گروه نمودار هفته بازارنیوز- علی نجفی؛ رهبر معظّم انقلاب، در تاریخ ۲۰ شهریور ۱۴۰۱ در اجرای بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی، سیاست‌های کلی برنامه هفتم را به سران سه قوه، رئیس مجمع تشخیص مصلحت و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ابلاغ کردند. «تقویت رویکرد اقتصادمحور در سیاست خارجی و روابط منطقه‌ای و جهانی و تقویت پیوندهای اقتصادی با اولویت همسایگان» در بند ۲۲ عنوان شده است. «رویکرد اقتصاد محور در سیاست خارجی»، یک اصل راهبردی در روابط خارجی کشور است. این راهبرد،  ارتباط مستقیمی با سیاست های نظام برای خنثی ‌سازی تحریم‌ ها دارد.

به منظور اجرای این راهبرد، لازم است برای صادرات کالاهای ایرانی و واردات نیازهای کالایی کشور بازاریابی مناسبی صورت گیرد. در این میان، تقویت روابط با همسایگان در چارچوب سیاست همسایگی، اهمیت مضاعفی پیدا می کند. با توجه به اهمیت موضوع، نمودار هفته بازار نیوز به بررسی وضعیت تجارت خارجی با کشورهای همسایه طی هفت ماهه سال های 1397 تا 1402 اختصاص دارد.

الف) مهم­ترین نکات نمودار هفته بازارنیوز

نمودارهای 1 و 2 به بررسی  وضعیت تجارت خارجی با کشورهای همسایه طی  هفت ماهه سال های 1397 تا 1402 در دو بخش واردات و صادرات بر اساس ارزش می­پردازد. مهم­ترین نکات نمودار به شرح زیر است:

وضعیت صادرات ایران به کشورهای همسایه

• ارزش صادرات به 15 کشور همسایه در هفت ماهه سال جاری برابر 15.7 میلیارد دلار است. که نسبت به مدت مشابه در سال 1401 رشد 12 درصدی داشته است.
• عراق به عنوان یکی از مهمترین مقاصد صادراتی کالاهای ایرانی در چند سال اخیر است. ارزش صادرات به عراق در هفت ماهه 1402 برابر 5.6 میلیارد دلار با سهم 35 درصدی از کل صادرات به کشور‌های همسایه است.
• امارات دومین شریک تجاری برای فروش کالا‌های ایرانی طی هفت ماهه سال های 1397-1402 است. به طوری که در هفت ماهه سال جاری ارزش صادرات به این کشور برابر 3 میلیارد دلار است. سهم امارات از صادرات به کشورهای همسایه ایران در هفت ماهه سال جاری برابر 19 درصد است.
• کشور ترکیه یکی از شریک های تجاری مهم بعد از تحریم ها برای فروش کالاهای ایرانی هست. به طوری که سهم صادرات به ترکیه از 5 درصد در هفت ماهه سال 1397 به 17 درصد در هفت ماهه سال جاری رسیده است.
• افغانستان چهارمین کشور همسایه برای صادرات کالاهای ایرانی است که سهم آن از صادرات به کشورهای همسایه از 11 درصد در هفت ماهه سال 1397 به 5 درصد در هفت ماهه سال جاری کاهش پیدا کرده است. از مهم ترین دلایل این کاهش، سیاست­های انقباضی طالبان در حوزه واردات کالا است.

وضعیت واردات ایران از کشورهای همسایه

• ارزش واردات از 15 کشور همسایه در هفت ماهه سال جاری برابر 17.7 میلیارد دلار است. که نسبت به مدت مشابه در سال 1401 رشد 17 درصدی داشته است.
• امارات به عنوان یکی از مهم ترین مبادی وارداتی کشور است. ارزش واردات از امارات در هفت ماهه 1402 برابر 11.4 میلیارد دلار با سهم 64 درصدی از کل واردات از کشور‌های همسایه است.
• ترکیه دومین شریک تجاری برای تامین نیازهای واراتی طی هفت ماهه سال های 1397-1402 است. به طوری که در هفت ماهه سال جاری ارزش واردات از این کشور  برابر 3.7 میلیارد دلار است. سهم ترکیه از واردات از کشورهای همسایه در سال جاری برابر 21 درصد است.
• کشور روسیه سومین کشور همسایه برای تامین نیازهای وارداتی کشور است. به طوری که سهم واردات از روسیه از 11 درصد در هفت ماهه سال 1397 به 6 درصد در هفت ماهه سال جاری کاهش یافته است.
• عمان چهارمین کشور در بین کشورهای همسایه برای تامین نیازهای وارداتی کشور است. به طوری که سهم آن از واردات از کشورهای همسایه از 5 درصد در هفت ماهه سال 1397 به 3 درصد در هفت ماهه سال جاری کاهش پیدا کرده است.

ب) نکته پایانی

همان­طور که گذشت، در هفت ماهه سال 1402، سهم واردات از 15 کشور همسایه از کل واردات برابر 49 درصد است. که امارات مهمترین کشور همسایه برای واردات کالا به ایران است. همچنین در هفت ماهه سال جاری سهم صادرات به 15 کشور همسایه از کل صادرات برابر 57 درصد است. عراق مهمترین مقصد برای صادرات کالای ایرانی است. بنابراین تقویت روابط با همسایگان در چارچوب سیاست همسایگی، از مهمترین راهبردها برای خنثی ‌سازی تحریم‌ ها است. در نتیجه لازم و ضروری است که وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت جهاد کشاورزی و همچنین وزارت بهداشت و خدمات درمانی در هماهنگی کامل با بانک مرکزی و در چارچوب نقشه جامع ـ ارزی تجاری کشور نسبت به متنوع سازی مبادی ورودی و خروجی کالا با اولویت کشورهای همسایه اقدام نمایند.

پایان پیام//