار دادند که بانک‌های دیگر نیز بدون دخالت دولت یا افزایش سرمایه در خطر سرنوشت مشابهی قرار خواهند گرفت.
 

ج) سودای حفظ دلار، بیمه سپرده فدرال آمریکا را دچار چالش کرده است

تا ابتدای سال ۲۰۲۴، آخرین داده‌های موجود در مورد تعداد نهاد‌های مالی مشکل دار فهرست شده در لیست  شرکت بیمه سپرده فدرال (FDIC/ Federal Deposit Insurance Corporation)، از اضافه شدن ۴۷ بانک جدید دیگر به این لیست خبر می‌دهد. این روند منفی رو به افزایش، نشان دهنده عدم ثبات و انعطاف ناپذیری مفرط سازوکار مالی ایالات متحده در میان چالش‌های مختلف اقتصادی است.

صنعت بانکداری آمریکا همچنان با ریسک‌ها و عدم قطعیت‌های جدی در سال ۲۰۲۴ مواجه خواهد بود و افزایش قریب الوقوع تعداد بانک‌های مشکل دار واجد کاندیدا در لیست FDIC، نشان از عدم اثربخشی چارچوب نظارتی در تضمین ایمنی و سلامت سیستم مالی آمریکا دارد.
 

د) فروپاشی بانکی و تاثیر مهلک آن بر وضعیت اقتصاد آمریکا در سال ۲۰۲۴

یافته‌های این گزارش اهمیت مدیریت دقیق ریسک و متنوع‌سازی منابع تأمین مالی را برای بانک‌ها به منظور تضمین ثبات آن‌ها در مواجهه با نوسانات بازار در سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهد. فعالان حوزه دارایی‌های بانکی و اقتصادی ایالات متحده می‌بایست در سال جدید، ریسک‌های مرتبط با سپرده‌های بیمه نشده و تاثیر بالقوه افزایش احتمالی و مستمر نرخ بهره بر دارایی‌های بانک‌ها را به دقت ارزیابی کنند.

فروپاشی ناگهانی بانک سیلیکون، ولی و سیگنیچر بانک، به مانند یک سیستم هشدار دهنده برای صنعت بانکداری آمریکا عمل کرد و ضروری است که اقدامات پیشگیرانه برای کاهش خطرات ناشی از عوامل ایجاد کننده‌ی این بحران به کار گرفته شود.

تاثیر احتمالی نزدیک به ۲۰۰ بانک که در خطر سرنوشتی مشابه با بانک سیلیکون، ولی قرار دارند، می‌تواند برای بخش گسترده‌ای از ساختار بانکی و اقتصادی در آمریکا، قابل توجه باشد؛ به عبارت دیگر، اگر بر تعداد بانک‌های ورشکسته در سال آتی افزوده شود، می‌تواند منجر به آغاز دومینویی گردد که پایان آن، فروپاشی سایر بخش‌های اقتصادی ایالات متحده خواهد بود. رشد اقتصادی به شدت کند و حتی منفی، افزایش بیکاری در اثر سرکوب نظام دستمزد، ایجاد تنگنای شدید اعتباری و دشواری دسترسی کسب و کار‌ها و مصرف کنندگان به اعتبار، تنها گوشه‌ای از این بحران خواهد بود.

علاوه بر این، داراییِ بانکی که مبتنی بر سپرده‌های بیمه نشده‌ی آسیب‌پذیر اداره شود، می‌تواند اثر موجی (یا هراس بانکی) ایجاد کند و باعث شود که سپرده‌گذاران وجوه خود را از سایر بانک‌های حتی دارای تراز مالی مثبت نیز برداشت کنند. این مسئله می‌تواند به وحشت گسترده‌تر و از دست دادن اعتماد به کل سیستم بانکی آمریکا منجر شود و به طور بالقوه، یک دوره رکود طولانی ایجاد کند. به نظر می‌رسد وعده دولت فدرال برای حمایت از همه سپرده گذاران در این بانک ها، امیدی واهی و غیر عملیاتی و تیتری تبلیغاتی برای دولت بایدن باشد.

 پایان پیام//