طراحی موزه نخستین ابتکار انسان برای ثبت تغییرات فرهنگی است. معماری موزه بستر مناسبی برای به نمایش گذاشتن آثار هنری می باشد. موزه ها وگالری ها از لحاظ ساختار اشتراک های زیادی با هم دارند. وظایف اصلی این مکان ها عبارتند از: جمع آوری آثار، ثبت آن ها، حفاظت، نمایش آثار و ... فضای داخلی گالری ها باید روشن، بدور از هرگونه کسالت و ... باشد. در موزه علاوه بر رابطه ی انسان و فضا باید رابطه ی فضا و شی نیز به خوبی در معماری داخلی نشان داده شود.

طراحی موزه و ساختار گالری ها

یکی از نکات مهمی که در طراحی موزه و گالری ها باید به آن توجه شود این است که ابعاد اتاق های گالری یکسان نباشد زیرا موجب یکنواختی در فضا می شود. ابعاد متفاوت اتاق ها، استفاده از رنگ های متنوع در کفپوش ها، دیوارها و ... می تواند بازدید کنندگان را به سمت این فضا جذب کند. سعی کنید از پلان مستقیم برای طراحی گالری استفاده نکنید. از قرار دادن پنجره در انتهای اتاق خودداری کنید. ابعاد و اندازه ی اتاق ها را باید متناسب با مساحت موزه و کاربری مدنظرتان انتخاب کنید. سیستم نورپردازی اتاق باید متناسب با مساحت اتاق باشد. بهترین نوع نورپردازی در فضای گالری ها نورپردازی سقفی می باشد زیرا تنظیم آن بسیار آسان است. از نورپردازی جانبی معمولا برای فضاهای کم عمق استفاده می شود.

طراحی موزه و نحوه ی قرار گیری اشیا در گالری

در طراحی موزه نحوه و مکان قرارگیری اشیا اهمیت بالایی دارد. بین اشیای داخل موزه و بازدیدکنندگان ارتباطاتی وجود دارد که عبارتند از:

1.     زمانی که یک گروه از بازدید کننده یک اثر هنری را می بینند. بازدید کننده باید به نحوی در مقابل اثر هنری بایستد که مزاحم سایرین نباشد. در طراحی موزه بهتر است آثار هنری به نحوی قرار بگیرند که بازدید کنندگان بتوانند دور تا دور اثر هنر بایستند و آن را تماشا کنند.
2. برای اینکه بازدید کننده بتواند به آسانی اثر هنری را تماشا کند باید نسبت بازدید کننده با اشیا کم باشد.

در طراحی موزه باید محتویات داخل آن را غرفه بندی کنیم. غرفه بندی به دسته های مختلفی تقسیم می شود که عبارتند از:1- برحسب آثار مجموعه.2-برحسب دوره ی آثار.3- برحسب ابعاد آثار.

طراحی موزه و ویترین گالری

برای طراحی موزه ویترینی که در گالری قرار می گیرد باید ویژگی هایی داشته باشد. مهندسین مشاور هفت شهر آریا با تمام ضوابط و استانداردهای طراحی گالری آشنایی دارند و می توانند مخاطبین را در این موضوع راهنمایی کنند. جنس شیشه ی ویترین باید محکم و نشکن باشد. شیشه باید از نفوذ گرد و غبار به داخل جلوگیری کند. شکل شیشه، رنگ و زهوارهای آن باید به گونه ای باشد که بتوان به آسانی آن را نظافت کرد. ارتفاع ویترین نباید خیلی بلند یا خیلی کوتاه باشد. یک فرد با قد متوسط باید بتواند به آسانی داخل ویترین را مشاهده کند. ویترین های گالری وظیفه ی محافظت از اشیا در مقابل نور، دما، رطوبت و آلودگی محیطی دارند. ویترین ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از: ویترین 5 ضلع شیشه ای، ویترین تخت، ویترین آزاد، ویترین دیواری

نقش نور طبیعی در گالری ها و تالار نمایش موزه

مهندسان مشاور ساختمان در طراحی موزه تمایل زیادی به استفاده از نور طبیعی دارند. نور طبیعی موجب صرفه جویی در جریان برق می شود. برای استفاده از نور طبیعی می توان در سقف تالار نورگیرهای شیشه ای تعبیه کرد. چنانچه امکان قرار دادن نورگیر سقفی نبود می توان بازشوها و پنجره هایی را بر روی دیوارها تعبیه کرد. نور طبیعی اشیایی که با گل درست شده اند مانند کوزه، کاسه و ... را به خوبی نشان می دهد. برخی از معماران معتقدند که استفاده از پنجره در تالار نمایش ناایمن است. وجود پنجره سبب می شود که آثار داخل ویترین به خوبی نمایش داده نشوند. پنجره باید به نحوی در تالار قرار گیرد که موجب حواس پرتی بازدید کننده از اشیای داخل موزه نشود. استفاده از نور روز موجب صرفه جویی می شود.

نقش نور مصنوعی یا الکتریکی در موزه ها

مهندسان مشاور ساختمان و معمار برای طراحی تالارهای موزه علاوه بر نور طبیعی به نور الکتریکی نیز نیاز دارند. مهندسین مشاور ساختمان با مهندسین برق در رابطه با نحوه ی قرارگیری نورهای الکتریکی در تالارهای موزه مشورت می کنند. در هر تالار موزه باید یک چراغ پر قدرت و ثابت وجود داشته باشد. برای نمایش هرچه بهتر اقلام داخل ویترین بهتر است چندین چراغ متحرک نیز داخل تالار قرار داده شود. گاهی داخل ویترین ها نیز چراغ هایی تعبیه می شود تا اشیای داخل ویترین به خوبی دیده شوند. چراغ های متمرکز و نورافکن ها به منظور روشن تر کردن اشیا استفاده می شوند. به این نکته توجه کنید که تمام چراغ هایی که در موزه به کار برده می شوند باید مستقل از هم باشند. بهتر است از لامپ های کم مصرف به منظور صرفه جویی در انرژی برق استفاده شود.

فضای انتظار موزه چگونه طراحی می شود؟

فضای انتظار موزه باید تا اندازه ای جذاب باشد که مردم را به تماشای اشیای داخل موزه تشویق کند. از این رو در طراحی موزه فضای انتظار بسیار پر اهمیت است. وسعت فضای انتظار باید با سایر فضاهای موزه همخوانی داشته باشد به طوری که بازدید کننده در این فضا احساس راحتی داشته باشد. بازدیدکنندگان زمان کوتاهی در این فضا هستند از این رو از قرار دادن میز و صندلی زیاد خودداری کنید. بر روی دیوارهای موزه باید نقشه راهنمای موزه نصب شود تا بازدید کننده بتواند مسیر خود را به راحتی پیدا کند. در تالار انتظار میزها و استندهایی باید باشد و کاتالوگ های موزه را بر روی این میزها قرار می دهند.

سخن آخر

برای طراحی موزه و گالری باید نکاتی را رعایت کنید که عبارتند از: 1-تناسب ابعاد اتاق های گالری با مساحت کل موزه. 2-تعبیه بازشوها و پنجره ها برای استفاده از نور طبیعی و صرفه جویی در هزینه ها. 3-شیشه ویترین گالری باید نشکن باشد و از ورود گرد و خاک به داخل ویترین جلوگیری کند ویترین ها انواع مختلفی دارند. 4- برای استفاده از نور طبیعی می توان نورگیرهایی را در سقف گالری ها تعبیه کرد. 5-برای استفاده از نور مصنوعی نورهای ثابت و متحرک مناسب تر هستند.