گروه اقتصاد کلان بازارنیوز: اصلاح ساختار بودجه، موضوعی بود که  در گفتگو با مجتبی رضاخواه نماینده منتخب مردم تهران در انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، مورد بررسی قرار گرفت. رضاخواه دارای فوق دکتری رشته مدیریت بهینه‌سازی (OR) و فارغ‌التحصیل رشته اقتصاد انرژی از دانشگاه ماینز کلرادوی امریکاست. وی هم‌اکنون عضو هیئت علمی دانشکده فنی مهندسی دانشگاه تربیت مدرس است.

اولین قدم اصلاح ساختار بودجه، اصلاح نظام مالیاتی است

* بودجه سال 99 از ابتدا با اما و اگرهای زیادی مواجه شد و اکنون با توجه به پایان یافتن مجلس دهم و شیوع ویروس کرونا و از هم پاشیدگی بودجه بنظر شما چه میزان اصلاح ساختار بودجه ضرورت دارد؟

ضرورت اصلاح ساختار بودجه مبحث جدیدی نیست و قبل از شیوع ویروس کرونا هم بحث اصلاح ساختار بودجه مطرح بود، حتی مقام معظم رهبری هم چند سال پیش این موضوع را مطرح و مطالبه کردند که ساختار بودجه باید اصلاح بشود اما متاسفانه هنوز اتفاقی نیافتاده است، در واقعیت اصلاح ساختار بودجه زمانی اتفاق می افتد که دولت ها مجبور به این کار شوند.

موضوع کرونا وضعیت اقتصاد ایران را وخیم تر کرده است چرا که تحریم های نفتی آمریکا از سویی و کاهش قیمت نفت به علت افزایش عرضه عربستان و روسیه از سوی دیگر در کنار کرونا به اقتصاد ما فشار آورده است. در این شرایط وقتی درآمد نفتی کمی داریم دولت ها اجبارا به فکر اصلاح ساختار بودجه می افتند که در همین راستا اخیرا جلسه ای با دکتر نوبخت و معاون شان آقای دکتر پورمحمدی برگزار شده است.

اولین قدم برای اصلاح ساختار بودجه موضوع مالیات است که باید روی این موضوع فکر و کار بیشتری بکنیم. برای نشان دادن اهمیت موضوع مالیات باید بدانیم که در یک مقایسه بین بودجه کشور ما و کشورهای صنعتی پیشرفته، نسبت مالیات به تولید ناخالص ملی در ایران حدود 6 درصد است و برای کشورهای صنعتی 30 تا 55 درصد است.

پرداخت مالیات در ایران ناعادلانه است

*طبق لایحه بودجه سال 1399 روزانه باید 1.5 میلیون بشکه نفت استخراج کرد و هر بشکه را 55 دلار می فروختیم که هیچکدام محقق نشد اما درآمد حاصل از مالیات تابعی از شرایط تولید است و وقتی وضع تولید خوب نیست مالیات هم نمی توان گرفت.

اگر بخواهیم خودمان را با کشورهای صنعتی قیاس کنیم به این نتیجه می رسیم که ما در قیاس با کشورهای پیشرفته از بخش تولیدمان مالیات بیشتری میگیریم. ما باید به دنبال گرفتن مالیات از افراد ثروتمند باشیم، افرادی که مولد نبوده و در جرگه تولید نیستند و یک شبه ثروتمند شده اند در حالیکه کمکی به اقتصاد کشور نمی کنند و حتی ضربه هم می زنند.

مثلا افراد مشغول فعالیت های دلالی یا افراد مشغول خرید و فروش ارز که یک شبه دلار را 3 هزار تومان بالا برده و اقتصاد را فلج می کنند در این جرگه قرار می گیرند که متاسفانه اینگونه فعالیت ها مالیات هم نمی دهند. در عوض بخش تولید با هزاران مشکل دست و پنجه نرم می کنند اما مالیات هم میدهند.

پرداخت مالیات در کشور ما ناعادلانه است و در اصل مسئله ای که باید اصلاح بشود گرفتن مالیات متناسب با درآمد افراد است. بنده در دوره کارشناسی ارشد و دکتری آمریکا تحصیل کردم و سیستم مالیاتی این کشور را از نزدیک بررسی کردم که بر اساس آن برای همه افراد اظهارنامه درنظر گرفته میشود و همه موظفند اموال خودشان را اعلام کنند.

الان در کشور ما از تولیدی ها اظهارنامه گرفته میشه درحالیکه افراد سوداگر را مجبور به ارائه اظهارنامه نکردیم اما با استفاده از ابزارهای رایج در دنیا اموال همه قابل کشف بوده که الان شرایط در کشور ما به مسیری پیش رفته است که باید کشف درآمد کنیم و از افراد دارای درآمد بالا مالیات اخذ کنیم.

اراده مجلس دولت برای گرفتن مالیات از ثروتمندان

* آیا حاکمیت قدرت گرفتن مالیات از ثروتمندان را دارد؟

قطعا. این اراده در نمایندگان جدیدالورود مجلس وجود دارد و دولت هم به دلیل کسری بودجه چاره ای جز این راه ندارد. مشکلات اقتصادی پیش آمده سختی برای کشور ایجاد کرده است اما فرصت خوبی را برای اصلاح ساختار به وجود آورده که انشاءالله مورد استفاده قرار گیرد.