گروه اقتصاد کلان بازارنیوز: در ده سال اخیر، نسبت سپرده‌های بانکی به ذخایر بانک مرکزی (مصارف پایه پولی)، که تقریبا برابر ضریب فزاینده نقدینگی است، روندی افزایش را تجربه کرده و از حدود 5.5 در سال 1387 به حدود 9 در سال 1397 رسیده است.

نسبت سپرده‌های مخلوق بانک‌ها (نقدینگی) به ذخایر مخلوق بانک مرکزی نشان می‌دهد به ازای یک واحد سپرده مخلوق بانک مرکزی بانک‌ها چند واحد سپرده خلق کرده‌اند. با کاهش نرخ ذخیره قانونی در چهارچوب بسته سیاستی ضدکرونایی دولت، توان بانک‌ها برای خلق پول افزایش پیدا می‌کند. با فرض ثبات سایر عوامل، کاهش 250 هزار میلیارد ریالی ذخایر قانونی امکان خلق بیش از 2200 هزار میلیارد ریال نقدینگی جدید را برای بانک‌ها فراهم خواهد کرد.

تصمیم دیروز ستاد اقتصادی دولت در خصوص پرداخت مابه‌التفاوت بهره وام 12 درصدی اولیه و بهره وام "قرض‌الحسنه" توسط دولت ممکن است توانایی بانک‌ها برای خلق پول را نیز افزایش دهد و حتی در مقایسه با وام 12 درصدی منافع بیشتری برای بانک‌ها به همراه داشته باشد.

البته، هنوز جزییات فنی مربوط به نحوه تامین مابه‌التفاوت مذکور مشخص نیست. با وجود این و بر مبنای اظهارات منتشره، احتمالا این مبلغ یا از محل یک میلیارد یوروی که اخیرا از صندوق توسعه ملی برداشت شد یا از محل بودجه عمومی کشور و یا یا از محل استقراض دولت از بانک مرکزی تامین خواهد شد.

استفاده از هر یک سه روش فوق یا ترکیبی از آنها مستلزم آن است که دولت پول مخلوق بانک مرکزی (منابع پایه پولی) را با پول مخلوق بانک‌ها (سپرده‌های بانکی) معاوضه کند. چرا که در نهایت، قرار است پول مخلوق بانک‌ها به حساب افراد مشمول واریز خواهد شد.

به این ترتیب، بیش از 11 هزار میلیارد ریال مبلغ مربوط به مابه‌التفاوت نرخ بهره نیز به منابع پایه پولی اضافه می‌شود. به شرط ثبات سایر عوامل، از این محل نیز توانایی خلق حدود 100 هزار میلیارد ریال دیگر برای بانک‌ها فراهم می‌شود. بنابراین، در مجموع سیاست پولی ضدکرونایی دولت امکان خلق بیش از 2300 هزار میلیارد ریال نقدینگی جدید را برای بانک‌ها فراهم خواهد کرد. در شرایط رکود تورمی حاکم بر اقتصاد کشور، تاثیر این سیاست احتمالا تشدید وخامت وضعیت رکودتورمی خواهد بود.