در هدفگذاری دولت اشتغالزایی 20 هزار تایی برای فرش دستبافت در نظر گرفته شده است اما با توجه به بازار صادراتی ایران ایت اتفاق به نظر امکان پذیر نخواهد بود.
به گزارش خبرنگار بازار نیوز، اسحاق جهانگیری در هفته گذشته در ابلاغیهای به همه دستگاههای اجرایی، تصویب نامه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی با عنوان «برنامه اشتغال فراگیر در سال 1396» را با هدف افزایش جمعیت شاغل کشور به میزان 970 هزار نفر در سال 96 ابلاغ کرد.
در این تصویبنامه، برای صنعت فرش دستباف پیشبینی 20 هزار شغل شده است. اما نکته بسیار مهم این است که به دلیل قرار گرفتن این کالا در میان کالاهای لوکس، بازار داخلی ایران دارای محدودیت تقاضا است و در صورت ایجاد عرضه اضافی فرشهای دستبافت باید به دنبال فرصتهایی در بازارهای صادراتی باشند. سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که آیا فرش دستباف ایران در بازارهای صادراتی دارای مزیت نسبی است؟
عبدالله بهرامی، مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونیهای تولیدکننده فرش دستباف شهری و روستایی ایران در مصاحبهای که با خبرگزاری فارس داشت در این باره بیان کرده است: برنامهریزی دقیقی برای تولید یک کالای کاملا ایرانی و ملی و صادراتی با حمایت و نظارت دقیق ارگانهای مرتبط صورت گرفته است.
وی درباره روند رسیدن به هدفگذاری دولت گفت: اجرای طرح ایجاد شغل 20هزار نفری در صنعت فرش دستباف، در قدم اول با ایجاد اشتغال برای 1000 نفر آغاز میشود و به تدریج با ایجاد زیرساختها و بازاریابی و اخذ سفارش تولید، به این تعداد اضافه و به مرور برای 20 هزار نفر شغل ایجاد خواهد شد.
اظهارات کارشناسان فرش دستباف تناقضهای بسیاری با یکدیگر دارد. مجتبی عراقچی رئیس اتحادیه فروشندگان و صادرکنندگان فرش دستبافت در مصاحبهای با خبرنگار بازار نیوز درباره اشتغالزایی 20 هزار تایی فرش دستباف گفت: با توجه به اینکه نیازهای داخلی فرش دستباف در ایران محدود است زمانی میتوانیم اشتغالزایی انجام دهیم که صادرات داشته باشیم، اما به واسطه نیروی کار ارزان قیمت در کشورهای رقیب، مزیت رقابتی برای تولیدکنندگان از بین رفته است و اگر دولت میخواهد به هدف خود برسد باید فرش دستباف را زیر چتر سیاستهای حمایتی خود ببرد. در غیر این صورت اشتغالزایی 20 هزارتایی واقعبینانه نیست زیرا کشور ظرفیت صادراتی ندارد.
در بحث صادرات یک کالا چندین عامل تاثیرگذار است که مهمترینها کیفیت و قیمت کالای صادراتی است. فرش ایرانی در بازارهای جهانی از لحاظ کیفیت قطعا برند اول دنیا است اما در بحث تجارت فاکتور دوم یعنی قیمت را نباید حذف کرد. کشور به دلیل قانون حداقل دستمزدها توان رقابت قیمتی با کشورهای همسایه از جمله پاکستان که در آن کارگرها با دستمزدهای بسیار پایین فعالیت میکنند ندارد زیرا قیمت تمام شده به واسطه هزینههای پایین تولید در این کشورها کمتر است. ضمن اینکه مجتبی عراقچی اعتقاد دارد فرش دستبافت کشورهای همسایه از طرحهای متنوعتری نیز برخوردار است.
اما آقای بهرامی که ظرفیت 20 هزارتایی برای صنعت فرش دستبافت میبیند در مصاحبهای که در فروردین ماه امسال و قبل از مشخص شدن طرح اشتغالزایی دولت با تسنیم داشت بیان کرده بود: سال های اخیر تعداد افرادی که در حوزه فرش بیکار شده اند، رشد داشته است. بنا به آماری که مرکز ملی فرش ایران ارائه داده است، در حال حاضر یک میلیون بافنده داریم یعنی ظرف دو دهه چهار میلیون نفر شغل شان را از دست داده اند.
مشخص است که تخصیص یارانه به بازاری که مزیت صادراتی برای کشور ندارد تنها اتلاف منابع است و حتی اگر اشتغالی در آن ایجاد شود به دلیل عدم امکان صادرات محصولات این اشتغال کوتاه مدت و ناپایدار خواهد بود.